ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ I

Çatışmanın etkin bir şekilde yönetilmesini zorlaştıran nedenlerin başında çatışmayı ortaya çıkaran faktörlerin çok çeşitli olması gelmektedir. Birey, grup ve örgüt düzeyinde yaşanan çatışmalar, her düzeye ilişkin farklı çatışma nedenlerinin ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Sinirli, sabırsız, bencil özellikleriyle ön plana çıkan A tipi kişilik yapısına sahip bireyler de diğerleriyle daha sık çatışma yaşamakta ve çatışmayı çözmek için işbirlikçi davranışları daha az sergilemektedirler. A tipi kişilik yapısına sahip bireyler, özellikle bireyler arası çatışma yaşamaya daha yatkındır. Verilen örnek olayda Aylin Hanım'ın kişilik özelliklerinin A tipi kişiliğe uygun olduğu görülmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Yüksek düzeyde dışa dönük ve aynı zamanda yüksek düzeyde uyumlu kişilik tipleri, çatışma
sürecinde çatışmayı çözme yönünde davranışlar sergilemektedir. Doğru yanıt B'dir.

Kontrol odağı içsel kontrol odağı ve dışsal kontrol odağı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İçsel kontrol odağına sahip olan kişiler, başlarına gelen olaylar üzerinde kontrolleri olduğunu düşünürler. Buna karşın dışsal kontrol odağına sahip olan kişiler, başlarına gelen olayları kader veya şans gibi faktörlere bağlayarak, kendilerinin bu olaylar üzerinde hiçbir kontrolleri olmadığını veya çok az kontrolleri olduğunu düşünmektedirler. Dolayısıyla, içsel kontrol odağına sahip olan kişilerin sosyal ilişkileri daha güçlü, iletişim yetenekleri daha gelişmiştir. Dışsal kontrol odağına sahip kişilerin bireyler arası ilişkileri için fazla çaba göstermemeleri ve bu ilişkilerde daha pasif tutumlar sergilemeleri, bu kişilerin çatışma çözme süreçlerinde duygularını gizlemelerine neden olmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Bireylerin yaş, kıdem, mesleki tecrübe, kültür gibi özelliklerinin birbirinden farklı olması grubun heterojen bir yapıya sahip olduğunu belirtir. Özellikle yaratıcılık ve yenilik gerektiren işler için grubun yapısının heterojen olması oldukça önemlidir. Çünkü grup üyelerinin birbirinden farklı özellikler taşımaları, onların düşünme şekillerini, bilgi kaynaklarını ve düzeylerini değiştireceğinden, bu yapıdaki bir grupta yenilik kapasitesi daha yüksek olur. Doğru yanıt B'dir.

Yeni kuşakların şirkette çalışmaya başlaması şirkette yaşanan çatışmaları arttırmaktadır. Yeni kuşakların, eski kuşaklara göre şirket amaç ve stratejileri konusunda daha farklı düşünmeleri, ilk kuşağın daha otoriter olması ve vekalet değişimi gibi konularda değişimi arzu etmemesi yeni kuşak ve eski kuşak arasında yaşanan çatışmaları tetiklemektedir. Örnek olayda verilen çatışmanın kaynağında da Hakan Bey ile babası arasındaki kuşak farkı yer almaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Merkezileşme ile çok yakından ilgili olan formelleşme de aynı şekilde çatışma olasılığını arttırır. Kuralların, süreçlerin aşırı ve yazılı olması, esnekliği ve özerkliği azaltan bir durumdur. Doğru yanıt A'dır.

İşlerin sıralı yapıldığı, bir birimin işini yapmasının diğer birimin işini yapmasına bağlı olduğu bir durum, sıralı bağımlılık olarak adlandırılmaktadır. Bir grubun girdisi, diğer grubun çıktısı olduğu durumlarda çatışma potansiyeli de yüksektir. Örneğin otomotiv üretim hattında sıralı bağımlılık vardır. Soru kökünde verilen örnekte de bu durum geçerlidir. Doğru yanıt C'dir.

Çoğu çatışmaların kökeninde bireylerin gösterdikleri başarılar ölçüsünde değerlendirilmeleri yatmaktadır. Ödüllerin gösterilecek başarıya bağlanması, hatta eldeki örgütsel olanakların bu başarılar ölçüsünde dağıtılması, kişileri yarışma içine sokmaktadır. Bu yarışma havası duygusal açıdan bireyleri düşmanca bir tutum içine sokmakta, işin içine değerlendirme hataları, çeşitli hilelerin, kıskançlıkların girmesi ve örgüt içinde güç birliği yerine adeta birbirinin gücünü azaltan, kötüleyen kişi ve grupların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Performans ve ödül sisteminin çatışma üzerindeki etkisini değerlendirirken, her şeyden önce adil olunması gerektiği de unutulmamalıdır. Adil olmayan bir sistem, her zaman için örgütteki çatışma düzeyini arttıracaktır. Soru kökünde yer alan olayda da adil olmayan performans ve ödül sistemi örneklendirilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Bilişsel çatışma, bireylerin yaratıcılığını, öğrenme isteğini arttırmaktadır. Fakat çatışmanın yoğunluğu arttıkça ve gerilim yükseldikçe, üyelerin performansı ve iş tatmini olumsuz etkilenmektedir. Duygusal çatışma, iş tatminin azalmasına, huzurlu, barışçıl çalışma ortamının bozulmasına ve işbirliğinin azalmasına neden olur. Bilişsel çatışmanın da düzeyinin çok yükselmesi, bireyler arasında duygusal çatışmaya neden olacağı için bilişsel çatışma da iş tatminini dolaylı olarak etkilemektedir.  Bilişsel çatışma çok yüksek olduğunda, hem takımların hem de bireylerin yenilik kapasitesini olumsuz etkilemekte, kısa dönemli hedefler belirlenememektedir. I ve II numaralı önermeler doğru diğerleri yanlıştır. Doğru yanıt A'dır.

