ÇALIŞMA SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 8

Etnometodolojiye göre, bireyler gündelik yaşamları sırasında sürdürdükleri faaliyetler sırasında bir dizi kalıcı model oluşturmakta ya da diğer bir deyişle gündelik yaşam içerisinde kendilerine rol modeller inşa etmektedirler. Bu rol modeller rutin, sistemli ve tekrarlanan oluşumlardan kaynaklanmaktadır ve cinsiyet de bu süreç içerisinde kalıcı bir model hâline dönüştürülmekte ya da inşa edilmektedir. Toplumsal inşa feminizmi de etnometodoloji yaklaşımına dayanarak, toplumsal cinsiyetin toplumsal düzene uygun olarak inşa edildiğini ileri sürmektedir.

Cinsel ideoloji ve buna bağlı olarak toplumsal cinsiyet, cinsiyetler arasında keskin sınırların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu sınırlar kadınların toplumsal yaşamda haksızlıklara uğramasına neden olmaktadır. Bu haksızlıklardan biri de cinsiyete bağlı iş gücü eşitsizliğidir. Cinsiyete bağlı iş gücü eşitsizliği aynı zamanda kadınların toplumsal yaşamda uğradıkları eşitsizliklerin önemli bir kaynağıdır. Cinsiyete bağlı iş gücü eşitsizliği ile kadınların emekleri sınırlandırılmakta ve değersizleştirilmekte, bunun sonucunda erkeklere olan bağımlılıkları arttırılmaktadır. Böylelikle kadın ve erkek arasındaki hiyerarşide erkekler üstün konuma gelmektedir. Dolayısıyla, cinsiyete bağlı iş gücü eşitsizliği cinsel ideoloji ve toplumsal cinsiyet nedeniyle kadın emeğinin sınırlandırılmasını ve değersizleştirilmesini ifade etmektedir.

Cinsel ideoloji, bireyin toplum içindeki görev ve sorumlulukları ile sahip olduğu haklarının ve statüsünün elde edilmesinde cinsiyetin belirleyici olduğunu vurgulayan bir kavramdır. Cinsel ideoloji, toplumsal cinsiyet kavramı ile yakından ilişkilidir, çünkü toplumsal cinsiyet cinsel ideoloji ile doğallaştırılır. ve statüsünün elde edilmesinde cinsiyetinin belirleyici olduğunu vurgulayan bir kavramdır. Diğer bir deyişle, cinsel ideoloji toplumsal cinsiyetin nasıl oluştuğunu açıklamaktadır.

Radikal feminist kuram, postmodern feminist kuramlardan biri değil, erken dönem feminist kuramlardan biridir.

Sosyalist Feminist Kuram Sosyalist feminist kuram incelemelerini dört temel nokta üzerinden gerçekleştirmektedir. Bunlar: 1-Evin rolü, kadınların evdeki rollerinin bir sonucu olarak ortaya koydukları ev içi emek ve bunun kapitalizme olan katkısı, 2- Ücret karşılığı emeğini ev dışında sunan kadınların üretim ilişkilerindeki konumları, 3-Kadınlar ve sınıf arasındaki ilişki, 4- Ev ve aile perspektifinde kadınların ideolojik anlamda toplumsallaşmadaki rolleridir. Kadınların deneyimledikleri birbirilerinden farklı ezilme biçimleri ise postmodern feminist kuramların inceleme alanına girer.

Kadın ve erkek arasındaki fizyolojik ve biyolojik farklılıkları, toplumsal açıdan ortaya koymak ve sosyolojik ve kültürel anlamda vurgulamak için tercih edilen kavram, toplumsal cinsiyet kavramıdır.

Çatışmacı yaklaşım, toplumsal ilişkilerin uyum ve düzenden değil, tam aksine çıkarları birbirine zıt olan unsurlardan oluştuğu görüşünden hareket etmektedir. Bu nedenle, kadın sorunları konusunda çatışmacı yaklaşımın temel hareket noktasını toplumdaki kadın ve erkek rollerinin belirlenmesinde cinsiyetler arasındaki güç farklılaşmasının etkisi olduğu görüşü oluşturmaktadır.

Erken dönem feminist yaklaşımlar, Liberal Feminist Kuram, Radikal Feminist Kuram, Sosyalist Feminist Kuram ve Marksist Feminist Kuramdır.

