ÇMH202U

ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II

4. Ünite

Ana sayfa ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II Ünite Sınavları 4. Ünite Sınavı

Soru 1

Çalışanlara üstleri, astları veya eşit düzeydeki diğer çalışanlar tarafından sistematik biçimde uygulanan her türlü kötü muamele, tehdit, aşağılama gibi davranışlar .............................. kavramı ile açıklanmaktadır.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden doğru biçimde tamamlar?

Çözüm Açıklaması

Çalışanlara üstleri, astları veya eşit düzeydeki diğer çalışanlar tarafından sistematik biçimde uygulanan her türlü kötü muamele, tehdit, aşağılama gibi davranışlar Mobing kavramı ile açıklanmaktadır.

Soru 2

Aşağıdakilerden hangisi çalışan bireylerin iş yerinde psikolojik tacizden korunmak için alabileceği önlemlerden biridir?

Çözüm Açıklaması

Çalışan bireylerin iş yerinde psikolojik tacizden korunmak için alabileceği bazı önlemler bulunmaktadır. Kişi içine kapanıp, bir kenara çekilmemeli, mobing konusunda yetkin kişilere başvurmalı, sırf bunun sık rapor alıp işe gelmemezlik yapılmamalı, tacizin başkaları tarafından fark edilmesini sağlamalı veya ikna edici tanıklar bulmalı, sözlü verilen emirleri yazılı olarak istemelidir.

Soru 3

Aşağıdakilerden hangisi, ruhsal bozuklukların gelişiminde önemli öğeler arasında yer almaz?

Çözüm Açıklaması

Ruhsal bozuklukların gelişmesinde yaşam olayları kadar kişinin o yaşam olayına bakış açısı, geçmiş deneyimleri, baş etme becerileri, kişilik özellikleri ve biyolojik yatkınlığın da önemli olduğu vurgulanmaktadır.

Soru 4

"Birçok yaşam olayı ya da durum hakkında aşırı stres, endişe duyma ile karakterize bir ruhsal rahatsızlık", aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır?

Çözüm Açıklaması

Kaygı bozukluğu, birçok yaşam olayı ya da durum hakkında aşırı stres, endişe (evham) duyma ile karakterize bir ruhsal rahatsızlıktır.

Soru 5

Aşağıdakilerden hangisi, Strese bağlı davranışsal sorunlardan biridir?

Çözüm Açıklaması

Yoğun stres kişilerde sinirlilik, öfke ve saldırgan davranışlara neden olabilir. Öfke, uygun ifade edildiğinde doğal bir duygudur. Ancak öfke patlamalarına ve saldırgan davranışlara dönüştüğünde son derece yıkıcı olabilir. Öfkeli kişiler kolay incinir ve çok çabuk hakarete uğradıkları kanısına kapılırlar. Açık ve net konuşamadıkları, duygularını paylaşmayı bilmedikleri, istek ve ihtiyaçlarını dile getiremedikleri ve iletişim becerileri zayıf olduğu için kolayca öfkeli davranışlar gösterirler. Öfkeli kişiler; endişe, üzüntü, utanç ve suçluluk, sevgi ve yakınlık duyma arzusu gibi duygulardan korkarlar ve bu duygularını göstermek yerine öfkeyi öne çıkarırlar. Öfkeli kişiler genellikle öfkeli ailelerden gelir. Böyle ailelerde gereğinden fazla öfke normal ve beklenen bir tepki olarak görülür. Öfkeli aileler sorunları öfke yoluyla çözmeye çalışırlar. Öfkeli davranışlarda kişilerin bir rol model olarak anne ve babalarından öğrendikleri tutum ve davranışlar önemli olmaktadır. Saldırgan davranışların kontrolünde, kişi öncelikle öfke davranışının erken sinyallerini (ani terleme, yüzünün kızarması, elinin titremesi, yumruğunu sıkma, sesinin yükselmesi gibi) tanımalı ve kendini frenlemelidir. Bunu yapamadığı durumda kendisine zaman tanımalı öfkesi yatışana kadar ortamdan uzaklaşmalıdır. İletişim becerilerini geliştirerek sakin bir şekilde konuşup karşısındakine neden rahatsız olduğunu iletmeli, açık net ve kibar olmalıdır.

