Çalışma Sosyolojisinin Konusu ve Araştırma Yöntemleri

Çalışma sosyolojisi, çalışmanın toplumda, toplumsal yapıda, toplumsal kurum ve gruplardaki etkilerini inceleyen bilim dalıdır.

Çalışma sosyolojisinin ortaya çıkışı ve gelişimi 20. yüzyılda gerçekleşmiştir.

1750’li yıllarda ilk izlerini gördüğümüz ve 1800’lü yıllarda Avrupa’da tamamen ağırlığını hissettiren Endüstri Devrimi, kendinden önceki çalışma yaşamını ve ilişkilerini tamamen değiştirir.

Weber, endüstrileşme sürecinde çalışma yaşamında da büyük önem taşıyan rasyonelleşme kavramına vurgu yapar.

Durkheim, endüstri toplumlarında dayanışmanın şekillenmesinde organik dayanışma kavramını öne çıkarır.

Weber endüstri toplumlarında toplumsal tabakalaşma ve eşitsizliği açıklamada statü kavramına özel bir vurgu yapar.

Chaplin’in, “Şarlo” karakterini canlandırdığı Modern Zamanlar filminde, hareketli montaj hattında işçinin nasıl makinenin bir parçası hâline geldiği, çalıştığı işe yabancılaştığı, makinenin çarkları arasında kaybolduğu nefis göndermelerle anlatılır.

Amerika’da 1964 yılında çıkan “Yurttaş Hakları Yasası” ile ırk ayrımcılığı yasaklanmıştır.

İşsizlik, toplumlarda son derece önemli sosyal sonuçları olan bir durumdur. İşsizlik “çalışma çağı, gücü ve isteğinde olup, iş arayıp da bulamama durumu” olarak tanımlanabilir.

Pozitivist bilim anlayışının dayandığı temel varsayımlar şunlardır

• Bilimsel ilerleme birikimseldir.
• Bilimsel bilgi tek meşru bilgidir. Metafizik iddialar, değer yargıları ve kanaatler meşru bilgi değildir. 
• Görgül verilerin derlenmesi ve değerlendirmesinde, kuram oluşturulmasında normatif bakış açılarına, değer yargılarına, kanaatlere ve kişisel bakış açılarına yer yoktur.
• Meşru bilgiye ancak mantık ve matematiği kullanarak, doğa bilimlerinin yöntemleri ile ulaşılabilir. Kavramlar gerçeklerin sayısal olarak ölçülmesine olanak tanıyacak şekilde işlevsel hâle getirilmelidir.
• Bilimin amacı neden sonuç ilişkilerini açığa çıkarmak ve düzenlilikleri açıklayan kanunlar ortaya koymaktır.

Yabancılaşma.

Bilimsel Yönetim Yaklaşımı.

Pozitivizm ötesi bilim yaklaşımının özellikleri şunlardır:

• Bilimsel aşamaların hiçbir aşaması değer yargılarından bağımsız değildir.
• Tek doğru yöntem söz konusu değildir.
• Bilimsel çalışma metafizik temellere dayanabilir. Yani bilimsel kuramın temel varsayımları ampirik olarak test edilebilir nitelikte olmayabilir.
• Bilimcilerin çalışmalarında kanaatlerini, inançlarını, ikna yöntemlerini ve retoriği temel almaları, matematik ve istatistik yöntemleri temel almalarıyla eşdeğerdir

Nicel araştırma, ele aldığı konu/olgu/olayı nesneleştirerek, değerden bağımsız özellikle anket, gözlem ve deney yoluyla araştırıp, araştırma sonuçlarını da sayısal verilerle destekleyerek sunan araştırma yöntemidir.

Nitel araştırma, “gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği” araştırma olarak tanımlanabilir.

Sosyal bilimlerin iki temel paradigmasını oluşturan pozitivist ve yorumlamacı yaklaşımdır.

Araştırmacının araştırma yapacağı konunun sonucuna ilişkin olarak yaptığı araştırmada doğru ya da yanlışlığını kanıtlamaya çalışacağı varsayımlara denir.

Bağımlı Değişken: Başka bir değişkene bağımlı olan, etkilenen değişkendir.

Bağımsız Değişken: Bağımlı değişken üzerindeki etkisinin öğrenilmek istendiği, etkileyen değişkendir.

Sosyal bilimlerde bilimsel araştırma süreci temel olarak şu aşamalardan oluşmaktadır:

• Araştırma konusunun belirlenmesi ve probleminin ortaya konması,
• Hipotezlerin oluşturulması,
• Literatür taraması,
• Araştırma ve veri toplama yöntemlerinin belirlenmesi,
• Örneklem grubunun seçilmesi,
• Verilerin toplanması,
• Verilerin işlenmesi, analiz edilmesi ve yorumlanması,
• Araştırma raporunun hazırlanması.

Veri toplama yöntemleri olarak anket, gözlem ve görüşme/mülakat öne çıkar.