ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 4

Machiavelli insanın, isyankâr ve işbirliğine karşı olması nedeniyle, yöneticiler tarafından acımasızca ve tam anlamıyla kontrol edilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Hobbes’a göre insan üne, maddi olanaklara ve güce sahip olmak ister. Bu yüzden, çevresindeki bireylerden çekinir ve sürekli bir korku içinde yaşar. Psikanalizin kurucusu olan Sigmund Freud insanın doğasındaki saldırganlık eğilimine vurgu yapmıştır. Aynı şekilde Henri Bergson da insanın saldırgan doğasının olduğunu savunanlardandır. Marcus Tullius Cicero M.Ö. 51’de insanın doğasında iyiliğin olduğunu savunmuştur.

İnsanın tembel olduğunu, kendi çıkarına odaklandığını düşünen birinin insanın doğasında iyilik olduğunu düşünmesi beklenemez. Aksine insanın doğası hakkında kötümser düşüncelere sahiptir.

“Toplumsal insan” kavramı iyimser görüşlerin temelinde yatan kavramdır. Dolayısıyla “toplumsal insan” kendi çıkarlarından çok ortak çıkarların insanları bir araya getirdiğini ve bunun da insanların sahip oldukları toplumsal bir içgüdünün sonucu olduğunu düşünür.

Yapılan araştırmalar sonunda, insanın, ussal-ekonomik ya da toplumsal ve kendini gerçekleştiren insandan daha karmaşık olduğu anlaşılmıştır. Karmaşık insan görüşüne göre insan doğuştan ne azizdir ne de şeytandır. Bu görüşe göre insanın iyi yada kötü olması duruma ve zamana bağlıdır.

Z kuramına göre işgören, iş güvencesi ister; kendisini ilgilendiren yönetsel kararlara katılabilecek yeterliktedir; sorumluluğu alabilir; işinde uzmanlaşabilir; yakından izlenmeyi ve denetlenmeyi sevmez; üstleri ile ve birlikte çalıştığı işgörenlerle, örgüt içinde ve dışında iyi, kesintisiz ilişki kurmayı ister. Z Kuramına göre sıradan işgörenlerin örgüte etkisini ve sorumluluğunu artırmak,örgüte bağlanmalarını ve örgütün amaçlarını paylaşmalarını sağlar. İşgörenlerin üretimin planlanmasına ve yönetimine katılmaları, planlama ile üretimi bütünleştirdiği gibi, örgütü ve kültürünü de bütünleştirir.

İnsanın doğası gereği iyi olduğunu düşünen bir lider duygusal olarak grupla kaynaşmaz ve grup eylemlerine katılmaz. Dolayısıyla, insanlara güvendiği için ilgisiz bir liderlik stilini benimser.

McGregor’un Y kuramına göre insan doğuştan kötü değil, iyidir. Onu kötü yapan çalışma koşulları ve yönetimin işgörenlerin gereksinimlerini dikkate almamasıdır. O halde, işgöreni kötü olarak niteleyen bir liderin McGregor’un Y kuramını savunması beklenemez.

Otokratik liderler kendi bilgi ve becerilerine, işgörenlerinkine göre daha çok güvenirler. Gelir-gider mantığını ön planda tutarlar, dolayısıyla verimlilik onlar için esastır. Yönetici-işgören arasında informal ilişkileri hoş görmezler.

Demokratik liderlik stilini benimseyen yöneticiler, insanların yoğunlukta bir arada oldukları ortamlarda çatışma olasılıklarının yüksek olduğu görüşüne sıcak bakarlar ve çatışmanın da kaçınılmaz olduğunu düşünürler. Demokratik lider çatışmaya neden olan yolları ve sebepleri bulma çabasındadır. Dolayısıyla çatışmanın çözümlenmesinde farklı teknikler devreye sokar.