ÇALIŞMA PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 13

C

C

Birinci Dünya Savaşı’nı izleyen yıllarda kişilik özelliklerini ölçüt olarak alan çeşitli performans değerlendirme teknikleri geliştirilmiş, ancak daha sonraları kişinin ürettiği iş ya da sonuçlara yönelik ölçütler ABD’deki örgütlerde daha yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca bu yıllardan sonra yönetici ve beyaz yakalı personelin performansının değerlendirilmesi mavi yakalılara kıyasla daha önem kazanmıştır.

Örgütün hedeflere ne kadar yaklaştığı ve/
veya ne kadar uzaklaştığı netleşir. Bu bağlamda örgüt başarısını etkileyen etmenler
gözden geçirilmelidir. Bu etmenler, fiziksel ortam, yönetsel politikalar ve çevresel
politikalardır. Birçok örgüt, değişen çevre koşullarına uyum sağlayamadığı için
başarısız olmakta, bu başarısızlığın faturasını çalışanlara çıkarmakta bir sakınca
görmemektedirler. Oysaki başarının anahtarı sadece çalışanlar değildir. Örgütün
personeline sunduğu imkanlar ve ortam da en az kişisel çabalar kadar önemlidir.

Performans değerlendirmenin ikinci amacı, performans analizleri sonucunda çalışanlara kendileri için önceden belirlenmiş standartlara ne ölçüde yaklaştıklarına ilişkin bilgi sağlanmasıdır. Bu da çalışanların dönem sonundaki performans hedeflerine ulaşmışlarsa bunun devamı için yapılması gerekenler, ulaşılamamışsa sebepleri ve ne tür bir eğitim ve geliştirme programı uygulanacağı hakkında yönetime bilgi verilmesini sağlar. Çalışanın kendi performansı konusunda geri bildirim alması, iyi olduğu alanları ve eksik olduğu alanları ortaya çıkarmaktadır. Performansa ilişkin alınan geri bildirim, çalışanın gelecekteki performansını artırdığı gibi örgütün verimliliğini de yükseltmektedir. Çalışanın sözleşmesinin devam edip etmemesi kararı kendisine geri bildirim yapılmadan verilere ayalı olarak yönetimin alacağı karadır.

Bireylerin üretime katkısı, izin aldığı günler objektif ölçütlerken, yöneticilerin
görüşleri sübjektif ölçütleri oluşturmaktadır.

Sözü edilen alanlar şu şekilde sıralanabilir:
• İş uyumunu iyileştirmek için değerlendirme
• Örgütsel değerler ve amaçların iletişimi
• Kendini iyileştirmek için bilgilendirme
• Eğitim ve kariyer geliştirme• Performansa dayalı ödüllendirme
• Diğer insan kaynakları uygulamaları
• Örgütte kalması veya çıkarılması gerekenler hakkında karar verme
• Yasal savunma

Çalışanlar arasındaki rekabeti değerlendirme bu alanlar arasında değildir.

Değerlendiriciler, yansız davranabilmeli ve en önemlisi de mevcut ölçütleri
nesnel olarak kullanabilmelidir. Bu nedenle kullanılan performans değerlendirme yöntemi kadar değerlendiricilerin saptanması da büyük önem taşımaktadır.
Bir yönetici, işinde başarılı bir çalışanı aralarındaki çekişme ve sürtüşme nedeniyle duygusal davranıp başarısız olarak gösterebilir. Bu nedenle aynı çalışanın
birden fazla yönetici tarafından ortak değerlendirme yapılması mevcut performans değerlendirme ölçütlerinin nesnel olarak kullanılmasını sağlayabilir. Bir diğer uygulama da çalışanların aynı hiyerarşik düzeydeki diğer çalışanlarca değerlendirilmesidir. Objektifliğin sağlanması açısından bazen örgüt dışından uzman danışmanlardan da yararlanılır. Çok az kullanılmakla birlikte çalışanların üstlerini değerlendirmesine de yer verilebilir.

Doğru seçenek B şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek A şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek D şıkkında verilmiştir.

Hale etkisi bir değerlendiricinin, personelin belli bir iş alanındaki başarı ya da
başarısızlığını esas alarak, diğer alanlarda da aynı performansı göstereceğini varsayması ve buna bağlı olarak performansını olduğundan yüksek ya da düşük değerlendirmesidir. Bu tür problemler, genellikle birbirine yakın çalışanların birinin değerlendirici olması durumunda görülmektedir.

Doğru seçenek C şıkkında verilmiştir. C şıkkında verilen yöntem kıyaslamalı değerlendirme yöntemleri arasında yer almaktadır.

Doğru seçenek A şıkkında verilmiştir. A şıkkında verilen yöntem kişinin tek başına değerlendirmesinin yapıldığı yöntemler arasında yer almaktadır.

Doğru seçenek E şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek B şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek C şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek D şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek E şıkkında verilmiştir.

Belirlenen ölçütlere göre bir işin yerine getirilme düzeyinin saptanması performans değerlendirme kavramını tanımlamaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.