ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II

Çağdaş yaşamda birçok etkenin neden olduğu yoğun stres, bireylerin işlevselliğini bozmakta ve yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Stresle baş etmede kullanılan yöntemlerin sayısı her geçen gün artmaktadır.

Stresle başetmede kullanılan yöntemlerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları stresli bir yaşamdan korunmada kişiye yardımcı olurken bazıları da stresin ruhsal ve fiziksel belirtilerinin giderilmesinde etkili olmaktadır.

Bu ünitede stres yönetiminde kullanılan bireysel stratejilerden; stres yaratan olumsuz düşüncelerin yeniden yapılandırılması, davranışsal düzenlemeler, gevşeme egzersizleri, zaman yönetimi, problem çözme becerileri, iletişim becerileri, beslenme ve sağlıklı yaşam konuları ele alınacaktır.

Stres yönetiminde; kişinin kendisine, olaylara ve geleceğe bakış açısı önemli olmaktadır. Olumsuz düşünceler, değerlendirmeler ve atıflar aynı zamanda olumsuz duygulara ve uyum bozucu davranışlara yol açar.

Olumsuz düşünceleri yeniden yapılandırırken öncelikle böylesi olumsuz düşüncelerin fark edilmesi önemlidir. Daha sonra da bu düşüncelerle mücadele edip, akılcı düşüncelerle değiştirilmesi hedeflenir. Olumsuz düşünceleri ortaya çıkarmak için stresin başlaması ya da sürmesinde etkili olan düşüncelere odaklanılmalıdır.

Olumsuz düşünceleri saptadıktan sonra bunlarla mücadele edip akılcı düşünceler geliştirmede bazı sorular kişilere yardımcı olacaktır. Örneğin ”Bu durumun başka açıklaması var mı?”, “Bu düşüncemi destekleyen ve desteklemeyen kanıtlar nelerdir? ”Ayrıca kişinin konu hakkında değer verdiği insanlardan fikir alması, “stressiz döneminde olsaydı aynı
durum için ne düşünebileceğini” gözden geçirmesi akılcı düşünceler geliştirmede yardımcı olabilecek diğer adımlardır. Olumsuz düşünceleri değiştirirken kişi gerçekçi olmalı, varolan sorunların üzerini örtmemelidir.

Olumsuz düşünceleri değiştirirken kişi gerçekçi olmalı, varolan sorunların üzerini örtmemelidir. Akılcı düşünceler; objektif gerçeklere dayanır, kişiye ve problemi çözmeye yardımcı olur, kişinin diğer insanlarla çatışma ve sürtüşmelerini azaltır, kişinin kısa ve uzun dönemli amaçlarına katkıda bulunur, duygusal bir çatışma ve gerginliğe sürüklemez..

Maruz bırakma yönteminde kişi stres etkeniyle karşı karşıya kalacak provalar yapar. En hafif durumdan giderek artan şiddette stres etkenine maruz kalır. Her maruz kalış kişinin strese verdiği psikofizyolojik cevabı ve kaçma davranışını azaltır, uyumunu artırır. Bunu soğuk suyun olduğu havuza girildiğinde bir süre sonra soğuğa alışmaya ya da karanlık bir sinema salonunda karanlığa alışmaya benzetebiliriz. Maruz bırakma, imgesel ve gerçek yaşamda olmak üzere iki çeşittir. İmgesel maruz bırakmada giderek artan şiddet ve süreyle imgesel olarak stres etkenine maruz kalır. Gerçek yaşamda maruz bırakma ise kişinin stres ortaya çıkaran uyaranla doğrudan karşılaşarak yüzleşmesidir.

Maruz bırakma, imgesel ve gerçek yaşamda olmak üzere iki çeşittir. İmgesel maruz bırakmada giderek artan şiddet ve süreyle imgesel olarak stres etkenine maruz kalır. Gerçek yaşamda maruz bırakma ise kişinin stres ortaya çıkaran uyaranla doğrudan karşılaşarak yüzleşmesidir. Kişiler maruz bırakma uygulamalarını, kapasitelerinin ötesinde bir değişime itmeyecek şekilde, ancak kaçma davranışlarını kıracak ve korkularını yenecek tarzda yerinde zorlamalar kullanarak ayarlamalıdır.

Duyarsızlaştırma (Desensitization)
Maruz bırakma yöntemine benzer bir yöntemdir. Ancak alıştırmalarda gevşeme egzersizleri kullanılır. Duyarsızlaştırmada kişiler öncelikle nasıl gevşeyeceklerini öğrenmelidir.

Seçici Soyutlama

Keyfi Çıkarsama

İşleri ertelemek

III-I-IV-II-V

Empati kurarak dinleme

Eller cepte tutulmalıdır.

I, II ve III

Tartışmalarda açık tutumu benimseyen kişiler yapıcı bir eleştiri ya da haklı bir uyarıya karşı eleştiren kişinin haklı olduğunu kabul eder.

Adil tartışma

I ve II