CBS'DE PROJE TASARIMI VE YÖNETİMİ II

Heyelan duyarlılık haritaları, haritalanacak bölgenin büyüklüğüne, sahadan toplanan ve uzaktan algılama yöntemleri ile çıkartılan verilere ve bu verilerin kalitesine çok farklı ölçeklerde hazırlanmaktadır.

Bir arazinin jeomorfolojisi ile ilgili temel verilerden bir tanesi, o sahanın litolojik özellikleri olarak tanımlanan jeolojik birimlerin toplandığı poligonlardan oluşan veri kaynağıdır.

Heyelan analizlerinde kullanılan litolojik verilerde olması gereken en önemli bilgiler, kayaçların dayanımları, ayrışma dereceleri, derinlikleri ve nem oranları gibi verilerdir. Bu veriler ayrı ayrı değerli oldukları gibi, birbirleri ile ilişkili olma ihtimalleri sebebiyle birçok açıdan değerlendirilmelidir.

Heyelan duyarlılık analizi litoloji, eğim, faylar, drenaj yoğunluğu, bakı ve arazi kullanım parametreleri kullanılarak yapılır.

Alüvyon birimlerin ve yüksek eğimin olduğu pikseller, Kuzey ya da Güney’e bakıyorlarsa bu piksellerde heyelan potansiyelinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz.

ArcMap içindeki Weighted Overlay algoritması kullanarak analizi detaylandırmak için drenaj ağı ve fayları da analize eklememiz gerekmektedir.

Heyelan potansiyeli haritalaması sonrasında alınabilecek bazı önemler;

Heyelan analizlerinde kullanılan litolojik verilerde olması gereken en önemli bilgiler, kayaçların dayanımları, ayrışma dereceleri, derinlikleri ve nem oranları gibi verilerdir.

Arazi kullanımı, tarım alanları, göller, ağaçlar ve otoyollar gibi özellikler olmak üzere belirli bir bölge ile ilgili insan aktivitesi ve ekonomik fonksiyonu ile ilişkili olan bir parametredir.

Eğim açısı heyelan oluşumunun tetiklenmesinde doğrudan bir rolü olması sebebiyle analizlerde kullanılan parametrelerden bir tanesidir.

Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi, Thomas L. Saaty tarafından 1977 yılında çok değişkenli karar verme problemlerinin çözümünde kullanılabilir bir model olarak geliştirilmiştir. AHP de analiz edilecek olgu hiyerarşik bir yapıya oturtulduktan sonra parametrelere etki seviyelerine göre puan verilir.

ArcMap uygulamasındaki “Polygon to Raster” algoritması seçilerek, “Value Field” kısmı için vektörel verinin öznitelik tablosundaki “Puan” sütunu seçildikten sonra gerekli piksel boyutu girilerek vektörel verimiz raster formatına dönüştürülür.

ArcMap “Spatial Analyst” eklentisindeki Slope, Aspect ve Curvature algoritmaları ve varsayılan değerler ile eğim, bakı ve eğrisellik haritaları oluşturulmuştur.

ArcMap içindeki Weighted Overlay algoritması kullanarak analizi detaylandıralım. Bu sebeple drenaj ağı ve fayları da analize eklememiz gerekmektedir.

Faylar, Bakı Heyelan analizinde kullanılmaktadır

Yukarıdakiler heyelan duyarlılığı haritalarıyla ilgili doğru bilgi içermektedir

Heyelan analizlerinde kullanılan litolojik verilerde olması gereken en önemli bilgiler, kayaçların dayanımları, ayrışma dereceleri, derinlikleri ve nem oranları gibi verilerdir.

Heyelan analizlerinde kullanılan litolojik verilerde olması gereken en önemli bilgiler, kayaçların dayanımları, ayrışma dereceleri, derinlikleri ve nem oranları gibi verilerdir.

Eğim açısı heyelan oluşumunun tetiklenmesinde doğrudan bir rolü olması sebebiyle analizlerde kullanılan parametrelerden bir tanesidir

Bakı, teorik bölümde bahsettiğimiz heyelan oluşumunda önemli faktörlerden olan süreksizlik, yağış, rüzgar ve ısı değişimleri gibi özelliklerin kaya kütlelerine etkisini belirlemek için kullanılan bir parametredir

Arazi kullanımı ya da arazi örtüsü, yamaçların stabil durumlarının bir ifadesidir. Çorak ve az bitki örtüsü ile kaplanmış yamaçların heyelan risklerinin daha yüksek olduğu bilinmektedir (Anbalagan, 1992; Turrini ve Visintainer, 1998; Çevik ve Topal, 2003). Arazi kullanımı, tarım alanları, göller, ağaçlar ve otoyollar gibi özellikler olmak üzere belirli bir bölge ile ilgili insan aktivitesi ve ekonomik fonksiyonu ile ilişkili olan bir parametredir. Analiz yapılmadan önce bölge ile ilgili arazi kullanımı çalışması yapılmalı ve bununla ilgili bir döküm haritası üretilmelidir.

Gri heyelan potansiyeli puanlamalarında düşük potansiyel rengidir

Yol ya da bina inşaatlarında gerekli, drenaj ağının incelenmesi ve yapıların uygun
drene edilmesine yönelik önlemler alınması gereklidir.

Sayısal Yükseklik Modeli ve konumsal analizler kullanılarak türetilebilir