ÇALIŞMA YAŞAMININ DENETİMİ - Deneme Sınavı - 5

İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde

işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez.

Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü
içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir

3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 41. maddesinde; Milli Eğitim
Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarının dışında kamu ve özel kurum ve kuruluşlarda
yapılan çırak ve kalfaların eğitimi ile işletmelerde yapılan mesleki eğitimin Milli Eğitim Bakanlığı ile

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca denetleneceği öngörülmüştür.

Denetim Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesi
denetim alanını belirlemektedir. 3308 sayılı Kanun hükümlerine göre Bakanlığa
bağlı eğitim kurumlarının dışında kamu ve özel kurum ve kuruluşlarında
yapılan aday çırak, çırak ve kalfaların eğitimi ile işletmelerde yapılan mesleki
eğitim, öğrencilerin bu eğitiminden sorumlu işletmelerin bağlı olduğu oda veya
birliklerin temsilcilerinin katılımı ile Milli Eğitim Bakanlığınca yapılır. İş ortamı,
sosyal güvenlik, iş güvenliği ve sağlık şartları bakımından denetleme ise Aile,
Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca yapılacaktır. Denetimle ilgili raporlar
valiliğe verilir. Raporlarda belirtilen hususlar valilikçe değerlendirilir ve gereği
yapılır. Buna göre, 3308 sayılı Kanun kapsamına giren ve kapsam dışında kalan
çırakların çalışma koşullarının kanunlara uygunluğu iş müfettişleri tarafından
denetlenmektedir.

Türk Ceza Kanunu'nun 117. maddesine göre cebir veya tehdit kullanarak, işçiyi veya işverenlerini ücretleri azaltıp çoğaltmaya veya evvelce kabul edilenlerden başka koşullar altında anlaşmalar kabulüne zorlayan ya da bir işin durmasına, sona ermesine veya durmanın devamına neden olan kişiye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununu "İşçinin Kişiliğinin Korunması” başlığını taşıyan 417. maddesine göre" işveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacizeuğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür. İşverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir".

Çalışma hayatını denetlemek Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının
görev ve yetki alanında olduğu belirtilmiştir

Deniz İş Kanunu'nun 49. maddesine göre, "denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk bayrağını taşıyan yüz ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir iş sözleşmesi ile çalışan gemi adamları ve bunların işverenleri hakkında uygulanan bu kanun hükümlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak üzere yapılacak takip, denetim ve teftişleri yürütmeye iş müfettişleri yetkili kılınmıştır".

İş denetimi kavramı, teftiş kavramı ve müfettiş kavramı çalışma yaşamının Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından denetimine ilişkin temel kavramlar arasında yer alır. Doğru cevap A'dır.

Çalışma yaşamında iş denetiminin öncelikli görev alanları çalışma ortamı ve çalışma
koşullarıdır. Doğru cevap B'dir.

Çalışma koşulları kavramıyla çalışanların korunmasını doğrudan ilgilendiren
dört alan anlatılır. Bu dört alan şu şekilde sıralanabilir: çocukların ve gençlerin çalıştırılması, kadınların çalıştırılması, çalışma süreleri, ve ödeme sistemleridir. Doğru cevap E'dir.

Çalışma yaşamında iş denetiminin öncelikli temel görev alanları olan çalışma ortamı
ve çalışma koşularına ilaveten ikincil görev alanları da vardır. Bu alanlar ise şu şekilde sıralanabilir: çalışma ilişkileri, istihdam ve mesleki eğitimdir. Doğru cevap E'dir.

Kamu personelinin eğitim ve yetiştirilmeleri ile ilgili her türlü çalışmaları yapmak, uygulamaları takip etmek, değerlendirmek ve denetlemek Çalışma Genel Müdürlüğünün çalışma yaşamının denetimine ilişkin görevleri arasında yer alır. Doğru cevap D'dir.

Yüksek Hakem Kurulu ile Bakanlık arasındaki ilişkileri yürütmek ve Resmi Arabuluculuk Teşkilatı ile ilgili işlemleri yapmak Çalışma Genel Müdürlüğünün görevidir. Doğru cevap C'dir.

Kayıtdışı istihdamla mücadele etmek ve sektörel analizlere dayalı denetimleri yürütmek Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının çalışma yaşamının denetimine ilişkin görevleri arasında yer alır. Doğru cevap A'dır.

Üretilen ve ithal edilen kişisel koruyucu donanımların piyasa gözetimi ve denetimini yapmak  İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün çalışma yaşamının denetimine ilişkin görevleri arasında yer alır. Doğru cevap B'dir.

Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümlerine göre, kamu kurum ve kuruluşlarının personel kadroları ile ilgili işlemlerini yapmak Çalışma Genel Müdürlüğünün çalışma yaşamının denetimine ilişkin görevleri arasında yer alır. Doğru cevap D'dir.

25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu uyarınca işyerlerinde inceleme yapmak, iş ve işlemlerini teftiş etmek Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı'nın görevidir. Doğru cevap A'dır.

Ülkemizde çalışma yaşamının devlet tarafından denetimini öngören ilk düzenleme 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu ile yapılmıştır.

Çalışma yaşamının denetimi ile ilgili en önemli ve başta gelen kurum, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığıdır. Bakanlığın teşkilat ve görevlerine ilişkin esasları düzenleyen Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde de ifade edildiği üzere, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığıdır.

Çalışma yaşamını denetleyenlerin bir meydan okuma ile karşı karşıya bulundukları dahi ifade edilmektedir. Buna göre öncelikle hızlı ve karmaşık teknolojik değişim, iş mevzuatının ve kapasitesinin standartlarının artması, iş piyasasının tabakalaşması, işgücünün korumasızlığının artması, verilen hizmetten yararlananların görüş ve beklentilerinin farklılaşması, işçi ve işveren örgütlerinin rollerinin ve toplumsal ve ekonomik değerlerin eskiye göre değişmesi hep bir meydan okumadır. İkinci meydan okuma ise hemen her yerde kamu yönetimine yönelen baskıların toplam gücünün artması, kamu harcamalarının azaltılması, borç yönetimine yönelme, güvenilirlik ve şeffaflık çağrıları, özelleştirme ve dış kaynaklara yönelme çabaları olarak kabul edilir.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından “çalışanları korumak, çalışma yaşamı ile ilgili mevzuatın uygulanıp uygulanmadığını izlemek ve denetlemek amacıyla yapılan denetime” iş denetimi denir.