Soru 6

Hangi rahatsızlık, genellikle 30 yaşından önce ve kadınlarda daha sık görülmektedir?

Çözüm Açıklaması

Özellikle sıkıntılarını dile getiremeyen içine atan kişilerde sorunlar bedenselleştirilerek dışa vurulur. Yani sorunlar söze dökülmeyince vücut konuşmaya başlar. Bedenselleştirme bozukluğu, genç yaşta başlayan ve yıllarca devam eden değişik bedensel belirtilerle seyreden bir ruhsal rahatsızlıktır. Bedensel belirtiler arasında vücudun çeşitli bölgelerinde ağrılar (baş ağrısı, sırt ağrısı gibi), bulantı, kusma, geğirme, el ayakta uyuşma, ses kısılması, adet düzensizliği görülebilir. Bu belirtiler tıbbi bir hastalık olmaksızın ruhsal nedenlerle olmaktadır. Ruhsal yapı ile beden karşılıklı etkileşim içindedir. Nasıl ki tıbbi hastalık geçiren birisinin ruhsal hayatı etkilenip morali bozuluyorsa ya da ruhsal korkular zaman zaman bulantı, terleme, çarpıntı gibi bedensel şikayetlere yol açıyorsa, işte ruhsal sıkıntılarda bedenselleştirme bozukluğuna neden olabilmektedir. Bedenselleştirme sorunu yaşayan bireylerin ailelerinde de benzer özellikler taşıyan bireyler olduğu gözlenir. Bu durum bedenselleştirmenin ev içinde bir dil olarak öğrenildiğini düşündürmektedir. Kültürel alt yapıda bedenselleştirmede etkili olmaktadır. Kültürümüzde ruhsal sıkıntılarını dile getiren “ruh hastası” yerine başı ağrıyan birisi daha kolay kabul görebilmektedir. Bedenselleştirme genellikle 30 yaşından önce başlar. Kadınlarda daha sık görülür. Bazı kişilerde rahatsızlığın uzun süredir devam etmesi bir yaşam biçimine dönüştüğünü düşündürür. Doktor doktor dolaştıkları, sürekli tahliller yaptırdıkları, hastane yatışlarının sık olduğu gözlenir.

Soru 7

Aşağıdakilerden hangisi, strese dayanıklı ailelerin özelliklerinden biri değildir?

Çözüm Açıklaması

Strese dayanıklı “sağlıklı” bir ailenin özellikleri konusunda ortak bir görüş oluşturmada kimi zorluklar olmakla birlikte strese dayanıklı aileleri işlevsel olmayan ailelerden ayıran bazı özellikler:

Soru 8

Aşağıdakilerden hangisi, iş hayatında tükenmişlik sendromu yaşayan bireylerin kişilik özellikleri arasında yer almaz?

Çözüm Açıklaması

İş hayatında yaşanan tükenmişlik sendromunun birçok nedeni vardır. Bireyin kişilik özelliklerinin yanı sıra iş ortamından kaynaklanan etkenler söz konusudur. Mükemmeliyetçi eğilimi olan, hiçbir şeyin yeterince iyi yapılmadığının düşünen, her şeyi kontrol etme ihtiyacı duyan ve yüksek başarı beklentisi olan bireyler tükenme sendromu için risk taşırlar. Ayrıca kendisine ve dünyaya daha karamsar bakan kişiler de bu anlamda riskli kişilerdir. Yaşamını iş merkezli planlayan, uykuya, dinlenmeye vakit ayırmayan, yakın in- san ilişkilerinden uzak duran, başkalarından yardım istemeyip çok fazla sorumluluk alan kişiler tükenmişlik sendromuna yatkın bireylerdir. Çalışma düzeninin karışık, sınırların ve sorumlulukların net olmadığı, çalışanların fikirlerinin alınmadığı ve monoton işleyişin sürdüğü işyerlerinde tükenmişlik sendromu daha kolay gelişmektedir.

