ÇEVRE BİLİMLERİ - Deneme Sınavı - 3

Sorumuzun doğru cevabı B şıkkıdır?

Bu tür vergiler piyasa dengesini düzenlemek amacı ile alınır.

Sorumuzun doğru cevabı D şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı C şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı A şıkkıdır.

“Çevre sorunlarındaki artış ile birlikte dünya kamuoyunun çevre kirliliğine olan ilgisi de artmıştır. Kirlilikte konusunda önemli derecede paya sahip olan işletmeler ise doğal olarak konuya duyarsız kalamamış ve çevresel unsurları işletme yönetimi içerisinde şu aşamalarda ağırlıklı bir konu olarak değerlendirmeye başlamışlardır:

“Ulusal çevre yönetiminin oluşabilmesi için bazı işlevlerin etkili bir şekilde örgütlenmesi ve yönetilmesi gerekmektedir. Bu işlevlerin bir kıs­mı; izleme-denetleme sistemleri, dava açma hakkı, sigorta sistemleri ve ceza verebilmeye ilişkin yet­kilerin kullanılması gibi koruyucu önleme işle­vidir."

“Üretim-tüketim döngüsü içeri­sindeki aşamalarda fiyat ve maliyetler üzerine etki yaparak arz-talep dengesini etkileyen ekonomik araçlar, ekonomik yaptırımlar ya da özendirmeler aracılığı ile çevre yönetiminde insan davranışları­nı etkilemektedir. Vergi, ceza, peşin harç, sübvan­siyon, depozito, teşvik, pazarlanabilir emisyon izinleri ve sigorta gibi mikro ekonomik araçlar ile fonlar, hibe, dış yardım, kredi, tazminat ve borç silme gibi makro ekonomik araçlardan da söz etmek mümkündür.”

“Yasal düzenlemelerin yapılması, örgütsel yapıla­rın kurulması, uzman personelin yetiştirilmesi, de­netimlerin yapılması vb. birçok eylemi bünyesinde barındıran çevre politikalarının yapım süreci de şu aşamaları içermektedir:

“Kalite Standartları: Alıcı ortamda aşılmaması gereken kirlilik seviyelerini belirleyen standartlardır.”

“Çevre politikasında kurucu öge bilgilendirme ya da bilgi edinmedir. Katılıma dayanan bir yapının oluşturulması, gerekli bilgi ve verilere sahip olunan ve bilgiye erişimin sağlandığı bir yapıda mümkün­dür. Bu yapının oluşturulmasında son derece etkili olan ancak Türkiye’nin henüz taraf olmadığı (www. ab.csb.gov.tr, 2021) Aarhus Sözleşmesi, çevre ko­nularında bilgiye erişimin ve kararlara katılımın söz konusu kararların niteliğini zenginleştireceğini, çevre sorunları karşısında halkın bilinçlendirilmesini sağlayacağını, yurttaşların sorunlarını dile getirebile­ceklerini ve bu kaygıların yetkili birimlerce dikkate alınmasına fırsat sağlayacağını ifade etmektedir.”

“Çevresel Etki Değer­lendirmesi (ÇED), Türkiye’de AB’den de önce, 1983 tarihli 2872 sayılı Çevre Yasası’nın 10. maddesi ile gündeme gelmiştir.”

“Türkiye’de ÇED ilk olarak 1983 yılında çıkarılan Çevre Kanunu’nun 10. maddesi ile yasal bir sta­tüye kavuşturulmuş ve on yıl sonra 1993 yılında yönetmeliği çı­karılmıştır.”

“Kurumsal ve hukuksal anlamda önemli geliş­melerin varlığından bahsedilmeye başlandığı bu dönem içerisinde, 1982 yılında kabul edilen Ana­yasa ile çevre koruma konusunda ilk kez özel hü­kümler anayasaya girmiştir. Bu hükümler, 1972 yılında Birleşmiş Milletlerin düzenlediği çevre konferansında kabul edilen sağlıklı ve insan onu­runa yakışır bir çevrede yaşama ilkesinden esinlen­miş gibi görünse de (Budak, 2000), çevre ile ilgili bir hükmün direkt olarak anayasada yer almasını önemli bir gelişme olarak kabullenmek gerekmek­tedir.”

“Osmanlı’dan Cumhuriyet’e devrolan iki önemli düzenleme ise Orman Nizamnamesi (1869) ile ilk İmar Kanunu özelliğini de taşıyan Ebniye Ka­nunu (1882)’dur.”

“Küresel Yönetişim Komisyonunun “Küresel Komşuluk” adıyla yayımlanan raporunda yönetişim kavramı, ‘bireylerin ve kurumların kamusal ve özel olanın kendi ortak meselelerini yönetme yollarının toplamıdır’ şeklinde tarif edilmiştir.”

“Rod Rhodes’un sınıflandırmasına göre söz konusu yönetişim kavramının yedi yaygın kullanımı bulunmaktadır. Bunlar:

1. Toplu yönetişim (collective governance)

“Bu anlamda küresel sivil toplum fikrinin küreselleşme sürecine ve özellikle de çok-uluslu şirketlerin uluslararası düzeyde sahip oldukları ekonomik, siyasal ve sosyal hâkimiyetlerine olan bir tepki olduğunu vurgulayabiliriz. Bu tepki ayrıca 1990’lı yıllarda oldukça hızlı bir artış göstererek ekonomik, siyasal ve sosyal kalkınma için alternatif modeller oluşturmaya çalışan yeni grupların, örgütlerin, hareketlerin ve ağların da bir şemsiye altında bir araya gelmesine yol açmıştır.”

“Bu itibarla küresel yönetişim süreci, iş birlikleri yoluyla küresel sorunları çözme anlamına gelmektedir. Sorunların çözümündeki iş birlikleri ise çeşitli düzeylerde gerçekleşebilir. Bu düzeyler; devletlerle devletlerarasında, uluslararası örgütler ile devlet ya da devletlerarasında, uluslararası örgütler ile uluslararası örgütler arasında olabilir.”

“Doğal yaşam ve çevrenin korunmasına ilişkin ilk uluslararası konferanslar 20. Yüzyılın başlarında gerçekleştirilmiştir. Bu anlamdaki ilk uluslararası konferans 24 Nisan – 19 Mayıs 1900 tarihleri arasında Londra’da düzenlenmiştir. “Afrika’da Yabani Hayvanların, Kuşların ve Balıkların Korunması Uluslararası Konferansı” başlığıyla gerçekleştirilen konferansın temel amacı aslında bugün de geçerli bir küresel sorun olan Afrika kıtasının faunasının korunmasıdır.”