CBS'DE PROJE TASARIMI VE YÖNETİMİ II

DETERMİNİSTİK SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Deterministik Sismik Tehlike Analizi (DSTA) çalışmaları, geçmişte meydana gelen ve ge-
lecekte meydana gelebilecek depremlerin büyüklükleri, çalışma alanlarına en kısa mesafe
parametreleri çalışma alanının özellikleri ve azalım ilişkileri kullanılarak belirlenen dep-
remlerin etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmaktadır.
DSTA çalışmaları yapılırken aşağıdaki aşamalar sıra ile uygulanır:

DETERMİNİSTİK SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Deterministik Sismik Tehlike Analizi (DSTA) çalışmaları, geçmişte meydana gelen ve gelecekte meydana gelebilecek depremlerin büyüklükleri, çalışma alanlarına en kısa mesafe
parametreleri çalışma alanının özellikleri ve azalım ilişkileri kullanılarak belirlenen depremlerin etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmaktadır.
DSTA çalışmaları yapılırken aşağıdaki aşamalar sıra ile uygulanı

Deprem Kaynaklarının Belirlenmesi
Çalışma alanında meydana gelen depremler ve çalışma alanını etkileyecek boyutta deprem meydana getirme potansiyeline sahip deprem kaynakları belirlenir.
Bu bağlamda deprem kaynakları üç tiptir. Bu kaynaklar Noktasal Kaynaklar (Deprem
Dış Merkezleri), Çizgisel Kaynaklar (Faylar) ve Alansal Kaynaklar (Fay Zonları) olarak
sınıflandırılmıştır.

Deprem Kaynaklarının Belirlenmesi
Çalışma alanında meydana gelen depremler ve çalışma alanını etkileyecek boyutta deprem meydana getirme potansiyeline sahip deprem kaynakları belirlenir.
Bu bağlamda deprem kaynakları üç tiptir. Bu kaynaklar Noktasal Kaynaklar (Deprem
Dış Merkezleri), Çizgisel Kaynaklar (Faylar) ve Alansal Kaynaklar (Fay Zonları) olarak
sınıflandırılmıştır.

Mesafe Parametrelerinin Belirlenmesi
Belirlenen her bir deprem kaynağının çalışma alanına en yakın mesafeleri belirlenir.
Bu aşamada Eskişehir yerleşim yerini etkileyen deprem kaynaklarının Eskişehir
yerleşim yerine olan en kısa mesafeleri belirlenmiştir. Çalışma alanını etkileyebilecek
Noktasal Kaynakların en kısa mesafeleri Alansal Kaynaklarla aynı seçilmiştir. Örnek
olarak Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun, Eskişehir yerleşim yerine en kısa mesafesi ArcMaP yazılımının Measure menüsü kullanılarak 71 km olarak belirlenmiştir (Şekil 7.11).

Deprem Kataloğunun Kullanılması
Çalışmada kullanılacak deprem kataloğu sayesinde çalışma alanında meydana gelmiş
depremler belirlenir

Her bir Alansal Kaynak içerisine düşen deprem verileri Shape (.shp) dosyalarının Attribute (Öznitelik) tablolarına bakılarak, alanlarda meydana gelen depremlerden Moment
Büyüklüğü (Mw) en büyük olan depremler seçilmiştir

Azalım İlişkileri Kullanılarak Depremlerin Etkilerinin
Belirlenmesi
Meydana gelmiş ve gelebilecek deprem büyüklükleri uygun azalım ilişkileri kullanılarak
çalışma alanını etkileyecek ivme değerleri hesaplanır

Özet
Deterministik Sismik Tehlike Analizi aşamalarını ha
-
zırlamak
Deterministik Sismik Tehlike Analizi hesaplamala
-
rında kullanılan tüm verilerin ve aşamaların hazırlan
-
masında, derlenmesinde ve gerekli verilerin elde edil
-
mesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri ve ArcMaP yazılımı
etkin bir rol oynamaktadır.

ArcMaP yazılımı kullanılarak elde edilmiştir. Tablo 7.2’de verilen azalım ilişkileri formülleri azalımilişkileri Excel dosyasında bulunmaktadır

Deprem kaynakları üç tiptir. Bu kaynaklar Noktasal Kaynaklar (Deprem Dış Merkezleri), Çizgisel Kaynaklar (Faylar) ve Alansal Kaynaklar (Fay Zonları) olarak sınıflandırılmıştır.

En son aşamada kaydedilen depremverileri.shp dosyası ArcMaP yazılımına eklenir. Doğru cevap D'dir.

Orhan ve diğ. 2007’de yapmış oldukları çalışmada bu deprem kaynaklarını; Kuzey Anadolu Fay Zonu, Eskişehir Fay Zonu, Kütahya Fay Zonu ve Simav Fay Zonu olarak belirlemişlerdir. Doğru cevap E'dir.

Ünitede örnek olarak efz.shp dosyası oluşturulmuş ve sayısallaştırılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Mesafe parametreleri belirlenirken her bir fay zonu için en kısa mesafeleri belirlenmiş ve Kuzey Anadolu Fay Zonu 71 km, Eskişehir Fay Zonu 15 km, Kütahya Fay Zonu 44 km, Simav Fay Zonu 74 km olarak belirlenmiştir. Doğru cevap C'dir.

Deprem kataloğu kullanılırken en son aşamada her bir Alansal Kaynak içerisine düşen deprem verileri Shape (.shp) dosyalarının Attribute (Öznitelik) tablolarına bakılarak, alanlarda meydana gelen depremlerden Moment Büyüklüğü (Mw) en büyük olan depremler seçilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Kütahya Fay Zonunda 28.03.1970 tarihinde 6.2 şiddetinde, Simav Fay Zonunda ise 25.05.1971 tarihinde 6.0 şiddetinde depremler olmuştur. Diğer fay zonlarındaki depremler 1950'li yıllarda olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Noktasal ve Alansal Kaynaklar için belirlenen deprem büyüklükleri ve en kısa mesafe değerleri kullanılarak azalımilişkileri Excel dosyasında yapılan hesaplamalarda Eskişehir Fay Zonu’nun çalışma alanına etkisi genel zemin özelliklerine göre ortalama 0.163 g, A ve B zemin grubu özelliklerine göre 0.122 g, C zemin grubu özelliklerine göre 0.152 g, D zemin grubu özelliklerine göre de 0.195 g olarak hesaplanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Fayların meydana getirecekleri deprem büyüklükleri Layer sekmesindeki dirifay.shp sağ tıklayıp Open Attribute Table tıklanarak gelen Table ekranında bulunan Table Option sekmesindeki Add Field sekmesi tıklanarak yeni bir alan oluşturulur. Doğru cevap D'dir.

Drifay.shp dosyasına oluşturulan yeni alanın isimlendirilmesi ve özelliklerinin belirlenmesi esnasında oluşturulan alan özellikleri için Type Sekmesinden Float seçilir ve Precision ve Scale özellikleri 0 olarak ayarlanır. Doğru cevap B'dir.