ÇEVRE SORUNLARI VE POLİTİKALARI

Doğadaki alıcı ortamların kirlilik özümseme kapasitelerinin aşılmaya başlanması, doğal ortamdaki dengelerin geri dönüşü zor, neredeyse imkansız bir şekilde değişiyor olması, çevre kirliliği kaynaklı büyük ölçekli sağlık sorunlarının gündeme gelmesi ve doğal varlıkların hızla tüketilmesi gibi süreçler sonucu ortaya çıkan ekolojik kriz, bu sorunun çözümüne yönelik arayışları ve farklı yönelimleri gündeme getirmiştir. Atıksu arıtımının hızla yaygınlaşması ise ekolojik açıdan yararlıdır.

Paragrafta nüfus artışının doğal doğal varlıkların kullanımını, tüketilmesini ve yok edilmesini de beraberinde getirdiği belirtilmiştir.

Nüfus artışının, var olan ekonomik sistemlerin ve üretim ilişkilerinin yarattığı en çarpıcı sorunlar üç ana başlıkta toplanabilir:
Açlık
Barınma
Yoksulluk

2007 yılında Dünya tarihinde ilk kez kentlerde yaşayan nüfus kırsal alanlarda yaşayan nüfusu geçmiştir. Diğer olaylar 2007 yılından önce yaşanmıştır.

“Sulama” faaliyeti, tarım faaliyetinin bir parçası durumundadır.

Diğer şıklarda ki faaliyetlerde hep fosil yakıtlar kullanırken Nükleer santrallerde fosil yakıt kullanılmaz.

Ders kitabının beşinci sayfasında yer alan bu görselin metnine göre, Ekosistemde yaşam, enerji akışı ve besin döngüleriyle sürer. Bu bilginin ışığında değerlendirildiğinde en uygun seçeneğin B olduğu görülür.

Çok farklı dinamiklere sahip olan bu devrimler arasında ortak nokta bulmak oldukça zordur. C seçeneği dışındaki seçenekler bu devrimlerin ortak özellikleri olmaktan uzaktır. Tarım devrimi ve Sanayi devrimi tarihsel olarak önemli birer eşiktir.

Sanayileşme ve kent adı verilen yeni yerleşim alanlarında yoğunlaşan nüfus, beraberinde ortaya çıkan sağlık ve çevre sorunları, doğal olarak bu alana yönelik ilgiyi, teknik ve sosyolojik araştırmaları gündeme getirmiştir. Bu yöndeki bilinçlenme “Büyük Sanitasyon Uyanışı” olarak bilinmekte olup 1850’li yıllarda başlamıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Ignaz Philip Semmelweis, Obsert Chadwick, Louis Pasteur ve John Snow gibi bilim insanlarının gayretleri ve sahadaki uygulamaları ile kolera ya da veba gibi salgın hastalıkların önüne geçilmiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sürdürülebilir Kalkınma, eğitim ve sağlık hizmetleri, beslenme, barınma olanaklar, kültürel, toplumsal gelişmişlik ve insan hakları gibi göstergelerde de kalkınmayı içerir. Dolayısıyla sadece ekonomik değil aynı zamanda toplumsal ve siyasi boyutları olan bir kavramdır.

Soruda tanımlanan bilim dalı biyoteknolojidir. Diğer seçeneklerdeki bilimdalları farklı tanımlara sahiptir.

Ders kitabının 12. Sayfasında yer alan bu görsel çevre sorunlarının kökenleri şeması olup A seçeneğine işaret etmektedir.

Ders kitabındaki Şekil 1.3’de görülebileceği üzere; Soruda verilen işaretlerin tümü küresel ısınmaya bağlı işaretlerdir. A seçeneği dışındaki seçenekler eksik kalır.

Bu soru bu testteki 1. Soru ile birlikte düşünüldüğünde ve ekosistemdeki su döngüsü üzerinden değerlendirilirse daha açıklayıcı olacaktır. Soruda işaret edilen problem, ekolojik denge üzerindeki baskıyı artırmaktadır. Diğer seçenekler yanlış veya uzaktan ilişkilidir.

Genel bir tanımla çevre, insan faaliyetleri ve canlı varlıklar üzerinde hemen ya da uzunca bir süre içinde dolaylı ya da dolaysız bir etkide bulunabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve toplumsal etkenlerin belirli bir zamandaki toplamıdır. Bu açıdan bakılırsa çevrenin kapsamadığı hiçbir alan ve süreç kalmamaktadır. Kavramı belirgin kılmak için bu tanımı açıklamak gerekirse, şu temel ögelerin altı çizilebilir:
• İnsanla birlikte tüm canlı varlıklar
• Cansız varlıklar
• Canlı varlıkların eylemlerini etkileyen ya da etkileyebilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik, toplumsal nitelikteki tüm etkenler.”dir. Doğru cevap E'dir.

Canlı varlıkları, yaşadıkları tabii çevre ile ve birbirleriyle olan ilişkileri bakımından inceleyen bilim dalı "Ekoloji"dir.“Ekoloji, canlıların, çeşitli tür ve organizmaların bulundukları ekosistemdeki yaşam döngülerini ve birbirleri ile ilişkilerini inceleyen bir bilim dalıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Dünyamızın ve doğal yaşam ortamlarımızın karşı karşıya kaldığı başlıca sorunlar şu şekilde özetlenebilir:
• Doğal varlıkların (su, hava, orman, toprak) hızla kirletilmesi,yok edilmesi
• Çarpık ve düzensiz kentleşme
• Çevre dostu olmayan teknolojiler kullanan sanayiden kaynaklanan sorunlar
• Sanayileşme, enerji ve madencilik alanlarında uygulanan yanlış politikalar
• Sanayi yer seçimi, enerji üretimi ve madenlerin işletiminde, doğal varlıkların ve yaşamın göz ardı edilmesi
• Doğal kaynaklar (yer altı ve yer üstü zenginlikleri, madenler, petrol, vb.) üzerindeki baskının artması, bu kaynakların hızla tüketilmesi ve söz konusu
kaynakların yönetimi sürecinde oluşan çevresel sorunlar
• Küresel ısınma, ozon tabakasının delinmesi, iklim değişikliği
• Atık sorunu; çöplerin gerek içerik (tehlikeli atıklar, hastane atıkları, radyoaktif atıklar) gerekse de miktar olarak büyük sorun oluşturması
• Çevresel sorunlara başlı ve yaşam kalitesinin bozulmasından kaynaklanan sağlık sorunları, kanser ve benzeri hastalıkların artmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İngilizce United Nations Framework Convention on Climate Change, UNFCCC), Birleşmiş Milletler öncülüğünde imzalanan küresel ısınmaya yönelik hükümetlerarası ilk çevre sözleşmesidir.
Sözleşme; insan kaynaklı çevresel kirliliklerin iklim üzerinde tehlikeli etkileri olduğunu kabul ederek atmosferdeki sera gazı oranlarını düşürmeyi ve bu gazların olumsuz etkilerini en aza indirerek belli bir seviyede tutmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda genel ilkeler, eylem stratejileri ve ülkelerin yükümlülüklerini düzenlemektedir. Sözleşme; hükümetlerarası düzeyde iklim değişikliğine yönelik ilk çevre mutabakatı olmasıyla önemli olsa da yaptırım gücü zayıftır, taraf ülkeler iyi niyet düzeyinde sözleşmeyi desteklemişlerdir. Doğru cevap B'dir.

Küresel ısınmayla birlikte havadaki kirleticilerden dolayı hassas kuş türlerinin sayısı azalmaktadır. Doğru cevap C'dir.