ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ

3

İşyeri toplu iş sözleşmesi, tek bir işyerindeki çalışma koşullarını belirlemek üzere
imzalanan toplu iş sözleşmesidir

1961

2012

Tüm işçi ve işveren sendikalarının çerçeve sözleşme imzalayabilmesi mümkündür.

3

1947

1963

İş Kanunu

53. madde

1961 Anayasası’nın kabul edilmesinin ardından 1963 yılında 274 sayılı Sendikalar Kanunu ve 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle, Türk çalışma hayatında yeni bir döneme girilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ülkemizde, toplu pazarlık süreci ve toplu iş sözleşmesinin bağıtlanması ile ilgili esaslar, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri çerçevesinde şekillenmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Genel olarak toplu pazarlık, bir taraftan işçileri temsil eden işçi örgütleri, diğer taraftan işveren veya işverenleri temsil eden işveren örgütlerinin karşılıklı olarak, iş ilişkisi bağlamında hak ve borçlarını belirlemek amacıyla bir araya gelip, toplu iş sözleşmesi imzalamaları sürecini kapsamaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

6356 sayılı Kanun üç düzeyde toplu iş sözleşmelerinin yapılabileceğini düzenlemiştir:

İşyeri toplu iş sözleşmesi,

işletme toplu iş sözleşmesi ve

grup toplu iş sözleşmesi.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Aynı dönemde aynı işyeri için birden fazla sendikanın yetkili olması mümkün olmadığı ve yetki tek bir toplu iş sözleşmesi imzalamak üzere verildiği için Türkiye’de çok düzeyli toplu pazarlık yapılamamaktadır. Ayrıca yürürlük süresi bitmeden yeni bir toplu iş sözleşmesinin yapılmasına izin verilmesine rağmen yeni sözleşmenin yürürlüğe girmesinin önceki sözleşmenin sona ermesi şartına bağlanmış olması (md. 35/4) da çok düzeyi toplu pazarlığı engellemektedir. Eş anlatımla, yapılan Anayasa değişikliğine rağmen, 6356 sayılı Kanunda yer alan hükümler nedeniyle çok düzeyli toplu pazarlık dolaylı olarak halen yasaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

İşletme toplu iş sözleşmesi, bir gerçek veya tüzel kişiye ya da bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolundaki birden çok işyerini kapsayan sözleşmedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Çerçeve sözleşme; Ekonomik ve Sosyal Konsey’de temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonlarına üye işçi ve işveren sendikaları arasında işkolu düzeyinde yapılan sözleşmedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

6356 sayılı Kanuna göre, “Toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. İş sözleşmesinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümler alır. Toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmesine aykırı hükümler bulunması halinde ise iş sözleşmesinin işçi yararına olan hükümleri geçerlidir.” (md. 36/1). Bu ilke ‘işçiye yararlılık ilkesi’ olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ayrıca grev sonucu imzalanmış bir toplu iş sözleşmesinde
greve katılmamış veya katılmaktan vazgeçmiş olan işçiler de toplu iş sözleşmesinden yararlanamamaktadır
(md.39/8). Doğru cevap C seçeneğidir.

Toplu iş sözleşmelerinde Yetki belgesinin alındığı tarihten itibaren onbeş gün içinde taraflardan biri karşı tarafı toplu görüşmeye çağırarak toplu görüşmeye başlayabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.