ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II - Deneme Sınavı - 3

Bir fizikçi olan Robert Hook stresi elastikli bir nesne ve ona uygulanan dış güç arasındaki ilişki şeklinde tanımlanmıştır. Dolayısıyla yukarıdaki voleybol topu ile voleybolcu arasındaki ilişkiyi en iyi şekilde açıklayan tanım ona ait olanıdır. Canon stresi canlı organizmanın içsel dengesinin dışsal güçlerce bozulması sonucunda oluşan bir tepki olarak ele almış. Young stresi maddenin kendi içinde olan güç veya direnç olarak tarif etmiş. Selye ise stresi uyaranlara karşı organizmanın verdiği özel olmayan tepki olarak tanımlamıştır. Bütün bu tanımlamaları anlayan öğrencinin aralarından en uygun olan Robert Hook'un tanımını örnek ile eşleştirmesini bekliyoruz.

Yukarıda kişi hem kendisinde strese neden olan etmeni (iş görüşmesini yaptığı kişi) hem de strese verdiği yanıtı/tepkiyi tanımlamakta (beni de strese soktu). Dolayısıyla her iki durumu bir arada verilen doğru şık 'c' şıkkıdır.

Stres ile ilgili literatürde biriken bilgiler göz önüne alındığında stresin tanımıyla ilgili bazı ortak özellikler sıralanmıştır: 1) Stres, kişi ve dış çevrenin etkileşimi sonucunda oluşur. 2) Streste, bir tehlike veya tehdit söz konusudur. 3) Stres, organizmanın sadece bir bölümünü değil tümünü etkiler. 4) Stres kontrol edilebilir bir tepkidir değildir. Dolayısıyla buradaki doğru cevap sadece doğru cevapların bulunduğu B şıkkıdır.

Stresörler fiziksel, sosyal ve psikolojik stresörler olarak sınıflandırılırlar. Yukarıdaki durum sosyal stresörler içerisinde örnek olarak verilen 'ekonomik çalkantılar' ve psikolojik stresörler içerisinde örnek olarak verilen 'işten çıkarılma' örneklerine uygundur. Dolayısıyla doğru cevap 'E' şıkkıdır.

Genel adaptasyon sendromunu 'alarm-direnme-tükenme' sırasıyla gerçekleşir.

Seçeneklerden bunaltı bozukluğu ve somatizasyon bozukluğu stresin neden olduğu rahatsızlıklardandır. Öfke ise stresin neden olduğu davranışsal bir problemdir. Ekonomik fobi diye bir bozukluk olmadığı için doğru yanıt E şıkkıdır.

Ölümcül hastalığa yakalanan bir kişinin olayı kabullenebilmesi geçirmesi gereken aşamalarda aile bireyleri kişiye destek olmalıdır. Bu destek sırasında ise bireyin durumu kabullenmesini kolaylaştırmak için yanlış bilgi vermekten kaçınılması gereklidir. Bu nedenle d ve e şıkları yanlış bir tutumdur. Kişiyi teselli etmek de bu aşamada durumu kabullenmesini güçleştireceği için a seçeneği de yanlıştır. c seçeneğindeki tutum ise kişinin kendi içinde geçireceği pazarlık aşaması ile ilgilidir ve geçekte rteleme çabası olduğu için yanlış bir tutumdur. Bu durumda kişinin duygu ve düşüncelerini ifade etmesine olanak tanınması en doğru tutum olacaktır.

Kişi öncelikli olarak, hastalığı inkar ederek, hasta olduğuna inanmama eğilimi gösterir. Daha sonra niye bu hastalığın kendi başına geldiğini sorgulayarak, öfke ve kızgınlık duyar. Üçüncü aşamada ise hayata dair beklenti ve planlarıyla ilgili kendine vaatlerde bulunarak bir pazarlık içine girer. Daha sonra hastalığın kendinde yarattığı fiziksel ve ruhsal etkilerden dolayı içe dönüklük, üzüntü yaşayarak depresyon belirtileri gösterir. Son olarak da hasta gerçeği kabul edip, yaşamını yeniden yorumlamaya başlar. Bu durumda doğru şık B şıkkıdır.

Sağlıklı ailelerde gerektiğinde rollerin yer değiştirebildiği ve esnek olabildiği de gözlenir. Ancak sorumluluk ve rollerin belirli olması da önemlidir. Esnek olma durumunun da geçici olduğu göz önüne alınırsa, a şıkkında verilen, babanın evde olmadığı durumda geçici süreyle annenin sorumlulukları üstlenmesi doğru seçenektir.

Tükenmişlik sendromu doğrudan bireyin kişilik özellikleri ve iş yaşantısı ile ilgilidir. Dünyaya karamsar bakan kişiler risk altındadır. Ayrıca mükemmelliyetçi, az uyuyan, iş merkezli çalışan, uykuya yeterince fırsat ayıramayan bireyler de risk altındadır. Belirtileri birden ortaya çıkmaz, beş evrede ortaya çıkar. Alkol, sigara, kahve, çay gibi bağımlılık yaratıcı uyaranlar sendromun gelişmesini tetikleyebilir. Bu doğrultuda doğru seçenek C'dir.

Mobbingin en önemli özelliği sözlü olarak yapılan, her türlü kötü muamele, tehdit, şiddet ve aşağılama eylemlerini içermesidir. Mobbingde fiziksel bir taciz ve şiddet söz konusu olmadığı için c şıkkındaki ifade yanlıştır.

