ÇEVRE BİLİMLERİ - Deneme Sınavı - 7

Romantiklere göre doğa cansız bir madde yığını değil, insanda derin fikirler ve ulvi duygular uyandıran, ona hikmet ve maneviyat kazandıran bir kaynaktır.

Mistik düşüncede varlıkların öz itibariyle aynı oldukları düşüncesi, bütün varlıkların kutsal kabul edilmesi ve insanın diğer varlıkların efendisi olarak görülmemesi onu ekolojik dünya görüşünün bilim dışı kaynağı olarak değerlendirilmesine neden olur.

Mekanik dünya görüşünden çok organik dünya görüşünü savunur.

Ekolojizm: İnsanın diğer türlerden ve doğadan üstün olduğuna dayalı insan odaklı
anlayışı reddederek, insanı da diğer türler
gibi doğanın bir parçası olarak kabul eden
(bütüncül)bir anlayışa sahip çevre odaklı,
ideolojik düşünce sistemidir

Neolitik Devrim, yaklaşık 12 bin yıl kadar önce dünyanın muhtelif yerlerinde bitki ve hayvanların evcilleştirilmesiyle başlayan, dolayısıyla insanların avcılık ve toplayıcılıktan çıkarak yerleşik hayata geçmelerini içeren süreçtir.

Ekolojik dünya görüşünün bilim dışı ilk temelini, kökleri Platon’a kadar uzanan ve Batı’nın fikir dünyasında 19. yüzyıla kadar etkisini sürdüren ‘varlık zinciri’ anlayışı oluşturmaktadır. Bu anlayışa göre kâinat, en aşağı düzeydeki varlıktan, yaratıcıyı temsil eden en mükemmel varlığa kadar, hiyerarşik ve uyum içindeki bir yapıdan oluşmaktadır. Bu zincir o kadar kusursuzdur ki, onu oluşturan canlı veya cansız halkalardan birinin kopması durumunda kâinatın düzeni bozulmaktadır.

Sürdürülebilirlik: Mevcut iktisadi sistemin doğayı sınırsız bir kaynak ve atık deposu olarak kabul eden anlayışının sürdürülemez olduğunu, bu anlayışın devam etmesi hâlinde dünyanın bir yok oluşa doğru sürüklendiğini ifade etmektedir.

Çevre: İnsan faaliyetleri ve canlı varlıklar üzerinde hemen ya da uzunca bir süre içinde dolaylı ya da dolaysız bir etkide bulunabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve toplumsal etkenlerin belirli bir zamandaki toplamıdır

Biotik alt sistemler; yeşil bitkiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar arasında gerçekleşen besin zincirini ifade eder.

Abiotik alt sistemler ise jeolojik, hidrolojik, toprak vb. ile atmosferdeki iklim olaylarını meydana getiren maddeler ve mineralleri kapsamaktadır.

Besin Zinciri: Yeşil bitkilerden otobur canlılara ve otobur canlılardan da etobur canlılara doğru süregelen enerji ya da besin aktarım döngüsüdür

John Coates (2003)e göre tarihsel süreç bağlamında ortaya çıkan çevre krizleri “modern” paradigmanın savunduğu değer (Homo Economicus, ilerlemecilik, sanayileşme, tüketimcilik) ve varsayımlarının (Dualizm, hakimiyet, determinizm) bir sonucudur.

Aldo Leopold (Yeryüzü Etiği-Land Country Almanac): 1940 yılındaki bu çalışma, yeryüzü etiği kavramını ortaya çıkarmış, bu kavramda 1970’lerin çevresel etik yaklaşımının altyapısını oluşturmuştur. Leopold çalışmada, bitki ve hayvanlarda dâhil tüm canlıların biyotik haklarının olduğunu ve doğayı korumanın kâr elde etme amacından önce gelmesi gerektiğini vurgulamıştır.

Yerellik yerine evrensellik olmalı, çünkü evrensellik çevre sorunları dünyanın farklı coğrafyalarında farklı etkilere neden olsa da tüm insanlık için sorundur.

Dünyada su kirliliğine neden olan kirleticilerin neler olduğunu açıklayan Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’dür.

Bugün dünyamızı ve insanlığı endişeye sevk eden çevre sorunlarının temel nedenlerinin başında hızla artan dünya nüfusu gelirken artan nüfus ile bağlantılı olarak düzensiz kentleşme ve çevresel değerleri dikkate almadan onu olumsuz etkileyen teknoloji kullanımı başka bir ifade ile sanayileşme ise süreci hızlandırmaktadır. Bu ana nedenlerle birlikte turizm gibi faaliyetler ve teknolojik gelişmelere paralel olarak artan enerji ihtiyacını da çevre sorunlarının bugünki noktaya gelmesindeki nedenler arasında saymak mümkündür.

Turizmin çevre üzerinden olumsuz etkilerinden biri de doğal manzaranın bayağılaşmasıdır.

Paleolitik Çağ: Eski Taş Çağı olarak da bilinen Paleolitik Çağ, bundan yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlamış ve MÖ 10 bin yılına kadar sürmüştür. Bu dönemde insanlar avcılık ve toplayıcılıkla geçinmişler, mağaralarda veya basit kulübelerde yaşamışlardır

Çevresel adalet: Sanayileşmenin, kalkınma yarışının ve ekolojik yıkımın yol açtığı
küresel eşitsizliğin farkına varmayı ve bu sorunu sosyal ve küresel adalet prensipleri çerçevesinde ele alma zorunluluğunu dile getirmektedir.

Tepki ilkesi, doğanın, kendisi aleyhine elde edilen başarılar karşısında intikam almasını ifade eden bir içeriğe sahiptir.