ÇEVRE BİLİMLERİ

“Küresel Yönetişim Komisyonunun “Küresel Komşuluk” adıyla yayımlanan raporunda yönetişim kavramı, ‘bireylerin ve kurumların kamusal ve özel olanın kendi ortak meselelerini yönetme yollarının toplamıdır’ şeklinde tarif edilmiştir.”

“Rod Rhodes’un sınıflandırmasına göre söz konusu yönetişim kavramının yedi yaygın kullanımı bulunmaktadır. Bunlar:

1. Toplu yönetişim (collective governance)

“Bu anlamda küresel sivil toplum fikrinin küreselleşme sürecine ve özellikle de çok-uluslu şirketlerin uluslararası düzeyde sahip oldukları ekonomik, siyasal ve sosyal hâkimiyetlerine olan bir tepki olduğunu vurgulayabiliriz. Bu tepki ayrıca 1990’lı yıllarda oldukça hızlı bir artış göstererek ekonomik, siyasal ve sosyal kalkınma için alternatif modeller oluşturmaya çalışan yeni grupların, örgütlerin, hareketlerin ve ağların da bir şemsiye altında bir araya gelmesine yol açmıştır.”

“Bu itibarla küresel yönetişim süreci, iş birlikleri yoluyla küresel sorunları çözme anlamına gelmektedir. Sorunların çözümündeki iş birlikleri ise çeşitli düzeylerde gerçekleşebilir. Bu düzeyler; devletlerle devletlerarasında, uluslararası örgütler ile devlet ya da devletlerarasında, uluslararası örgütler ile uluslararası örgütler arasında olabilir.”

“Doğal yaşam ve çevrenin korunmasına ilişkin ilk uluslararası konferanslar 20. Yüzyılın başlarında gerçekleştirilmiştir. Bu anlamdaki ilk uluslararası konferans 24 Nisan – 19 Mayıs 1900 tarihleri arasında Londra’da düzenlenmiştir. “Afrika’da Yabani Hayvanların, Kuşların ve Balıkların Korunması Uluslararası Konferansı” başlığıyla gerçekleştirilen konferansın temel amacı aslında bugün de geçerli bir küresel sorun olan Afrika kıtasının faunasının korunmasıdır.”

“Kasım 1913 yılında Bern’de ise çevrenin korunmasına yönelik ilk uluslararası örgütün kurulmasına da vesile olan “Uluslararası Doğayı Koruma Konferansı” gerçek­leştirilmiştir (Meyer, 2017).”

“1952 yılında Londra’da yaşanan, “öldüren sis” olarak da literatü­re geçen ve tarihteki en önemli hava kirliliği olarak kabul edilen olay bu konuda farkındalığı artırmıştır (Sağsen, 2015).”

“İkinci Dünya Savaşı sonrasında da uluslararası hükûmet dışı kuruluşların artış kaydetti­ğini söyleyebiliriz. BM tarafından İnsan Hakları Ev­rensel Beyannamesi’nin ortaya konulmasından sonra 1948’de 41 uluslararası sivil toplum kuruluşuna da­nışma statüsü verilmesi bu örgütlerin görünürlüğü­ne cesaret kazandırmıştır. 1948 yılında faaliyetlerine başlayan Uluslararası Doğa Koruma Birliği’ni bu kapsamda değerlendirebiliriz.”

"BM Uzmanlık kuruluşları içerisinde Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization - IMO), Dün­ya Meteoroloji Örgütü (DMÖ-World Meteorology Organization – WMO), Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bulunmaktadır. BM uzmanlık kuruluşları içerisinde hâlen Dünya Çevre Örgütü gibi bir uzmanlık kuruluşu yer almamaktadır. Söz konusu örgütün kurulması için öneriler gündeme gelse de sürece ilişkin herhangi bir ciddi adım henüz atılamamıştır.”

“Çevre konusu Avrupa Birliği 1987 tarihli Av­rupa Tek Senedi ile kurucu antlaşmalar içerisine dahil edilmiştir.”

Yeni ekolojik ekonomi Rod Rhodes’un sınıflandırmasına göre yönetişim kavramının yaygın kullanımlarından biri değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hükûmetlerarası ve hükûmet-dışı kurumlar yanında resmî ve gayrı resmî mekanizmaları da içeren, küresel düzeyde geniş kapsamlı, dinamik ve etkileşimli bir karar verme sürecine küresel yönetişim denir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kasım 1913 yılında Bern’de çevrenin korunmasına yönelik ilk uluslararası örgütün kurulmasına da vesile olan “Uluslararası Doğayı Koruma Konferansı” gerçekleştirilmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

1984 ve 1986 yıllarındaki çevre felaketlerinin ardından 1987 yılında gündeme gelen “Ortak Geleceğimiz” başlıklı Brundtland Komisyonu Raporu çevre konularının anlaşılmasında ve değerlendirilmesinde temel çerçeveyi çizmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Küresel komşuluk Küresel Yönetişim Komisyonunun ....... adıyla yayımlanan raporunda yönetişim kavramı, ‘bireylerin ve kurumların kamusal ve özel olanın kendi ortak meselelerini yönetme yollarının toplamıdır’ şeklinde tarif edilmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Doğal yaşam ve çevrenin korunmasına ilk uluslararası konferans 24 Nisan–19 Mayıs 1900 tarihleri arasında Lonra'da düzenlenmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Milletler Cemiyeti içerisinde ilk ciddi sınır aşan kirlilik sorunu denizlerdeki petrol kirliliği'dir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sürdürülebilir ve kalkınma ve çevre konularında bölgesel ve küresel çalışmalar kapsamında atılan ilk adım 1987’de Arap Birliği bünyesinde oluşturulan Çevreden Sorumlu Arap Bakanlar Konseyi (CAMRE)’dir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Arap Kurak Toprakları ve Kuru Bölgeleri İnceleme Merkezi (ACSAD) 1968 yılında kurulmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

1993 Maastricht Antlaşması ile çevre politikası Birliğin temel politikalarından ve hedeflerinden birisi olmuştur. Doğru cevap D seçeneğidir.