ÇALIŞMA PSİKOLOJİSİ

McClelland’ın çalışmalarının sonuçlarına göre, her insanın başarısını etkileyen dört çeşit ihtiyaç vardır. Bunlar: başarma ihtiyacı, ait olma ihtiyacı, güç elde etme ihtiyacı ve uzmanlık ihtiyacıdır. McClelland’ın Başarı Güdüsü Teorisi’nde başarı, bireylerin temel güdü ihtiyaçlarından birini oluşturmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Bir süreç teorisi olan Amaç Teorisi, 1968 yılında Edwin Locke tarafından geliştirilmiştir. Teorinin ana fikri, kişilerin kendileri için belirledikleri amacın ulaşılabilirlik derecesidir. Diğer şıklarda yer alan teoriler ise içerik teorileridir. Doğru cevap D'dir.

Bireyin iş tatminsizliğinin, birey ve örgüt açısından olumsuz sonuçları söz konusudur. Bireysel sonuçları, bireyin performansının düşmesi ve yaşam tatmininin olumsuz etkilenmesi iken, örgütsel sonuçları ise; işgücü devir oranının yükselmesi ve işte devamsızlığın artmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Taşma teorisi, bir yaşam alanında örneğin çalışma yaşamında cereyan eden tutum, davranış ve tecrübelerin, diğer yaşam alanına (çalışma dışı yaşam alanına) geçtiğini ifade eder. Örneğin, bireyin stresli ve sorunlu bir iş yaşamından kaynaklanan iş tatminsizliği söz konusu ise bu sıkıntı ve tatminsizlik, bireyin yaşam tatminini olumsuz etkileyecektir. Dolayısıyla iş tatminsizliği, yaşam tatminsizliğine dönüşecektir. Doğru cevap C'dir.

Gelişme İhtiyacı: Kendine güven, öz saygı ve kendini gerçekleştirme ile ilgilidir. Maslow’un, saygınlık ihtiyacı ile kendini gerçekleştirme aşamasına karşılık gelmektedir. Doğru cevap B'dir.

Var olma ihtiyacı: En alt düzeyde bulunan ve fiziksel olarak yaşamı devam ettirmesiyle ilgili bir ihtiyaçtır. Yiyecek, su, korunma ve fiziksel güvenlik ihtiyaçlarını kapsar. Maslow’un fizyolojik ve güvenlik ihtiyacına karşılık gelmektedir. Bu gereksinimlerin giderilmesi de örgütün kaynaklarının bol olmasına bağlıdır. Doğru cevap E'dir.

Çalışanın tatminini belirleyen önemli unsurlardan birisi “işin özelliği”dir. Özellikle kitle üretiminde söz konusu olan rutin çalışma şekli (mavi yakalı işçilerde görülen) yani monoton iş özelliği, çalışanın işten çok fazla memnun olmamasına yol açmakta, bu durum da kişide tatminsizliğe yol açmaktadır. İş tatmini açısından, kişinin iş ortamını sevmesi, işi sayesinde kendisini geliştirme fırsatının olması önemlidir. Böyle bir iş ortamında birey, iş yaşamından ve genel yaşamından keyif alır. Doğru cevap B'dir.

Herzberg’in iki faktör teorisine göre hijyen faktörler:

Doğru cevap C'dir.

Güdülenme süreci, bir ihtiyacın hissedilmesi ve ortaya çıkması ile başlamaktadır. İhtiyaç, güdülenmenin ilk basamağını oluşturmaktadır.

Kişi bir ihtiyaç hissettiği anda “uyarılma” söz konusudur. Uyarılma kişiye itici
bir güç verir ve davranışa yönlendirir. Kişinin amacı, ihtiyaçlara karşı duyduğu
isteği doyumla sonuçlandırmaktır. İsteğin doyurulması kişiye rahatlık verirken,
doyumsuzluk kişinin huzursuzluk yaşamasına yol açabilir. İhtiyaç doyurulduğu
zaman kişide yeni bir ihtiyaç ortaya çıkar ve bu süreç tekrar başlar

İşe güdülenme, bireyin, örgütün ortak amaçlarına yönlendirilmesi ve örgütle uyumlu hale getirilmesi sürecini ifade etmektedir.

Genel olarak güdülenme konusunda ve içerik teorileri konusunda akla gelen ilk teori, “Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi”dir.

Saygınlık İhtiyacı: Sosyal ihtiyacın bir üst seviyesinde bulunan bu ihtiyaç;
kişinin yaptıklarının başkaları tarafından olumlu karşılanmasını, saygın bir
kişi olarak kabul edilmesini, kendisine hürmet edilmesini ve güvenilmesini
içerir. birey yönetici olarak bu ihtiyacını karşılamak istemektedir.

Statü hijyen koşullarından biri iken diğer seçeneklerdeki tanınma, kişisel gelişim, sorumluluk ve başarı güdüleyici faktörlerdir.

Beklenti teorisi, bireyi güdüleyen bilişsel koşullara odaklanmakta ve ödüllerin davranışı nasıl yönlendireceğini açıklamaya çalışmaktadır. Teorinin özü, davranışının kendisine ödül ya da arzu ettiği bir çıktı olarak döneceğine inanması durumunda, kişinin güdüleneceği düşüncesine dayanmaktadır. Davranışın sonucunda herhangi bir ödül elde etmemesi durumundaysa kişinin o davranışı tekrarlamaya motive olmayacağına dayanmaktadır

Örnekte birey algısını değiştirerek eşitliği sağlamaya çalışmıştır

Yönetim Politikaları
Çalışanın işyerindeki tatmininde etkili bir unsur da yöneticilerle çalışanın arasındaki ilişkidir. İçine kapanık ve girişken olmayan çalışanlarda, yöneticilere çok önemli roller düşmektedir. Çalışanı ile mesafeli diyalog kuran yönetici, içine kapanık çalışanı anlamakta zorluk çekecek, çalışanın da gerektiğinde yöneticisine
ulaşması mümkün olmayacaktır. Gerek otoriter yaklaşım, gerekse mesafeli yaklaşım, çalışanı yöneticisinden uzaklaştıracaktır. Yöneticinin tutum ve davranışlarının sürekli değişmemesi gerekmektedir. Sürekli değişen yapıya sahip olan yöneticiyle çalışanlar iletişim kurmakta zorluk çekmektedirler.

İş Tatminsizliğinin Sonuçları

Bireysel Sonuçlar
• Performansın Düşmesi
• Yaşam Tatmininin Olumsuz Etkilenmesi

Örgütsel Sonuçlar
• İşgücü Devir Oranının Yükselmesi
• İşte Devamsızlığın Artması

Uyarılma

İhtiyaçlar düşük ve yüksek düzeyli ihtiyaçlar biçiminde ayrılabilir