Çevre Sağlığı ve Güvenliği Açısından Çalışma Ortamı Risk Etmenleri II
Dünyada kimya sektörünün büyüme hızının küresel ekonominin büyümesinden daha hızlı olma sebebi nedir?
Gelişen teknoloji ile birlikte yeni kimyasallara ihtiyaç duyulması ve buna bağlı olarak yeni kimyasalların geliştirilmesidir.
Girdisi kimyasal madde olan sektörler hangileridir?
Kauçuk, plastik, tekstil, deri, gübre, boya, deterjan, kozmetik, parfüm, ilaç (tarımsal ilaçlar dâhil), yapıştırıcı, reçine, patlayıcılar ve fotoğrafçılık sektörleri örnek olarak verilebilir.
Kimyasal maddeler tehlike durumlarına göre hangi sınıflara ayrılır?
Kimyasallar; patlayıcı, oksitleyici, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, sağlığa zararlı, ciddi sağlığa zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli olarak sınıflandırılmıştır.
Tehlikeli kimyasal maddeler fiziko-kimyasal özelliklerine göre hangi sınıflara ayrılır?
Patlayıcı, oksitleyici, alevlenir, kolay alevlenir ve çok kolay alevlenir biçiminde sınıflandırılır
Alevlenir maddeler için gerekli basınç ve sıcaklık nedir?
101,3 kPa basınç ve 20 °C’de alevlenme aralığına sahip gaz veya gaz karışımları kolaylıkla alev alır
Aşındırıcı sınıfına giren maddeler nelerdir?
Canlı dokular ile temasında ağır hasar oluşturanlar, başka materyaller (metaller gibi) üzerine dökülünce fiziksel hasar oluşturanlar, korozyona (paslanma veya aşınma) neden olanlar ve kimyasal açıdan reaktif maddeler sayılabilir.
Toksik (zehirli) maddeler ne şekilde sembolize edilir?
Toksik (zehirli) maddeler, kuru kafa ve çapraz kemikler işareti ile sembolize edilir
MSDS belgesi nedir ve hangi bilgileri verir?
MSDS kimyasal maddelerin malzeme güvenlik bilgi formudur. MSDS, kimyasal maddenin tehlikeleri, kullanım, depolama, taşıma ve acil durumlar hakkında bilgiler veren bir belgedir. Ayrıca zararlılık kodları/ifadeleri ve önlem ifadeleri/kodları bilgileri de bulunur
AB’nin etiketleme sınıflandırma sistemine göre üreticiler ve tedarikçiler kimyasal maddelerin üzerinde bulunan etiketlerde hangi bilgilere yer vermek zorundadır?
Kimyasal maddenin adı veya ticari adı, ürünün miktarı, üretici veya ithalatçının adı ve iletişim bilgileri, tehlike sembolleri, zararlılık ifadeleri (H kodlu tanımlar), önlem ifadeleri (P kodlu tanımlar), uyarı ifadesi yer alır
AB sınıflandırma direktiflerinde “H” harfinin ifadesi nedir ve kaça ayrılır?
H İfadeleri/H İbareleri zararlılığa karşılık gelir. 3’e ayrılır. Fiziksel zararlar (H 200 – H 299), sağlık zararları (H 300 - H 399) ve çevresel zararlardır (H 400 – H 499).
“Maddelerin ve karışımların sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik’te H-300 serisinin içeriği nedir?
H300 Serisi, sağlığa ilişkin zarar ifadeleri ve kodlarını içermektedir.
Kansere neden oldukları tespit edilmiş genel etkenler nelerdir?
Virüsler, yüksek enerjili ışınlar, beslenme, sigara ve tütün kullanımı, hormonal etkiler, Genetik faktörler, yetersiz bağışıklık, çalışma ortamı, mesleki etkiler ve kanserojen kimyasallardır
Kesin kanserojenolarak tanımlanmış asbestin hedef organları ve kullanıldığı endüstri kolu nedir?
Akciğer, göğüs zarı, karın iç çeperini hedef alan bu madde en çok izolasyon, filtre malzemesi, tekstil endüstrisinde kullanılır.
Deri kanserine sebep olan etkenler nelerdir?
Deri kanseri oluşumunda ultraviyole ışınlar, arsenik, polisiklik aromatik hidrokarbonlar ve iyonizan radyasyonunun önemli rolü vardır.
Tehlikeli kimyasal maddelere maruziyet hangi yollarla gerçekleşir?
Tehlikeli kimyasal maddelere maruziyet solunum (nefes alma), deri ve göz emilimi (absorbsiyon), yutma, hamile anneden çocuğa geçmesi yollarıyla dört şekilde gerçekleşir.
Alev alabilen maddelerin kullanım yöntemleri nelerdir?
Eldiven ve emniyet gözlükleri takılarak kullanılmalıdır. Ortamda alev kaynakları (kaynak makinası gibi) bulunmamalı ve mutlaka yangın söndürme ekipmanı bulunmalıdır. Bu sıvıları temizlemede su kullanılmamalıdır ve lavabodan tahliye edilmemelidir.
Patlama riskine karşı, patlayıcı maddelerle çalışmadan önce öğrenilmesi gereken bilgiler nelerdir?
Patlama riskine karşı, patlayıcı maddelerle çalışmadan önce, kimyasal maddenin özellikleri, yan tepkime ürünleri, belli bazı kimyasal maddelerle uyuşmazlıkları ve olası çevre katalizörleriyle (sıcaklık değişim gibi) etkileşimleri öğrenilmelidir.
Bir arada bulunduklarında patlama ve yangına sebep olabilecek madde grupları hangileridir?
Parlayıcıların, aşındırıcı ve oksitleyiciler ile temas etmesi Patlama/Yangına sebep olabilir.
Laboratuvarda atık kimyasal maddelerin depolanması ve bertarafı nasıl yapılır?
Laboratuvarda atık kimyasal maddelerin depolanması ve bertarafında ise organik ve inorganik kimyasal sıvılar ayrı ayrı şişelerde biriktirilir. Kullanılmış eldiven, süzgeç kâğıtları ve kimyasal madde bulaşmış malzemeler (kontamine atıklar) aynı kapalı kap (bidon veya çöp konteynerı) içinde biriktirilir. Kırılmış camlar da ayrı bir kapta toplanır. Her bölümde küçük bir atık depolama alanı olmalıdır. Buralarda depolanan atıklar ana atık deposuna taşınır ve buradan yönetmeliklere uygun bir şekilde bertarafı (lisanslı firmalara verilmesi, yakılması, atık suyun kanalizasyona verilmesi gibi) sağlanır.
Toksik madde ve çok toksik madde nedir?
Toksik maddeler az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara ya da ölüme neden olan maddelerdir. Çok toksik maddeler ise çok düşük konsantrasyonlarda ciddi yaralanmalara veya ölümlere neden olurlar.