ÇEVRE SORUNLARI VE POLİTİKALARI

Sera gazlarının bulunmaması durumunda yeryüzünün sıcaklığının bugüne göre 30°C daha düşük olacağı hesaplanmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Küresel ısınmanın yaşam alanları üzerine etkileri sonucunda mercan resifleri, sıcaklık değişimlerinden etkilenerek taşıdıkları yosunların yok olması ile beyazlaşarak ölmektedir.  Kuşlarla ilgili İngiltere’de yapılan bir çalışmada, 25 yıllık bir dönemde kuş türlerinin yumurtlama mevsiminin, normal döneminden öncesine kaydığı belirlenmiştir. 1980-1990 arasında kutup buzullarındaki %6’lık azalma ile buzul olmayan daha büyük bölgeler ve buzul olmayan uzun dönemler nedeniyle kutup ayılarının avlanma alanları daralmış ve yaşamları tehlikeye girmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Okyanuslardaki akıntılarda, iklime bağlı değişimler gözlemlenmektedir. Dip sularının yüzey suları ile karışmasını sağlayan Ekman taşınımları, iklim değişimi ile değişmektedir. Böylelikle bazı kıyı bölgelerinde daha az yağış ve artan rüzgar hızları gözlenmektedir. Öte yandan eriyen buzullardan okyanuslara karışan tatlı su miktarının artışı Kuzey Atlantik’in ısınmasına yol açmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İklim değişikliğinin akarsu ve gölleri etkilemesi, taşımacılık, sulama, güç üretimi, atık giderimi gibi insan etkinliklerini de etkileyecektir. Buharlaşmadaki artış ve akarsulardaki su düzeylerinin düşmesi, göllerdeki taşımacılık ve denizcilik faaliyetlerini engelleyecek, güç üretimini de olumsuz etkileyecektir. Akarsuların kuruma noktasına gelmesi ile somon balığı gibi türlerin sayısında ciddi azalmalar görülecektir. Bu durumların tümü küresel ısınmanın insan faaliyetleri üzerine etkilerine örnektir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeleri tarafından imzalanan 1979/Cenevre-Uzun Menzilli Sınırlar Ötesi Hava Kirlenmesi Sözleşmesi ile taraf devletler, özellikle kurulan tesislerde hava kalitesinin denetimi amacıyla az atık üreten ya da atıksız teknolojiler ve uygun politikalar geliştirmekle yükümlü olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan metan salımlarının azaltılması için çeşitli yem katkıları ile sindirim verimlerinin arttırılması, yaygın yerine yoğun hayvancılık üretim sistemine geçişin hızlandırılması, et ve süt verimi yüksek hayvancılık faaliyetlerinin geliştirilmesi; ayrıca hayvan gübrelerinin depolama ve kurutma sistemlerinin oluşturulması gibi önlemler önerilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ozon tabakasının incelmesinde en etkili süreç, atmosfere salınan klorlu florlu karbon gazlarıdır. Bu gazlar, spreylerde itici gaz olarak, soğutucularda soğutma ve yalıtım maddesi olarak, elektronik sanayiinde temizleme aracı olarak ve sert ve yumuşak köpük üretiminde kullanılmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Asit yağmurlarının ve etkilerinin önlenmesi için; taşımacılıkta kullanılan araçların dönemsel bakımları zamanında yapılmalıdır. Böylece araçların verimsiz çalışmasının önüne geçilebilir ve gaz salımları azaltılabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yağmur ormanları, atmosferdeki karbon dioksiti tutma ve iklimin kararlılığını sağlama gibi önemli işlevlere sahiptir. Bu ormanların yok edilmesi, atmosferdeki karbondioksit miktarının artmasına ve buna bağlı olarak sera etkisinin de güçlenmesine yol açmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Küresel ısınma, buharlaşmayı ve havanın su buharı tutma kapasitesini arttırmaktadır. Hava sıcaklığındaki her 1°C’lik artışın %4’lük bir buharlaşma artışı oluşturacağı öngörülmektedir. Cevap A seçeneğidir.

