Küresel Yönetişim Bağlamında Çevre ve Uluslararası İlişkiler
Rod Rhodes’un sınıflandırmasına göre Küresel Yönetişim kavramının yaygın kullanımları nelerdir?
1. Toplu yönetişim (collective governance)
2. Yeni kamu yönetimi (new public
management)
3. İyi yönetişim (good governance)
4. Uluslararası karşılıklı bağımlılık
(interdependency)
5. Sosyo-sibernetik sistem
6. Yeni politik ekonomi
7. Ağlar
Küresel Isınma nedir?
Karbondioksit gibi sera
gazlarının hapsettiği sıcaklıktan kaynaklandığına inanılan dünyanın ısısındaki
artıştır.
Doğal yaşam ve çevrenin korunmasına ilişkin ilk uluslararası konferans ne zaman düzenlenmiştir?
Doğal yaşam ve çevrenin korunmasına ilişkin ilk uluslararası konferanslar 20. Yüzyılın başlarında gerçekleştirilmiştir. Bu anlamdaki
ilk uluslararası konferans 24 Nisan – 19 Mayıs 1900 tarihleri arasında Londra’da düzenlenmiştir.
çevreci küresel sivil toplum kuruluşları ulus devletleri baskı altına almak, çevre konularında ulusal ve uluslararası
kamuoyu bilinçliliğini artırmak ve ekolojik değeri olan alanları satın alma ve yönetme gibi doğrudan eylemlerde bulunmak için hangi çevre araştırma kuruluşlarıyla hareket etmektedir?
Worldwatch Institute,
Dünya Kaynakları Enstitüsü ve Uluslararası Çevre
ve Kalkınma Enstitüsü gibi çevre araştırma kuruluşlarıyla da birlikte hareket etmektedirler.
BM Çevre Programı (UNEP)'nın sorumluluğu nedir?
İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan BM
sistemi içerisinde çevre sorunlarının bölgesel ve
küresel düzeyde ele alınmasından ve çevrenin daha
iyi korunması çerçevesinde uluslararası tüm siyasal
aktörler arasında küresel çevre yönetişiminin sağlanmasından BM Çevre Programı (UNEP) sorumludur
BM Çevre Meclisi (UNEA)‘nin görevi nedir?
BM Çevre Programının da yönetim organı olan Meclis bu yönüyle, BM’ye üye 193 üye devletin tamamının evrensel üyeliği
ile dünyanın çevre konusunda en üst düzey karar alma organıdır.
MARPOL nedir?
Deniz Çevresini Koruma Komitesinin 1973 tarihli Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi (MARPOL 73/78) doğrultusunda petrol, dökme haâlde taşınan
kimyasallar, kanalizasyon, çöp ve hava kirleticileri ve sera gazı emisyonları da dahil olmak üzere gemilerden
kaynaklanan emisyonlar dahil deniz çevresinin kirliliğinin kontrolü ve önlenmesinden sorumludur
CAMRE nedir?
1987’de Arap Birliği bünyesinde oluşturulan Çevreden Sorumlu
Arap Bakanlar Konseyi (CAMRE)’dir
“Küresel ısınmaya karşı aşı yok” uyarısını hangi örgüt yapmıştır?
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri
Federasyonu, iklim değişikliği bağlantılı afetlerin
sayısının giderek arttığına dikkat çekerek “Küresel ısınmaya karşı aşı yok” uyarısı yaptı
BM Çevre Programı (United Nations Environment Programme - UNEP)’nın da ortaya çıkmasını sağlayan konferans hangisidir?
1972
yılında Stockholm’de Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Çevre Konferansıdır.
Bhopal kimyasal tesis felaketi hangi yıl nerede olmuştur?
1984 Hindistan
“Ortak Geleceğimiz” başlıklı rapor nedir?
1987 yılında gündeme gelen “Ortak Geleceğimiz” başlıklı Brundtland Komisyonu Raporu
ise çevre konularının anlaşılmasında ve değerlendirilmesinde temel çerçeveyi çizmiştir
küresel çevre sorunlarının üstesinden gelinmede sadece ulus devletlerin politikaları ya
da çabaları yeterli değildir, olmayacaktır. Hempel’e göre bunun temel nedeni nedir?
Hempel’e
göre bunun temel nedeni ulus devletin mekânsal
ölçeği, çevresel değişimin boyutlarıyla başa çıkmakta yetersiz kalmasıdır
Dünya Bankası uluslararası hükûmet dışı örgütleri nasıl tanımlar?
“ıstırapları dindirme,
küresel yoksulluğu azaltma, çevreyi koruma, temel
uluslararası toplumsal hizmetleri karşılama ve uluslararası toplumun kalkınmasını sağlama amacını
taşıyan etkinlikler yürüten örgütlerdir”.
Weiss ve Gordenker uluslararası hükûmet dışı örgütleri nasıl sınıflandırır?
Weiss ve Gordenker uluslararası hükûmet dışı
örgütlerin sınıflandırılmasının operasyonel, eğitimsel ve savunucu olmak üzere üç kategoride ele
alınabileceğine dikkat çekmiştir
Eğitimsel ve savunucu faaliyetlerle, özellikle çevre konularıyla ilgilenen uluslararası hükûmet dışı örgütlere örnek neler verilebilir?
Dünya Doğayı Koruma Vakfı, Yeşilbarış
(Greenpeace), Gelecek İçin Cumalar (Fridays For
Future), Yeryüzünün Dostları gibi küresel sivil
toplum örgütleri bu alanda faaliyetlerini sürdürmektedirler
Hükûmet dışı örgütlerin sınıflandırılmasında da kısaca değinilen rol ve etkinlikleri kaç ana başlıkta incelenebilir?
Bunlar: Kamuoyu oluşturma aracı, uluslararası hukukun oluşumuna katkı ve uluslararası
kuruluşlara bilgi ve belge sağlamadır.
Greenpeace’in eleştirilerinin ve baskılarının sonuç verdiği Gore-Tex teknolojisi dosyası nedir?
Greenpeace önce 2013 yılında yayımladığı raporunda kumaşların su geçirmemesi için
geliştirilen “Gore-Tex kaplama işleminin çevreye
zararlı perflorlu bileşik (PFC) içerikli kimyasallar salgıladığını bu durumunda hem insan hem
de çevre sağlığı için son derece zararlı olduğunu
açıkladı. Örgüt Gore-Tex’in en çok outdoor spor
malzemelerinde kullanıldığını da belirtti. Greenpeace daha sonra ‘Detox‘ adını verdiği kampanyada,
doğa sporları sektörünün çevreye bağlı ve saygılı
bir imaj ortaya koymasına ve dağcıların, tırmanıcıların, kayakçıların ve diğer doğa sporcularının, tabiatı sevmelerine rağmen doğaya zararlı kıyafetler
giydiklerini ifade ederek” uluslararası kamuoyunun
bu konudaki farkındalığını artırdı.
Hangi antlaşma ile çevre politikası Avrupa Birliğinin temel politikalarından
ve hedeflerinden birisi olmuştur?
1993 Maastricht Antlaşması
“Dünya Koruma Stratejisini” hangi örgütler yayınlamıştır?
Uluslararası Doğa Koruma Birliği, BMÇP
ve Doğal Hayatı Koruma Fonu’nun birlikte uluslararası kamuoyuna sundukları ve ‘sürdürülebilir
kalkınma’ kavramının tanımlanmasına da katkısı
olan ayrıca küresel çevre korumasında altı çizilmesi
gereken de bir belge olan “Dünya Koruma Stratejisini” yayımlamıştır.