Toplum ve Çalışma Yaşamında Cinsiyet

Bireylerin toplum içindeki statülerinin ve rollerinin cinsiyetleri ile ilişkilendirilmesine cinsel ideoloji adı verilmektedir.

Biyolojik olarak cinsiyet, sahip olunan bedensel farklılıkları vurgulamak için kullanılan bir kavramdır.

Toplumsal cinsiyet, toplumsal yaşamda cinsiyetlerin sahip olduğu görev ve sorumlulukları ifade etmek için kullanılan bir kavramdır.

Toplumsal cinsiyet bir sosyalleştirme aracıdır. Bireyler doğdukları andan itibaren ait oldukları cinsiyet ve bu cinsiyetin sahip olması gereken davranışsal özellikler kendilerine benimsetilmektedir.

Kadın ve erkek arasındaki fizyolojik ve biyolojik farklılıkları, toplumsal açıdan ortaya koymak ve sosyolojik ve kültürel anlamda vurgulamak için tercih edilen kavramdır.

Patriarka, erkek egemen toplum yapısını ifade eden kavramdır. Toplumsal düzen erkeklerin otoritesine bağlı olarak gerçekleştirilir ve soy ilişkilerinde erkek egemenliği vardır. Türkçe karşılığı olarak “ataerkillik” ve “pederşahilik” kavramları da kullanılmaktadır.

Feminizm, kadın sorunlarına eğilmiş yaklaşımların genel ismidir. Birden çok yaklaşım bulunmaktadır. Kadınların toplum içindeki eşitsiz durumlarının ve uğradıkları haksızlıkların ortaya konulmasının yanı sıra kadınların içinde bulundukları sorunların nasıl çözülebileceğine ilişkin yaklaşımlar temel inceleme
konularını oluşturur.

Sosyolojik anlamda kast sistemi soy, ırk ya da cinsiyete bağlı, sınırları keskin olarak belirlenmiş bir toplumsal tabakalaşma sistemini ifade etmek için kullanılır.

Bu yaklaşımn dayandığı temel ilke, kadınların sahip oldukları deneyimler, sahip oldukları farklı kimlikler nedeniyle birbirinden farklı sonuçların ortaya çıktığı ve bu farklı sonuçların heterojenliği arttırarak genellemeleri imkânsızlaştırdığıdır.

Yapısökümcü feminizm, toplumsal cinsiyetin kültürel bir olgu olduğunu ve dil tarafından biçimlendirildiğini savunan görüştür.

Beyaz Yakalı iş Gücü, hizmet sektöründe özellikle de büro işlerinde çalışan iş gücünü ifade etmek için kullanılan deyimdir.

Sanayi sektöründe, daha çok bedensel emeğini sunan iş gücüne de Mavi Yakalı iş Gücü adı verilmektedir.

Cam Tavan Sendromu, çalışma yaşamında kadınların, kariyer basamaklarında yükselirken karşılaştıkları görünmeyen engelleri ifade eden kavramdır.

Çifte Vardiya, çalışan kadınların iş yerlerinde mesailerini tamamlayıp eve geldikten sonra bile ev işleri ve çocuk bakımıyla uğraşmaları nedeniyle günün büyük bir bölümünü çalışarak geçirmek zorunda kalmalarını ifade eden bir deyimdir.

Gizli yedek iş gücü ordusu ihtiyaç nedeniyle bir kere kullanılan ve ihtiyaç giderildikten sonra kullanılmasından vazgeçilen iş gücünü ifade etmektedir.

Gezgin yedek iş gücü ordusu, mevsimlik çalışanları ve geçici işlerde iş bulduklarında çalışanları ifade eder. 

Durgun yedek iş gücü ordusu, sürekli işsizliği ifade etmek için kullanılan bir kavramdır.

Karl Marx tarafından ileri sürülen Yedek iş Gücü Ordusu görüşüne göre, kapitalist sistem mevcut işçilere her an işlerini kaybedeceklerini hatırlatmak ve böylelikle dirençleri için bilinçli olarak bir miktar işsizlik oluşturmaktadır ya da ihtiyaç duyulduğunda çalıştıracağı bir miktar iş gücünü hazırda bekletmektedir.

Kadınların çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunlardan biri de eşit işe eşit ücret alamamalarıdır. Yapılan araştırmalar, kadınların aynı işi yapmalarına, aynı vasıf düzeyine sahip olmalarına rağmen erkeklere göre daha az ücret aldıklarını göstermektedir. Bu o kadar yaygın ve önemli bir sorundur ki Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) “Eşit Değerde iş için Erkek ve Kadın işçiler arasında ücret eşitliği hakkında 100 Sayılı Sözleşmeyi” kabul etmiştir. Ancak, “eşit işe eşit ücret” amacına ulaşılabildiğini söylemek henüz mümkün değildir.

Çalışma yaşamından tamamen ayrılan kadınların kendi çalışmalarının ürünü olan sosyal güvenlikten yararlanma hakları da yok olmakta ve ödedikleri primler boşa gitmektedir. Böylece sosyal güvenlik açısından da kocalarına bağımlı hale gelmektedirler.