Kendini yansıtma özelliği yüksek olan kimseler içinde bulundukları durum neyi gerektiriyorsa o şekilde davranırlar.  Bu kişilerin ortama göre tutum ve davranışlarını değiştirmeleri onların daha az bireyler arası çatışma
yaşamalarını sağlar. Doğru cevap C'dir.

A tipi kişilik yapısına sahip bireyler sinirli, sabırsız, bencil özellikleriyle ön plana çıkar.  Çok çabuk sinirlenmeleri, hatayı tolere edememeleri, rekabet duygularının çok yüksek olması, birlikte çalıştıkları kişilerle daha fazla sorun yaşamalarına neden olur. Doğru cevap B'dir.

Otoriter ve baskıcı kişilik çatışmayı arttırırken, yeniliğe, değişime karşı çıkan dogmatik kişilik yapısı çatışmalara neden olmaktadır. Örgütte çalışma arkadaşlarının fikirlerini dinlemeyen, alınan kararlarda onların fikirlerini sormayan, tek başına karar almayı tercih eden kişiler, örgüt içinde hem yatay hem de dikey çatışmalar yaşanmasına neden olurlar. Doğru cevap D'dir.

Uyumluluk, bireyleri olumlu sosyal ilişkiler geliştirme ve bu ilişkileri koruma konusunda motive etmektedir. Bağışlayıcı, yardımsever olmaları, bireylerin ilişki kalitesini yükseltmekte ve yapıcı, işbirlikçi bir şekilde çatışmayı çözmelerine; yıkıcı, olumsuz taktikleri daha az kullanmalarına neden olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kendilik algısı, kişinin diğer kişilerden gelen geri bildirimler ve atıflarla birlikte tecrübeleri ve çevreyi yorumlamalarıyla biçimlenen, kendi hakkındaki bakış açısıdır. Kişilerin kendilik algılamaları olumlu oldukça, ilişkilerini korumaya ve geliştirmeye yönelik olarak yapıcı bir şekilde çatışmayı çözdükleri görülmektedir. Daha işbirlikçi, konuşkan, popüler ve iddialı kişiler olmaları,
kendilik algısı olumlu olan kişilerin hem çatışmayla yüzleşmelerini sağlamakta hem de sosyal ilişkilerini daha sağlıklı kılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Dışsal kontrol odağına sahip olmak kişilik özelliğidir. Diğer seçenekler grubun heterojen yapısından kaynaklanan ve çatışmaya neden olan özelliklerdir. Doğru cevap E'dir.

Yönetim şekli, kaynak paylaşımı, merkezileşme, ödül dağılımı  örgütün yapısından kaynaklanan faktörlerdir. Kişilik yapısı bireysel faktördür. Doğru cevap C'dir.

Merkezileşme, karar verme yetkisinin örgütün üst yönetiminde olduğunu ifade eder. Üst yönetim, sürekli her kararı kendi verdiğinde, diğer bölümleri veya çalışanları karar verme sürecine dâhil etmediğinde, merkezileşme bir süre sonra bireyleri rahatsız edecek ve kendileriyle ilgili kararlarda söz haklarının
olmasını isteyeceklerdir. Doğru cevap B'dir.

Orta düzeyde yaşanan duygusal ve bilişsel çatışma sayesinde örgütte sorunların, hataların, eksik veya yanlış politikaların düzelebileceğini, yeni fikir ve çözüm yollarının bulunabileceğini, örgütte yaratıcılık ve yenilik kapasitesinin artabileceğini göstermektedir. Diğer seçenekler çatışmanın bireyler üzerindeki olumlu sonuçlarındandır. Doğru cevap A'dır.

Çatışma bireylerde sağlık sorunlarının başlaması, hem fiziksel hem de ruhsal sıkıntıların oluşması bireyin hem sosyal hem de profesyonel hayatındaki ilişkilere zarar verecek ve
bireyin iş ve yaşam tatmininin azalmasına neden olacaktır. Takım performansının azalması örgüt üzerindeki olumsuz sonuçlardandır. Doğru cevap D'dir.