ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II

Paronoid kişiler ; Alıngan, kuruntulu, kıskanç, ön yargılı, tartışmacı/ kavgacı, insanlarla ilişkilerinde mesafeli, ciddi ve soğuk, şaka kaldırmayan kişilerdir. Başkalarının davranışlarını kötü niyetli olarak yorumladığından sürekli insanlara güvensizlik ve kuşkuculuk gösterme eğilimindedirler.

Kişinin yaşamı boyunca sosyal ilişkilerinde, duyguların ve düşüncelerin ifadesinde sürekli bir kısıtlılık vardır. Sevinç, heyecan, öfke, korku gibi duyguları dışarıdan kolay anlaşılmaz. Arkadaşlıklara ve diğer insanlarla ilişkiler kurmaya karşı ilgisiz ve kayıtsızdırlar. Yakın ailesi dışında hemen hiç yakın arkadaşları yoktur. Kendisine yakın, sıcak ve sevecen davranan bir kişiye karşı da sıcak ve sevecen yaklaşamazlar. Yalnız kalmayı yeğleyen, mümkün olduğu kadar az ve öz konuşan, çoğu zaman kendi iç dünyasında yaşayan içe dönük insanlardır. Eninde sonunda kendisini bırakacağı, terk edeceğini düşünerek insanlarla yakın ilişki içine girmekten uzak dururlar.

Narsist kişler ; “Herkesten farklı”, “olağanüstü”, “üstün” ve “çok özel” bir kişi olduklarını düşünen kişilerdir. Kendilerini çok beğenirler ve kendilerine hayrandırlar. Kendilerini olduğundan daha akıllı, zeki, yetenekli, yakışıklı ve güzel olarak görürler. Kendilerine herkes gibi davranılmasından rahatsız olurlar. Övünmeyi ve övülmeyi çok seven, ayrıcalıklı bir kişi olduğuna inanırlar.

Bağımlı Kişilik özellikleri ; Basit konularda bile tek başına karar veremeyen, sorumluluk almayan, harekete  geçemeyen ve sürekli olarak başkalarının öğüt ve desteğine gereksinim duyan kişilerdir. Karar almayı gerektiren ortamlarda çoğu zaman kendi düşüncelerini söylemezler.

Obsesif kompulsif kişilerin en büyük korkuları ele geçirilmedir. Başkalarının kendisini denetlemesinden ve ona hükmetmesinden nefret ederler.

Boşanma, ölüm ve kaza yaşam krizleri arasında yer alır.

Karakter, kişinin dünyayı görüş, algılama ve yaşamla başa çıkma biçimine verilen isimdir.

Dürtü kontrolü alanı ve kişiler arası ilişki alanı “Davranışsal Alan” ı oluşturur.

Obsesif kompulsif ve bağımlı kişilik özellikleri C kümesi kişilik özelliği yapılarıdır.

Ayşe Hanım’ın şizotipal kişilik özelliğine sahip olduğu düşünülebilir.

Antisosyal kişilik özelliğine sahip kişilerin verdikleri sözü tutmamaları, kolayca yalan söylemeleri, kendi çıkarından ve alacağı hazdan başka bir şey düşünmemeleri, diğer insanların istek ve gereksinimlerini hiçe saymaları, umursamaz, acımasız ve kavgacı tutumları kişiler arası ilişkilerde strese yol açar.

Duygulanımda kararsızlık, ilişkilerde tutarsızlık, dürtüsellik, öfkesini denetleyememe ve yalnızlığa katlanamama borderline kişilik yapısına sahip insanların özelliklerindendir.

Çok yumuşak olmak, histriyonik kişilik özelliğindeki kişilere karşı yapılmayacak davranışlardan biridir.

Ali Bey’in obsesif kompulsif kişilik özelliğine sahip olduğu düşünülebilir.

Ahmet Bey’in obsesif kompulsif kişilik özelliğine sahip olduğu düşünülebilir.

Kişilik kavramı deyince akla gelen ve onunla eş anlamlı gibi görünen kavramlardan biri de mizaçtır. Mizaç, doğuştan getirildiği kabul edilen ve daha biyolojik temeli olan yatkınlıklara bağlı davranış eğilimleri olarak tanımlanır. Kişiliğin bu boyutu biyolojik temelli ve doğuştan edinilmiş olmasından ötürü, değişmeye karşı son derece dirençlidir.

Kişiliği oluşturan farklı faktörler bulunmaktadır. Bunlar; bedensel faktörler, kültürel faktörler, aile ve katılım faktörü, durumsallık faktörü ve sosyalleşme faktörüdür. Kişiliğe özgü bazı davranış özellikleri, içinde yaşanılan kültürel yapı ile gelişir ve değişir. Dolayısıyla, belli bir toplumda kültürlenmeye maruz kalan bireyin kişilik özellikleri de kültürel yapı tarafından belirlenir.

Günlük yaşamda bireysel, çevresel ve örgütsel stres kaynakları vardır. Bireysel stres kaynakları arasında bazı kalıtımsal ve edinsel bedensel bozukluklar (Albino hastalığı, fiziksel engel vs.), farklı değer yargıları gibi kişisel özellikler yer almaktadır.

Hipokrat kişilik yapısının beden salgılarının aşırı salgılanması ile ilişkili olduğunu ileri sürmüştür. Hipokrat'a göre sarfı safralı olmak sinirli kişilik özelliğini temsil etmektedir.

B tipi davranış biçimine sahip kişiler sakin, hoşgörülü, sabırlı ve kolay iletişim kuram kişilerdir. Sorumluluk alanlarını ve sınırları iyi çizerler ve zamanı etkili kullanırlar.