Soru 9

Aşağıdakilerden hangisi, tükenmişlik sendromunun erken dönemindeki önleyici girişimlerden biri değildir?

Çözüm Açıklaması

Tükenmişlik sendromu birden ortaya çıkmaz. Belirtilerin uzun süreçte yavaş yavaş ve giderek artması söz konusudur. Erken dönemde önleyici girişimlerde bulunulmalıdır. Kişi uykusuna dikkat etmeli, dinlenme saatlerini iyi planlamalıdır. Kahve, çay, kola gibi uyarıcı özellikteki içeceklerin aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır. Kişi sınırlarını oluşturarak gerektiğinde “hayır” demesini öğrenmelidir. İş dışındaki zamanlarda keyif alınan uğraşılara vakit ayrılmalıdır. Stres ile baş etme becerileri geliştirilmelidir. Tükenme sürecindeki bireyler içine kapanma eğiliminde olurlar. Bu kişiyi yalnızlığa iterek sorunların çözümünü zorlaştırır. Tükenmişlik sendromu yaşayan bireyler sıkıntılarını sevdiği, kendisine destek veren yakınları ile paylaşmalıdır.

Soru 10

Mobbing ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Çözüm Açıklaması

Mobbing bir hastalık değildir. Birey travmatik iş ortamında hastalanmıştır. Yani mağdurun yaşadığı ruhsal sorunlar, işyerinde uygulanan psikolojik tacizin sonucudur. Mobbing süreci; işyerinde çatışmanın arttığı gergin çalışma ortamı ile başlar. Çatışma giderek “olgunlaşır”. Saldırılar, sürekli ve sistematik bir hal alır. Giderek durumun sorumlusu olarak görülen tacize maruz kalan kişiyle ilgili hatalar aranır, kişiyi damgalamaya yönelik açıklamalar üretilir. Mağdurun ruhsal sorunları için sağlık merkezlerine başvuruları, kimi yöneticilerce kişinin aleyhinde kullanılır. Giderek birey çalışma yaşamından uzaklaşır. Başka bir kısıma atanır, istifa eder ya da erken emeklilik söz konusu olur. Bu evrede mağdurda tıbbi hastalıkların yanı sıra depresyon, bunaltı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, alkol ya da madde bağımlılığı gibi ruhsal bozukluklar görülebilir. Mobbing sürecinde mağdurun aile ilişkileri de etkilenir. Önceleri destek olan aile bireyleri giderek mağdurdan uzaklaşmaya ve sonrasında tüm olan bitenin sorumlusu olarak onu görmeye başlar. Aile içinde sorumluluklarını yerine getirememe, evlilik-eş problemleri, boşanma gibi sorunlar yaşanabilir. Mağdurun benlik saygısı azalır, sosyal ilişkilerden uzaklaşmaya arkadaş ilişkileri zayıflamaya başlar.

Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi, çalışan bireylerin işyerinde mobbingden korunmak için alabileceği önlemler arasında yer almaz?

Çözüm Açıklaması

Çalışan bireylerin işyerinde psikolojik tacizden korunmak için alabileceği bazı önlemler vardır. Kendi içine kapanıp bir kenara çekilmemeli, mobbing konusunu iyi bilen uz- manlara başvurmalıdır. Çok gerekmedikçe hastalık raporu alıp işe gelmemezlik yapılmamalıdır. Hedef olunan tacizin başkaları tarafındanda fark edilmesi sağlanmalı, inandırıcı tanıklar bulunmalıdır. Kendisine sözlü verilen emirleri yazılı olarak istemeli; böylece işyerinde psikolojik tacizin belgelendirilmiş olma ilkesi yerine getirilmelidir.Yasal korunmaya yönelik başvurular yapılmalıdır.

Sınav Özeti

Doğru 0

Yanlış 0

Boş 0

Soru

D/Y

Cevap

BOŞ