Stres ile karşılaştığımız ortam yada durumlara göre stres kaynaklarını üç kategoriye ayırırız: Bireysel (kendinden kaynaklanan), Çevresel (çevresinden, içinde yaşadığı ortamdan kaynaklanan) ve Örgütsel (çalıştığı, geçimini sağladığı ortamdan kaynaklanan)

Rol belirsizliği, örgüt içinde kişinin işinin ne olduğunun belirlenmemiş olması, işin sınırlarının belirsizliği, kimi çalışana aşırı yük, kimi çalışana az iş düşmesine neden olur. Bu durumda hem çalışanlar arasında geçimsizlik ortaya çıkacak hem de yöneticiler ile çatışmalara neden olacaktır ki, bu da çalışanların kaygı düzeyini yükseltecektir.

Psikoljik şiddet, günümüzde, çalışma ortamındaki baskı, taciz, sindirme durumlarında kullanılan bir terimdir.

Evlilikte strese neden olan faktörler arasında saygı eksikliği,kötü söz söyleme, sorumlulukların paylaşılmaması, aileler ile ilişkiler, ve kişilerin birbirlerini olumsuz yönde eleştirmeleri yer almaktadır.

Aile içinde özel gereksinimli birey varlığında ortaya çıkacak stres nedenleri arasında, ailenin kurduğu hayallerin yıkılması ve gelecek kaygısı ilk sırada yerini almaktadır.

Kişinin fiziksel sağlığını olumsuz yönde etkileyen bazı faktörlerden psikolojik şiddet' girer. Örneğin, kişiye tehlikeli işlerin verilmesi veya kişinin cinsel tacize maruz kalması psikolojik şiddet gördüğünün göstergesidir.

Leymann (1996) çalışmasında psikolojik şiddet unsurlarını beş ana başlıkta toplamaktadır. Bu başlıklardan birisi kişinin sosyal temaslarda bulunması üzerinde etkili faktörleri içermekte ve iki tane alt başlık içermektedir. Bu alt başlıklar arasında: iş arkadaşlarının kişiyle konuşmaması, konuşmasının yasaklanması, ve kişinin diğer çalışanlardan izole bir ortamda çalıştırılması yer almaktadır.

Yaşam Olayı Anketi

Eşin ölümü.................................................................................................................................................. 100

Boşanma........................................................................................................................................................ 73

Evli eşlerin boşanmadan ayrı yaşamları............................................................................................. ..........65

Gözaltı,tutuklama,hapse girmek.......................................................................................................... .........63

Aileden yakın birinin ölümü................................................................................................................... ......63

Kişisel yaralanma veya hastalık............................................................................................................. ......53

Evlenmek.......................................................................................................................................................50

İşinden çıkarılmak...................................................................................................................................... ..47

Evlilikte barışmak.........................................................................................................................................45

Emekliye ayrılmak.......................................................................................................................................45

Aile üyelerinden birinin sağlığında değişiklik............................................................................................44

Hamilelik (erkekse eşin hamileliği)...................................................................................................... .....40

Cinsel güçlükler...........................................................................................................................................39

Aileye yeni birinin katılması................................................................................................................... ...39

İşte/görevde yeniden düzenlenme/ işine yeniden uyum göstermek.................................... .....................39

Ekonomik/parasal durumda değişiklik.....................................................................................................38

Yakın arkadaş ölümü................................................................................................................................ 37

Başka bir çalışma alanına geçiş............................................................................................................ ...36

Eşle yapılan tartışmaların sayısında değişiklik................................................................................ .......35

10 bin liradan fazla borç almak/ipotek............................................................................................. ......31

İpotek edilene el konması/haciz/borcunu ödemek..................................................................... ...........30

İş sorumluluklarında değişiklik............................................................................................................ 29

Oğul veya kızın evden ayrılması.......................................................................................................... 29

Eşinin ailesiyle sorun............................................................................................................................... 29

Önemli bir kişisel başarı göstermek.................................................................................................. 28

Eşin işe başlaması veya bırakması...................................................................................................... 26

Okula başlamak veya bitirmek............................................................................................................ 26

Yaşam koşullarında değişiklik.............................................................................................................. 25

Kişisel alışkanlıkları yeniden düzenlemek....................................................................................... ....24

İşle/yönetici ile ilgili sorun.................................................................................................................... 23

İş saatleri veya koşullarında değişiklik............................................................................................. .....20

İkamet edilen yerde değişiklik/oturduğu evden taşınma........................................................ .............20

Okul değiştirmek..................................................................................................................................... 20

Boş zamanlarını değerlendirmede/ istirahat alışkanlıklarında değişiklik........................... ..................19

Dini aktivitelerde değişiklik................................................................................................................. 19

Sosyal aktivitelerde/etkinliklerde değişiklik.................................................................................. ..........18

10 bin liradan daha az borçlanma/ipotek...................................................................................... .........17

Uyku alışkanlıklarında değişiklik....................................................................................................... 16

Aile toplantılarının sayısında/bir araya gelme sayısında değişiklik...................................... .............15

Yeme alışkanlıklarında değişiklik...................................................................................................... 15

Tatile gitmek............................................................................................................................................. 13

Ramazan bayramı/yeni yıl kutlaması............................................................................................... 12

Önemsiz kanunsuzluklar yapmak/ kanunların küçük ihlali..................................................... 11