ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II

Stres ile ilgili tanımların ortak özellikleri aşağıda sıralanmıştır;
1. Stres, kişi ve dış çevrenin etkileşimi sonucunda oluşur.
2. Streste, bir tehlike/tehdit söz konusudur. Bu tehlikenin önemi kişinin değerlendirmesine bağlıdır.
3. Stres, organizmanın sadece bir bölümünü değil tümünü etkiler.
4. Stres, kontrol edilebilir bir tepki değildir. Yani stres nedeniyle meydana gelen fizyolojik değişiklikler kişinin kendi iradesiyle başlatılıp yine kendi iradesiyle durdurulamaz. 

Doğru Cevap C'dir.

Psikolojik stresörler: Psikolojik stresörler ruhsal örselenmelere neden olan etmenlerdir. Aşağıda örnekleri sunulmuştur.
a. Yakın kaybı.
b. Boşanma.
c. İşten çıkarılma.
d. Eşle çatışma yaşama.
e. Gidişatı iyi olmayan bir hastalığa sahip olduğunu öğrenme

Doğru Cevap E'dir.

Eustres (Östres): Organizmanın zarar görmediği hatta hoşuna giden ya da haz
duymasına yol açan strese bu ismi vermiştir. Bu şekildeki bir tanımlama ilk bakışta çelişkili gibi gelebilir. Ancak unutulmamalıdır ki; Selye stresi tanımlarken ‘yeni bir duruma karşı’ ifadesini kullanmıştır. Dolayısıyla bu yeni durum insanı olumsuz etkileyen bir etmen olabileceği kadar olumlu etkileyen bir etmen de olabilir. Organizmanın hoşuna giden durumlar da insanda ruhsal ve bedensel yanıtlar ortaya çıkarır. Çünkü hoşa giden durumlar da organizmanın uyum sağlaması gereken durumlar arasındadır. Her an yaşanmadığından organizma için tanımadık durumlardır. Beden bu tür uyarımlara da strese verdiği yanıtı kullanarak uyum sağlar. Doğru Cevap A'dır.

Organizma, hoşuna gitsin ya da gitmesin herhangi bir stres etmenine yanıt vermek durumundadır. Selye tarafından bu tepki/yanıt genel adaptasyon (uyum sağlama) sendromu olarak adlandırılmıştır.

İçsel faktörler: Bu faktörler kişiye özgüdür. Aşağıda bazı örnekler sıralanmıştır.
a. Kalıtımsal: Organizmaya ait genetik olarak ebevynden aktarılan özellikler bütünüdür. Kalıtımsal özellikler özellikle kimilerinin huy, kimilerinin mizaç alarak adlandırdığı ve insan kişiliğinin çekirdeğini oluşturan özellikleri belirlediği
bilinmektedir.
b. Yaş: Bu faktör, genetik özelliklerde olduğu gibi, tarafımızca belirlenemeyen bir
faktördür. Organizmanın hangi yaşta olduğu hem stresör etmene verilen yanıttaki bedensel tepkileri hem de yaş arttıkça tecrübeler ve merkez sinir sisteminin gelişkinliği değiştiğinden ruhsal tepkileri belirler.

c. Cinsiyet: Cinsiyet de tarafımızdan belilenebilen bir faktör değildir. Cinsiyetin
etkisi kendisini toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında belli eder. Sosyal dokunun kadını ve erkeği tanımlama biçimi olan toplumsal cinsiyet, içinde yaşanılan sosyal dokuda kadın ve erkek için tanımlanmış ve kabul görmüş tutum,
davranış, beklenti ve sorumluluklardır. Toplumsal cinsiyet doğuştan oluşmaz.
Zaman içinde kazanılır ve tesadüfi ve tesadüfi olmayan (eğitim gibi) deneyimlerce belirlenir. Toplumsal cinsiyet, biyolojik bir kavram olan cinsiyetin aksine
içinde yaşanılan sosyal dokunun gelenek, görenek ve alışkanlıkları ile şekillenmekte ve değişim gösterebilmektedir. Birçok toplumda kadın ve erkeğe ait
işlevsellik alanları ‘doğal olarak’ kabul görmektedir. Kamusal veya özel alanda
çalışmak, siyaset yapmak erkeğe atfedilirken, ev ve aile ilgili alanlar kadına atfedilmektedir.

Doğru Cevap A'dır.

Selye, genel adaptasyon sendromunu üç döneme ayırmıştır. Genel adaptasoyon sendromunu: üç dönem, 
- alarm dönemi, 
- direnme dönemi ve
-  tükenme evrelerinden ibarettir.

Hipofizden adrenokortikotrpin hormon salgılanması ile bu hormon kana karışır ve
böbrek üstü bezlerini uyarır. Böylece zaman zaman ‘stres hormonu’ adı da verilen kortizol böbrek üstü bezlerinin kabuk (korteks) kısmından salgılanmış olur. Doğru Cevap A'dır.

1. Biyolojik kuramlar:
a.Genel adaptasyon sendromu
b.Genetik yapısal kuramlar
c.Kalıtım – çevre etkileşimi modeli
2. Psikolojik kuramlar:
a.Psikodinamik kuram
b.Öğrenme modeli
c.Bilişsel model
3. Sosyal kuramlar:
a.Çatışma kuramı
4. Sistem yaklaşımları:
a.Bütüncül sağlık modeli
b.Psikosomatik kuram
c.Canlı sistemler yaklaşımı
5. Diğer:
a.Evrim kuramı
b.Yaşam değişimi kuramı
c.Çevresel stres kuramı

Doğru Cevap D'dir.

Doğru cevap E seçeneğidir. Ders kitabında stres ile ilgili tanımların ortak özellikleri aşağıda şekilde sıralanmıştır;

Bu maddeler incelendiğinde strese neden olan tehlikenin şiddetinin algısı kişiden kişiye değiştiği görülmektedir.