CBS'DE PROJE TASARIMI VE YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 8

Bir yapı malzemesinin mineral olabilmesi için, doğal olarak oluşması, inorganik olması, katı olması, belirli bir kristallenme sistemine sahip olması ve tanımlanabilen bir kimyasal bileşime sahip olması gerekmektedir. Doğru cevap D’dir.

Jeoloji biliminde kayaçlar; magmatik, sedimanter (tortul) ve metamorfik olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Derinlerde soğu­yan ve kristallenen magmanın oluşturduğu kayaç­lar derinlik (plütonik) kayaç olarak tanımlanırken, magmanın yeryüzüne volkanlar aracılığı ile çıkması sonucu oluşan kayaçlara ise yüzey (volkanik) kayaç denilmektedir. Derinlik kayaçlarına granit, gabro, vb. kayaçlar örnek oluştururken, yüzey kayaçlarına ise andezit, bazalt, tüf, vb. kayaçlar örnek göste­rilebilir. Doğru cevap A’dır.

Bozunan ve ayrışan kayaç parçalarına sedi­ment (sediman) denmektedir. Sedimentler, bulunduk­ları alanda hüküm süren erozyon ve taşınım süreçleri (akarsular, gel-git, buzul, rüzgar) ile depolanabilecekleri farklı alanlara (çökelme ortamı) taşınmakta ve jeolojik zaman içinde bu alanlarda depolanmaktadır. Bozunan ve ayrışan kayaç parçalarına sedi­ment (sediman) denmektedir. Sedimentler, bulunduk­ları alanda hüküm süren erozyon ve taşınım süreçleri (akarsular, gel-git, buzul, rüzgar) ile depolanabilecekleri farklı alanlara (çökelme ortamı) taşınmakta ve jeolojik zaman içinde bu alanlarda depolanmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Toros Dağları (kireçtaşları), Konya Kapa­lı Havzası (kırıntılı), Batı Anadolu Graben Sistemi (kırıntılı) ile Hafik- Sivas, Tuzluca-Iğdır ve Zonguldak dolayları (kimyasal) ülkemizde yüzeylenen önemli sedimanter kayaç­lara örnek gösterilebilir. Doğru cevap B’dir.

Metamorfizma, magmatik ve sedimanter kayaçların yeraltında diyajenetik değişimlerin meydana geldiği düşük sıcaklık (200 °C)/düşük basınç (1-2 kbar) böl­gesi ile başlamakta ve kayaçlarda ilk erimelerin başladığı yüksek sıcaklık (700-1000 °C)/yüksek basınç (>10 kbar) bölgesi ile sonlanmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Hidrolojik çevrimdeki toplam suyun (1.386×109 km3) % 96.6’sı okyanuslarda ve denizlerde yer alır­ken, % 3.4’ünü ise tatlı sular oluşturmaktadır (Şekil 1.8). Dünya üzerindeki tatlı suları miktarı; buzullar (% 69.3), yeraltısuyu (% 30.32), yüzey suyu (% 0.35) ve diğer sular (% 0.04) şeklinde sınıflandırılmıştır (Madiment, 1993; Shiklomanov, 1993). Yüzey sularının % 87.0’si göllerde, % 11.0’i sazlık-bataklık alanlarda ve % 2’si ise akarsular ve nehirlerde yer almaktadır. Doğru cevap B’dir.

Çizelge 1.2 deki Drenaj alanı sınıflamasına göre

Bölge  > 43500

Alt Bölge 27500 - 43500

Havza 1800 - 27500

Alt Havza 600 - 1800

Drenaj Alanı 100 - 600

Alt Drenaj Alanı < 100

Doğru cevap E’dir.

Dünyamızın oluşumunda etken olan dinamik süreçlerin fiziksel ve kimyasal yapısını nceleyen bilim dalı jeolojidir. Yerkürenin fiziksel yapısı ile jeofizik ve jeodezi, atmosferdeki su ile meteoroloji, şekil/yüzey değişimleri ile morfoloji/coğrafya, denizlerdeki su ile okyanus bilimi (oşinografi) ilgilenmektedir.

Jeoloji biliminde kayaçlar; magmatik, sedimanter (tortul) ve metamorfik olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.

Genel jeoloji bilim dalı, iç ve dış kuvvetlerin etkisinde yerkürenin genel yapısında meydana gelen değişimleri, değişimlere neden olan tektonik unsurları (fay, deprem, vb.), jeolojik zaman boyunca yerkürenin maruz kaldığı süreçleri, bu süreçlerde yaşaya gelmiş canlılara ait kalıntıları (fosiller) vb. konuları inceleyen bilim dalıdır.

Magmatik ve sedimanter kayaçların oluşum koşullarından farklı özellikteki fiziksel
ve kimyasal koşullar altında, katı durumlarını koruyarak, yapısal/dokusal ve/veya mineralojik yönden değişikliğe uğramalarına denir.

Bölgesel ölçekli jeoloji haritalarının oluşturulması kapsamında yapılan saha çalışmalarında ilgili bölgenin 1/25000 ölçekli topografik haritaları altlık olarak kullanılmaktadır. Haritası çizilecek bölgenin büyüklüğüne göre bir veya birden fazla kişinin farklı alanlar için çizdikleri haritalar, CBS ortamında bütünleştirilerek sonuç
jeoloji haritası elde edilmektedir.

Saha çalışmasını yürüten yerbilimcilerin kullandıkları araçlar; pusula, çekiç, lup, GPS, şerit metre, fotoğraf makinesi ve saha defteridir.

Yerküre üzerinde suların miktar ve kalite açısından dağılımını inceleyen bilim dalı Hidrolojidir.

Hidroloji bilimi, suyun yetersiz olduğu yerde suyun kullanımını, suyun fazla olduğu yerlerde ise suyun kontrolünü ve kirlenme tehlikesi olan bölgelerde ise suyun kirlenmesini önlemek için çözümler üretmek yani eldeki suyun en uygun (optimum)
kullanımını ve kontrolünü kapsamaktadır.

Bir akarsu havzasında meydana gelen yağış, yüzeysel akış, vb. hidrolojik süreçleri etkileyen parametreler, havza karakteristikleri olarak tanımlanmaktadır. Bu parametreler; jeolojik ve hidrojeolojik yapı, havzadaki bitki örtüsü, havza büyüklüğü, havzanın ortalama kotu, havzanın eğimi, havzanın alanı ve şekil parametreleri ile havza alanının, çıkış noktasına olan uzaklığa göre dağılımı şeklinde sıralanmaktadır. Söz konusu havza karakteristikleri, bir havzada meydana gelen hidrolojik süreçlerin etki ve büyüklüğünü kontrol etmektedir.

Dağ ve/veya tepe gibi doğal yapılarla çevrelenmiş, tüm yüzey sularını ve yeryüzüne çıkan yeraltısularını toplayarak daha düşük kotlara ileten, doğal sınırlardan oluşan ve hidrolojik sistemi kontrol eden yeryüzü (kara) parçasına “havza veya drenaj” sınırı denir. Başka bir ifade ile yağışlardan itibaren meydana gelen yüzeysel akışı göllere, denizlere veya okyanuslara ulaştıran alan olarak tanımlanabilir.

Plan düşünsel düzeyde hazırlanmış olan bir modelin gerçekleştirilmek üzere somut bir platforma aktarılması eylemidir. Diğer seçenekler ise planlama sürecini tanımlamaktadır.