ÇEVRE BİLİMLERİ - Deneme Sınavı - 10

Roma kulübü olarak adlandırılan organizasyonda hızlı nüfus artışı ve kaynak kıtlığı nedeni ile sınırlandırılmayan bir büyümenin kısa ya da uzun vadede ekonomilerde ve çevrede bozulma hatta yok olma tehlikesine sebep olacağı sıfır büyüme tezi kapsamında benimsenmiştir. Aynı zamanda bu düşünceden yola çıkarak kaynakların dengeli ve sürdürülebilir bir
şekilde değerlendirilmesi için başta iktisadi olarak gelişmiş ülkelerde olmak üzere
sıfır büyümeye dayalı kalkınma uygulamalarını benimsemesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Ancak bu tez çok fazla kabul görmemiştir. Doğru yanıt B dir.

E seçeneği dışındaki seçeneklerde verilenler çevresel hareketlerin ortaya çıkmasına neden olan faktörler arasındadır. Ancak E seçeneğinde verilen bilgi hem doğru değildir hem de çevresel hareketlere yol açan bir unsur değildir. Doğru yanıt E dir.

Türkiye’de oluşturulmaya çalışılan yeşil partilere karşı en önemli eleştiri; Yeşiller Partisinin tepeden örgütlenmiş bir yapı olduğudur. Bu durum Yeşiller
Partisinin gönülden çevreye bağlı ve doğayı önceleyen bir parti olmaktan uzak, programı ve yapısının çevresel değerlere dayanmayan bir yapı olduğu değerlendirmelerini beraberinde getirmiştir. Avrupa’daki Yeşillerin aksine, Türkiye’deki Yeşiller Partisi gücünü çevreci kesimden alan, alttan gelen güçlü bir halk desteği ile kendiliğinden oluşan ve siyasal hayata giren bir parti olarak görülmemektedir. Bu nedenle doğru yanıt C dir.

Atmosferde kirliliğe neden olan kirleticiler; partiküller, hidrokarbonlar ve karbonmonoksit gibi doğrudan havaya verilen birincil kirleticiler ile
bunların kendi arasında reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan ikincil kirleticiler olmak üzere ikiye ayrılan insan kökenli (antropejen) kirlilik ile volkanik faaliyetler, yangınlar, toz, virüs, mantar ve bakterilerin rüzgâr yoluyla taşınması sonucu oluşan doğal kirliliktir. Büyük oranda hava kirliliğine neden olan ulaşım, sanayi faaliyetleri, ısınma, enerji tesisleri, orman yangınları ve katı atıklar gibi insan etkinlikleridir. Doğru yanıt A dır.

Ozon tabakasının incelmesinin doğrudan sonucu yeryüzüne olması gerekenden daha fazla ultraviyole ışınlarının düşmesine yol açmasıdır. A ve E seçeneği dolaylı sonuçlarken diğer seçeneklerde verilenler ise doğrudan veya dolaylı olarak ozon tabakasının incelmesiyle ilişkili değildir. Doğru yanıt C dir.

I, II ve III doğrudan hava kirliliğinin sonucu olarak ortaya çıkarken IV su kirliliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Karbondioksit %60 lık payla küresel ısınmadan sorumlu en önemli sera gazıdır. Doğru yanıt C dir.

Hem geçmişte hem de günümüzde su kirliğinin en önemli nedeni insanın oluşturmuş olduğu evsel veya sanayi atıklarının su kaynaklarına aktarılmasıdır. BU bağlamda sorunun hala devam ettiği söylenebilir. Doğru yanıt C dir.

Sel felaketlerinin yer altı sularının kirlenmesiyle bir ilişkisi yoktur. Diğer faktörlerin hepsi yer altı sularının kirlenmesine yol açmaktadırlar. Doğru yanıt D dir.

Sulak alanlar aracılığıyla biyoçeşitliliğin devam etmesi, su rejiminin dengelenmesi, suyu temizlemesi ve dolaylı olarak ekonomiye katkı sağlaması gibi kazanımlar oluşmaktadır. A seçeneği dışındaki durumlar doğrudan sulak alanların işlevleri arasında değildir. Doğru yanıt A dır.

A ve B hava krililiği kaynaklı, C su kirliliği kaynaklı ve E ise yapay gübre kaynaklı atık örnekleridir. Katı atık kaynaklı toprak kirlenmesine en uygun örnek çöplerin birikmesiyle oluşan atıklardır. Doğru yanıt D dir.

Kuraklık küresel bir sorundur, kuraklıkla çevre kirliliği arasında yakın bir ilişki vardır, kuraklığın insan faaliyetleriyle ilişkisi göz ardı edilemez ve kuraklık sadece yağmurun yağmasıyla ortadan kalkmaz insan eliyle kuraklığın oluşmasına yol açan tüm faktörlerin dikkate alınması gerekir. Ancak D seçeneğinde kuraklığın hem çevresel hem de ekonomik sorunlarla ilişkili olduğu bilgisi doğrudur. Doğru yanıt bu nedenle de D dir.

A, C, D ve E seçeneklerinde doğal dengenin insan eliyle bozulması sonucunda ortaya çıkan durumlar örneklenmektedir. B seçeneğinde ise yapay bir oluşum olan ve çevre sorununa dönüşen gürül örneği verilmektedir. Doğru yanıt B dir.

2000 yılında “Bin Yıl Kalkınma Zirvesi” gerçekleştirilmiştir.

2002 yılında “Dünya Kalkınma Zirvesi” (Johannesburg Zirvesi) gerçekleşmiştir.

1972 yılında ilk kez yeşil parti Yeni Zelanda da kurulmuştur.

Türkiye’de 1988-2008 ve en son Eylül 2020 olmak üzere toplamda 3 kez Yeşiller Partisi kurulmuştur.

1977- 1979 yılları arasında Türkiye’de çevrenin tahrip edilmesine yöne­lik düzenlenen protesto hareketi Akkuyu’daki nükleer santral yapımına yönelik gerçekleştirildi.

John Coates (2003)e göre tarihsel süreç bağlamında ortaya çıkan çevre krizleri “modern” paradigmanın savunduğu değer (Homo Economicus, ilerlemecilik, sanayileşme, tüketimcilik) ve varsayımlarının (Dualizm, hakimiyet, determinizm) bir sonucudur.

J. Donald Hughes (2000)’e göre Sanayi Devrimi sonrasında ortaya çıkan çevre sorunları, günümüz insanını, adeta bir “hayatta kalma krizi” içine sokmuştur. Bu nedenle hem kültürel hem de ekonomik anlamda köklü değişimlere gidilmelidir