ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II - Deneme Sınavı - 1

Bedenselleştirme (somatizasyon) bozukluğunun belirtileri arasında bulantı, kusma, geğirme, el ayakta uyuşma, ses kısılması görülebilir. Genç yaşta başlayan ve yıllarca devam eden, değişik bedensel belirtilerle seyreden ruhsal bir sorundur.

Gelişimsel stres etkenleri aile bireylerinin ruhsal ve sosyal gelişiminde yaşanılan streslerdir. Yeni bir aile kurmak, anne-baba olmak, çocuklarını büyütüp yuvadan uçarmak ve emekliliğe uyum göstermek gelişimsel stres etkenine örneklerdir.

Durumsal stres etkenleri genellikle beklenmeksizin olan hastalık, ölüm, iş kaybı, doğal afetler gibi ailenin bütünlüğüne yönelik tehditlerin yarattığı krizlerdir.

Strese dayanıklı aile yapısının özelliklerinden biri de aile bireylerinin desteklenmesidir. Bu nedenle her bir aile üyesinin yeteneklerini geliştirmesine destek olunur.

Tükenmişlik sendromu beş evreden oluşmaktadır. Fiziksel ve ruhsal rahatsızlıkların görüldüğü evrede kişi tükendiğini hisseder, baş ve sırt ağrılarında artış olur, uykudan erken uyanılır ve yorgunluk hissedilir, öfke gibi olumsuz duygular ilgili kişilerden ziyade aile ve yakın ilişkilerine yansıtır.

Tükenmişlik sendromuyla baş etmede kişi uykusuna dikkat etmeli, uyku sağlığını bozacak uyarıcı madde içeren içeceklerden uzak durmalı, sınırlarını oluşturup, gerektiğinde hayır diyebilmeli, yalnız kalmamalı, sıkıntılarını sevdikleriyle paylaşmalıdır.

Çalışanlara üstleri, astları veya eşit düzeydeki diğer çalışanlar tarafından sistematik biçimde uygulanan her türlü kötü muamele, tehdit, aşağılama gibi davranışlar Mobing kavramı ile açıklanmaktadır.

Çalışan bireylerin iş yerinde psikolojik tacizden korunmak için alabileceği bazı önlemler bulunmaktadır. Kişi içine kapanıp, bir kenara çekilmemeli, mobing konusunda yetkin kişilere başvurmalı, sırf bunun sık rapor alıp işe gelmemezlik yapılmamalı, tacizin başkaları tarafından fark edilmesini sağlamalı veya ikna edici tanıklar bulmalı, sözlü verilen emirleri yazılı olarak istemelidir.

Mobbing bir hastalık değildir. Birey travmatik iş ortamında hastalanmıştır. Yani mağdurun yaşadığı ruhsal sorunlar, işyerinde uygulanan psikolojik tacizin sonucudur. Mobbing süreci; işyerinde çatışmanın arttığı gergin çalışma ortamı ile başlar. Çatışma giderek “olgunlaşır”. Saldırılar, sürekli ve sistematik bir hal alır. Giderek durumun sorumlusu olarak görülen tacize maruz kalan kişiyle ilgili hatalar aranır, kişiyi damgalamaya yönelik açıklamalar üretilir. Mağdurun ruhsal sorunları için sağlık merkezlerine başvuruları, kimi yöneticilerce kişinin aleyhinde kullanılır. Giderek birey çalışma yaşamından uzaklaşır. Başka bir kısıma atanır, istifa eder ya da erken emeklilik söz konusu olur. Bu evrede mağdurda tıbbi hastalıkların yanı sıra depresyon, bunaltı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, alkol ya da madde bağımlılığı gibi ruhsal bozukluklar görülebilir. Mobbing sürecinde mağdurun aile ilişkileri de etkilenir. Önceleri destek olan aile bireyleri giderek mağdurdan uzaklaşmaya ve sonrasında tüm olan bitenin sorumlusu olarak onu görmeye başlar. Aile içinde sorumluluklarını yerine getirememe, evlilik-eş problemleri, boşanma gibi sorunlar yaşanabilir. Mağdurun benlik saygısı azalır, sosyal ilişkilerden uzaklaşmaya arkadaş ilişkileri zayıflamaya başlar.