Atmosferdeki karbon dioksit, metan gazı, azot oksitler ve su buharı gibi sera gazları, yansıyan bu ışınların bir kısmının atmosferde tutulmasına neden olmaktadır. Bu da atmosferin sıcak kalmasını sağlamaktadır. Işınların %72’lik bir kısmı atmosferdeki karbondioksit (CO2) tarafından tutulurken, %18’i metan (CH4), %9’u da azot oksitler (NOx) tarafından tutulmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Küresel ısınma bazı bölgelerde olumlu etki de göstermektedir. Alaska’da yılın on
iki ayı boyunca donmuş durumdaki arazilerde yeni bitki oluşumları ve tundraların görülmeye başladığı belirlenmiştir.

Temiz Kalkınma Mekanizmasında öncelikli olan proje konuları: Yenilenebilir enerjilerin kullanımı, Metan (CH4) gazı ve çimento sanayiinde ve kömür üretiminde gaz salınımının azaltımı, Enerji verimliliği, Fosil yakıtların geri dönüşümü, Klorlu florlu karbon gazı (CFC) ve azot oksit (N2O) azaltımı ve Ormanlaştırma olarak belirlenmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir

Hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan metan salımlarının azaltılması için çeşitli yem katkıları ile sindirim verimlerinin arttırılması, yaygın yerine yoğun hayvancılık üretim sistemine geçişin hızlandırılması, et ve süt verimi yüksek hayvancılık faaliyetlerinin geliştirilmesi; ayrıca hayvan gübrelerinin depolama ve kurutma sistemlerinin oluşturulması gibi önlemler önerilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Gaz Salım Ticareti ve Ortak Yürütme Mekanizması’ndan ancak gaz salım azaltım hedefi belirlemiş ve Kyoto protokolü EK-B (BMİDÇŞ EK-1-Türkiye hariç)’de yer alan ülkeler yararlanabilmektedir. Gaz salım ticaretinin temelini kirletme hakları yani gaz salım permileri oluşturmaktadır. Gaz salım ticareti ile işletmeler, birbirleri arasında gaz salım permisi ticareti yaparak gaz salımı azaltım maliyetlerini dengeleyebilecektir. Burada önemli olan ülkelerin, azaltmakla yükümlü olduğu gaz salımı miktarını, ülke içindeki sanayi gruplarına uygun şekilde dağıtmasıdır. Bu mekanizmaların ortaya çıkışı ile birlikte karbon piyasası kavramı oluşmuştur. Piyasa kurallarına göre çalışacak bir karbon piyasası ve ticarete konu olan karbon dioksitin bir fiyatının olması, gaz salımlarını azaltmada önemli bir bileşen haline gelmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Araçların egzoz salımları ile ilgili Euro egzoz salım (emisyon) standartları
bulunmaktadır. Ülkemizde 2008 yılında Euro-4, 2009 yılından sonra Euro-5 zorunlu olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Işımadan korunmada üç temel ilke vardır:
• Zaman: Işımaya maruz kalma süresinin olabildiğince kısa tutulması gereklidir.
• Uzaklık: Işımanın düzeyi uzaklığın karesi ile ters orantılıdır. Bu nedenle
ışıma kaynağından ne kadar uzak kalınırsa, maruz kalınan doz bu uzaklığın karesi kadar azalacaktır.
• Zırhlama: Işınlar belirli maddelerden daha zor geçer. Işımaya maruz kalınma tehlikesi bulunan yerlerde bu tür koruyucu malzemeler kullanılarak
ışınlardan korunmak gereklidir.

Farklı özelliklerdeki bu atıkların yöntemine uygun toplanmaması, depolanmaması veya yok edilmemesi ile önemli çevresel etkiler ortaya çıkar. Vahşi depolama, katı atıkların rastgele dökülerek yer altı ve yüzey su kirliliği, toprak kirliliği, patlama ve yangın tehlikesi başta olmak üzere görüntü kirliliği, toz ve kötü koku yayılması gibi birçok çevresel soruna yol açan bir yöntemdir. Küresel anlamda biyokütleden kaynaklanan metan gazı, küresel ısınmada %20 -25 civarında bir etkiye sahiptir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Günümüzdeki teknolojik olanak ve uygulamalar gözönüne alındığında katı atıkların % 90’nın geri kazanımının mümkün olduğu belirlenmiştir. Fakat, uygulama disiplinine ve başarısına göre bu oran % 50 civarında olmaktadır.

Geçmişten günümüze küresel çevre sorunları; küresel ısınma ve iklim değişikliği, atıklar ve doğal kaynakların korunması, ozon tabakasının incelmesi, asit yağmurları, ormansızlaşma ve radyasyon olarak sıralanabilir.