Yapısökümcü feminizm ırk, toplumsal cinsiyet, söylem gibi kavramların maddi gerçekliklerinin toplumsal ilişkileri nasıl biçimlendirdiğine ve bu ilişkilerden kaynaklanan toplumsal sonuçlara odaklanmıştır. Yapısökümcü feminizm, toplumsal cinsiyetin kültürel bir olgu olduğunu ve dil tarafından biçimlendirildiğini savunan görüştür.

Yedek iş gücü ordusu üç ana grupta oluşmaktadır: Gizli, Gezgin ve Durgun. Gizli yedek iş gücü ordusu ihtiyaç nedeniyle bir kere kullanılan ve ihtiyaç giderildikten sonra kullanılmasından vazgeçilen iş gücünü ifade etmektedir. Gezgin yedek iş gücü ordusu mevsimlik çalışanları geçici işlerde iş bulduklarında çalışanları, durgun yedek iş gücü ordusu ise sürekli işsizliği ifade etmek için kullanılan bir kavramdır

Toplumsal inşa feminizmi de etnometodoloji yaklaşımına dayanarak, toplumsal cinsiyetin toplumsal düzene uygun olarak inşa edildiğini ileri sürmektedir. Bu yaklaşımı benimseyenlere göre, toplum bir bütün olarak cinsiyetlendirilmiştir ve cinsiyetleştirme toplumun inşası ve muhafazasında önemli bir rol oynamaktadır.

Sanayi sektöründe, daha çok bedensel emeğini sunan iş gücüne Mavi Yakalı iş gücü adı verilmektedir.

Erken dönem feminist kuramların başlıcaları Liberal Feminist Kuram, Marksist Feminist Kuram, Radikal Feminist Kuram ve Sosyalist Feminist Kuram’dır.

Patriarka, erkek egemen toplum yapısını ifade eden kavramdır. Toplumsal düzen erkeklerin otoritesine bağlı olarak gerçekleştirilir ve soy ilişkilerinde erkek egemenliği vardır. Türkçe karşılığı olarak “ataerkillik” ve “pederşahilik” kavramları da kullanılmaktadır.

Çatışmacı yaklaşım, toplumsal ilişkilerin uyum ve düzenden değil, tam aksine çı- karları birbirine zıt olan unsurlardan oluştuğu görüşünden hareket etmektedir. Bu nedenle, kadın sorunları konusunda çatışmacı yaklaşımın temel hareket noktasını toplumdaki kadın ve erkek rollerinin belirlenmesinde cinsiyetler arasındaki güç farklılaşmasının etkisi olduğu görüşü oluşturmaktadır.

Sosyalist Feminist Kuram, niteliği itibarıyla Marksist Feminist Kuram ile Radikal Feminist Kuramın her ikisinin de özelliklerini barındıran ve bu nedenle de söz konusu iki kuramın birleştiği melez bir özellik taşımaktadır. Sosyalist feminist kuramı savunanlara göre, Marksizm kadınların yaşadıkları sorunların kaynağını sadece ekonomik boyutta ele aldığından eksik bir yaklaşım sergilemektedir. Bu nedenle sosyalist feminist kuram bu eksikliği ataerkil boyutu da dikkate alarak gidermeye çalışmaktadır.

Cinsiyet kavramı temelde iki noktaya işaret etmektedir: Biyolojik cinsiyet ve toplumsal cinsiyet. Biyolojik olarak cinsiyet, sahip olunan bedensel farklılıkları vurgulamak için kullanılan bir kavramdır. Toplumsal cinsiyet ise toplumsal yaşamda cinsiyetlerin sahip olduğu görev ve sorumlulukları ifade etmek için kullanılan bir kavramdır.

Cinsiyete bağlı iş gücü eşitsizliği ile kadınların emekleri sınırlandırılmakta ve değersizleştirilmekte, bunun sonucunda erkeklere olan bağımlılıkları arttırılmaktadır. Böylelikle kadın ve erkek arasındaki hiyerarşide erkekler üstün konuma gelmektedir. Dolayısıyla, cinsiyete bağlı iş gücü eşitsizliği cinsel ideoloji ve toplumsal cinsiyet nedeniyle kadın emeğinin sınırlandırılmasını ve değersizleştirilmesini ifade etmektedir.

Liberal feminizm erken dönem feminist yaklaşımlar arasında yer alır.

Bireylerin toplum içindeki statülerinin ve rollerinin cinsiyetleri ile ilişkilendirilmesine cinsel ideoloji adı verilmektedir. Ancak, toplum yapısının belirlenmesinde çoğunlukla erkek egemen bir nitelik bulunduğundan, cinsel ideoloji kavramı ile daha çok kadınların toplum içindeki yerleri ve sahip oldukları rolleri ifade edilmektedir.