ÇEVRE SORUNLARI VE POLİTİKALARI - Deneme Sınavı - 8

Günümüzde bu çalışmalar kısa adı UNEP olan “Çevre için Birleşmiş Milletler Programı” kurumu tarafından yürütülmektedir.

1982 Anayasasının, “Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması” başlığı ile 56. maddesinde düzenlenen Çevre Hakkı, “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” bölümünde yer almıştır.

1972’de İsveç’in Stockholm kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve İnsan Konferansı’nın sonunda, çevre sorunları ve çevrenin korunması konusunda çok önemli bir bildiri yayınlanmıştır.

Doğal varlıkların korunması, çevre kirliliğinin oluşmadan önlenmesine dayanan bir çevre politikası, bu politikayı doğru bir şekilde uygulayacak çevre yönetimi ile mümkündür.

Şehirlerdeki suç oranını düşürmek çevre hukukunun amaçlarından biri olamaz.

Çevre hukukunun sınırlayıcı niteliğinden dolayı yerleşme ve seyahat haklarına kısıtlamalar getirilebilmektedir.

İnsan hakları biliminin ölçütü insan onurudur.

Karel Vasak’a göre dayanışma hakları üçüncü kuşak haklar olarak sınıflandırılmaktadır.

1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisinde sadece köleler tüm haklardan yoksun bırakılmıştır.

1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisinde işçiler siyasal hakların kapsamı dışında bırakılmıştır.

Sosyal eşitsizliğin belirgin olarak yaşandığı toplumlarda ikinci kuşak haklar yanında birinci kuşak haklardan da yararlanmanın yolları tıkanabilir. Bu durum insan haklarının bütünsellik niteliğinin bir sonucudur.

Yaşama hakkı üçüncü nesil haklar içinde yer almamaktadır.

Birleşmiş Milletler Çevre ve İnsan Konferansı 1972 yılında Stockholm’de yapılmıştır.

1982 anayasasında çevre hakkı 56. Maddeyle düzenlenmiştir.

Çevre koruma ve çevre kirliliğini giderme yönündeki düzenlemeler, ilk aşamada,“komşuluk hukuku” ya da “birisinin bir eylemde bulunurken başkalarına zarar vermemesi” biçiminde yapılmış, zamanla insan ve çevre ilişkilerini temel alan düzenlemelere geçiş olmuştur. Örneğin, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Mecelle’deki bazı bölümler, Türk Medeni Kanunu’ndaki düzenlemeler, çevre korumanın komşuluk hukuku kapsamında ele alındığını gösteren yaklaşımlardır. Anayasa’nın 56. Maddesi (1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası) ve ardından 1983 yılında Çevre Yasası’nın kabulü ile çevre hakkının düzenlenmesi yönünde ciddi adımlar atılmış ve böylece bağımsız bir Çevre Hukuku’nun ortaya çıkması sağlanmıştır.

Hukuk, yalnızca bir kurallar toplamı değildir, kuralların hangi amaçla konduğu ve nasıl uygulandığı da hukukun kapsamındadır. Kuralların değişen gereksinim ve beklentilere göre değişmesi ve yeni kuralların eklenmesi hukukun devingen niteliğini oluşturur.

Çevre hukukunun temel nitelikleri şu şekilde sıralanabilir: Devingenlik, Disiplinler arası olma, Karma hukuk dalı olma, Geniş kapsamlılık, Sınırlayıcılık.

Fransız Hukukçu Karel Vasak, tarihsel evrimine göre insan haklarını üç kuşak haklar olarak sınıflandırmıştır: Bunlar,
Birinci Kuşak Haklar: Temel özgürlükler, kişi hakları ve siyasal haklar.
İkinci Kuşak Haklar: Ekonomik, sosyal ve kültürel haklar.
Üçüncü Kuşak Haklar: Dayanışma haklarıdır.

Uluslararası alanda, çevre hakkının dile getirildiği ilk toplantı Birleşmiş Milletler Çevre ve İnsan Konferansı (Stockholm 1972) olmuştur.

1982 Anayasasının, “Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması” başlığı ile 56. Maddesinde düzenlenen Çevre Hakkı, “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” bölümünde yer almıştır.