ÇEVRE BİLİMLERİ - Deneme Sınavı - 9

Federal Almanya’da neredeyse her eyalette farklı bir yerel yönetim yapılanmasından söz edilebilmektedir. Bu çoklu yapı temelde demografik, coğrafi ve sosyokültürel ölçütler göz önünde bulundurularak iki kümede örgütlenmiştir. Bu nedenle doğru cevap "C" dir.

Yerel Yönetim: İdari teşkilat içerisinde merkezî yönetimin dışında, yerel halkın müşterek ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kurulan, seçmenlerin karar organlarını seçimle belirlediği, idari ve mali açıdan özerk, kamu tüzel kişiliğine sahip olan kuruluşlardır. Boşluğa gelecek ifade aşağıdakilerden hangisidir?

Türkiye Çevre Ajansı 2020 yılında kurulmuştur. Bu nedenle doğru cevap "A" dır.

İnşaat malzemeleri, hurda depolama alanları ve satış yerlerini, hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek doğru halidir. Bu nedenle doğru cevap "D" dir.

3. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda çevre sorunlarının belirlenmesi ve topluma çevre bilincinin kazandırılması gerektiğine değinilmiştir. Bu nedenle doğru cevap "A" dır.

On Birinci Kalkınma Planı’nda “Yaşanabilir Şehirler, Sürdürülebilir Çevre” başlığı ile yer alan bölümde, çevrenin ve doğal kaynakların üzerindeki baskının her geçen gün artmakta olduğu, çevre kirliliği, iklim değişikliği, çölleşme, ormansızlaşma, biyolojik çeşitlilik kaybı, kuraklık gibi çevre sorunlarının her geçen gün insan yaşamını etkilediğinin altı çizilmiştir. Bu nedenle doğru cevap "E"  dir.

On Birinci Kalkınma Planı’nda “Yaşanabilir Şehirler, Sürdürülebilir Çevre” başlığı ile bir bölüm yer almıştır.Bu nedenle doğru cevap "C" dir.

B' de Toplum boyutunda, C' de ulaşım alanında, D'de yapı bilgi modellemesi, E de kensel güvenlik alanında A da ise çevre alanında yapılan bir düzenlemedir. Bu nedenle doğru cevap "A" dır.

1972 yılında Stockholm’de Birleşmiş Milletler (BM) İn- sani Çevre Konferansı adı altında gerçekleşmesine neden olmuştur. Bu Konferans ayrıca BM Çevre Programı (United Nations Environment Program- me - UNEP)’nın da ortaya çıkmasını sağlamıştır (Vogler, 2011). Stockholm’un temel odak noktalarından bir tanesi de küresel düzeyde mevcut çevre koşullarını değerlendirmek ve olası tehlike ve riskleri önceden haber veren değişimleri gözlemlemek olmuştur. Bunun üzere Yeryüzü İzleme ağı hayata geçirilmiştir. 

Bu ağ ile çevreyi, doğayı ve insan sağlığını tehdit eden ve iklim değişikliklerine neden olan kirleticilerin etkisini görmek için atmosferin durumu gözlemlenmektedir.

Çevre ile ilgili tartışmaların “küresel” kelimesi ile birlikte söylem hâline gelmesi ise 1990’lı yıllar- da gerçekleşmiştir.

1980 yılında, Uluslararası Doğa Koruma Birliği, BMÇP ve Doğal Hayatı Koruma Fonu’nun birlikte ulus- lararası kamuoyuna sundukları ve ‘sürdürülebilir kalkınma’ kavramının tanımlanmasına da katkısı olan ayrıca küresel çevre korumasında altı çizilmesi gereken de bir belge olan “Dünya Koruma Stratejisini” yayımlamıştır. Stratejinin sonraki hâli olan Dünya için Bakım, 1992 Dünya Zirvesi öncesinde yayımlanmıştır. Strateji’nin son hâli de uluslarara- sı çevre politikasının temelini oluşturan, biyolojik çeşitlilik, iklim değişikliği ve çölleşme üzerine Rio Sözleşmelerinin oluşturulmasına önderlik etmiştir (https://www.iucn.org, 2021).

Birinci Dünya Savaşı sonrasında küresel barış ve istikrarın sağlanması için 1920 yılında kurulan ve daha sonra yerini BM’ye bırakan Milletler Cemiyeti (MC) döneminde de çevre sorunları uluslararası gündemde yer almış ve hükûmetlerarası çabalar bu dönemde de gözlenmiştir.

1992’de Rio de Janerio’da düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’dır. Yaklaşık 30.000 sivil temsilcinin ve 170 devlet temsilcisinin katıldığı bu Konferans küresel çevre yönetişiminin önemli örnekle- rinden birini oluşturmuştur.

Çevre ve Kalkınma Konferansı’nın sonuçlarından bir diğeri ve aynı zamanda bu dönemdeki ikinci önemli ge- lişme ise küresel ısınmanın ve iklim değişikliğinin önüne geçebilmeyi sağyalabilecek Birleşmiş Mil- letler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin im- zalanmasıdır. Sözleşme 21 Mart 1994’e yürürlüğe girmiştir. Sözleşme içerisinde yer alan ve ülkelerin atmosfere saldıkları karbon miktarının azaltılmasını hedefleyen Kyoto Protokolü ise bu dönemdeki üçüncü önemli gelişmedir.

Doğal yaşam ve çevrenin korunmasına ilişkin ilk uluslararası konferans 24 Nisan – 19 Mayıs 1900 tarihleri arasında Londra’da düzenlenmiştir.

Jean-Jacques Rousseau (Toplum Sözleşmesi-Contrat Social): İnsanların bencilliği bir yana bırakıp toplum yararı için doğru sayılan yönde davranması gerektiğini savunur. Bireylerin kendilerini bencilliklerine karşı koruyacak ve toplumsal uyumu getirecek bir sözleşmeye ihtiyaç vardır. Günümüzde ihtiyaç duyulan ise bir çeşit ekolojik sözleşmedir.

1913 yılında Bern’de çevrenin korunmasına yönelik ilk uluslararası örgütün kurulmasına da vesile olan “Uluslararası Doğayı Koruma Konferansı” gerçek­leştirilmiştir.

Londra’da yaşanan, “öldüren sis” olarak da literatü­re geçen ve tarihteki en önemli hava kirliliği olarak kabul edilen olay 1952 yılında gerçekleşmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) nde 1954’te Marşal Adalarında gerçekleştirdiği nükleer silah denemesi ise bu ülkenin günümüze kadar neden olduğu en büyük radyolojik çevre kir­liliği olurken aynı zamanda patlamadan kaynakla­nan nükleer serpinti 11.000 km karelik bir alana yayılmıştır.

1975 yılında BM ve uluslara­rası hükûmet dışı örgütler arasındaki ilişkileri ge­liştirmek amacıyla BM Hükûmet Dışı Kuruluşlar İrtibat Servisi (Non-Governmental Laison Service- NLGS) kurulmuştur.