ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ

İş uyuşmazlığı, uyuşmazlığın tarafları bakımından bireysel ve toplu iş uyuşmazlığı olmak üzere ikiye ve uyuşmazlığın niteliği bakımından; hak uyuşmazlığı ve menfaat uyuşmazlığı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Menfaat uyuşmazlığı yeni bir toplu iş sözleşmesi yapılması sırasında tarafların uygulanmakta olan çalışma şartlarını değiştirmeye yönelik talepleri üzerine çıkan uyuşmazlıklardır. Doğru cevap D'dir.

Karma sistemde taraflar, toplu iş uyuşmazlığını çözümlerken iş mücadelesi yollarına (grev ve lokavta) başvurmada esas itibariyle serbesttirler.Doğru cevap B'dir.

Tarafların toplu iş mücadelelerine gitmelerinin yasaklandığı ülkelerde veya grev hakkının tanındığı, ancak bazı işyerlerinde veya belirli koşulların varlığı halinde greve gidilmesinin yasaklandığı ülkelerde toplu iş uyuşmazlıklarının üçüncü bir kişi veya kurul tarafından çözülmesine zorunlu hakem denilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Genel anlamda lokavt, toplu iş uyuşmazlıklarında işverenlerin işçi tarafına isteklerini kabul
ettirebilmek için işçileri topluca işten uzaklaştırmalarıdır.Doğru cevap A'dır.

Türk Hukuku’nda grev hakkı ilk defa 1961 Anayasası’nda yer almıştır. Doğru cevap D'dir.

Geçerli bir sebep yokken, işverenin iş sözleşmesini feshetmesi, kıdem tazminatını eksik ödemesi ya da hiç ödememesi, ücretlerden kanuna aykırı kesintiler yapılması bireysel iş uyuşmazlıklarına örnektir.

Ücretlere zam yapılması, yıllık ücretli izin sürelerinin arttırılması, çalışma sürelerinin azaltılması talepleri menfaat uyuşmazlıklarına örnek verilebilir.

Kanuna göre, toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği halde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşme başladıktan sonra toplantı devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan biri uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer (md.49).

Grev ve lokavtın erteleme süresinin uyuşmazlıkla sonuçlanması halinde sürenin bitiminden itibaren taraflardan biri altı işgünü içinde Yüksek
Hakem Kuruluna başvurabilir (md.63).

Genel anlamda lokavt, toplu iş uyuşmazlıklarında işverenlerin işçi tarafına isteklerini kabul ettirebilmek için işçileri topluca işten uzaklaştırmalarıdır.

Kanunun 62. maddesinde aşağıda belirtilen işler ve yerlerde grev yapılamayacağı öngörülmüştür:
1. Can ve mal kurtarma işlerinde,
2. Cenaze işlerinde ve mezarlıklarda,
3. Şehir şebeke suyu, elektrik, doğal gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta veya doğal gazdan başlayan petrokimya işlerinde,
4. Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde,
5. Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde,
6. Hastanelerde.

Dönen Grev: Grevin işyerindeki üretim birimleri veya değişik çalışma grupları arasında sırayla uygulanmasıdır.

Vahşi Grev: Herhangi bir işçi sendikasının iradesi olmaksızın, hatta bu iradeye aykırı olarak işin topluca bırakılmasına vahşi (düzensiz) grev denir. Başka bir deyişle, sendika tarafından organize edilmeyen ve yürütülmeyen grevler “vahşi grev”lerdir.

Seçimle gelen üyeler, iki yıl için seçilirler, yeniden seçilmeleri mümkündür.

Türk Hukuku’nda grev hakkı ilk defa 1961 Anayasası’nda yer almıştır. 1961 Anayasası’nın “Sosyal ve İktisadi Haklar ve Ödevler” başlığını taşıyan üçüncü bölümünün 47. maddesinde “işçiler işverenlerle olan münasebetlerinde, iktisadi ve sosyal durumlarını korumak ve düzeltmek amacıyla toplu sözleşme ve grev haklarına sahiptirler” denmek suretiyle grev hakkı Türkiye’de ilk defa anayasal bir güvenceye kavuşturulmuştur.

Kanuni grev kararı altı iş günü içinde uyuşmazlığın tarafı işçi sendikasınca alınabilir. Doğru cevap E'dir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, uygulanacak grev kararına o işyerinde çalışan sendikalı sendikasız bütün işçilerin katılma hakkı vardır.Doğru cevap B'dir.

Kanunun 62. maddesinde aşağıda belirtilen işler ve yerlerde grev yapılamayacağı öngörülmüştür:
1. Can ve mal kurtarma işlerinde,
2. Cenaze işlerinde ve mezarlıklarda,
3. Şehir şebeke suyu, elektrik, doğal gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta
veya doğal gazdan başlayan petrokimya işlerinde,
4. Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde,
5. Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye ve
şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde,
6. Hastanelerde.

Doğru cevap E'dir.

Grev ertelemesine, 22.11.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan KHK/678 Sayılı OHAL kararıyla yeni bir düzenleme getirilmiştir. Düzenlemeye göre, Cumhurbaşkanı başlamış olan kanuni bir grev ve lokavtı 60 gün süreyle erteleyebilecektir.Doğru cevap C'dir.