ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ

Ücret Türk parası ile ödenmelidir: İş Kanu- nu md. 32/f.2’e göre kural olarak işçinin ücretinin Türk parası ile ödenmesi esastır.

İkramiye: İkramiye asıl ücrete ek olarak işçinin yaptığı işe ve işyerine yaptığı katkıdan dolayı işverenin memnuniyetini ifade etmek amacıyla, noel, yılbaşı, bayram, kuruluş vb. gibi veya daha nadiren evlenme, doğum gibi işçiyi şahsen ilgilendiren önemli ailevi olaylar nedeniyle işverenin verdiği bir miktar paradan ibarettir.

İş Kanunu’na göre normal haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir.

Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir

profesyonel ve ağır vasıta ehliyetiyle taşıt kullananların günlük çalışma süresi 9 saati geçemez

Ancak “işin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getiril- me esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz.”

Fazla Çalışmanın Yasak Olduğu İşler ve Kişiler

İşler (FÇY md.7);

On sekiz yaşını doldurmamış kişiler,

Sağlık kuralları bakımından günde en çokyedibuçuk saat çalıştırılabilecek veya yedibu- çuk saatten az çalışmayı gerektiren işler.

Gece sayılan gün döneminde yürütülen işler,

Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizas- yon ve tünel inşaatı gibi işlerin yer veya su altında yapılanları.

Kişiler (FÇY md.8);

• Gebe ve yeni doğum yapmış ve emziren işçiler,

• Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler,

• İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile ön- ceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği doktor raporuyla belgelenen işçiler.

• Kadın işçilere her ne şekilde olursa olsungece döneminde yedibuçuk saatten fazla ça- lıştırılamadıklarından, fazla çalışma da yaptırılamaz.

Mazeret İzni

6552 sayılı torba kanunla “Ücretli İzinler” ke- nar başlığı altında 4857 sayılı Kanuna Ek madde 2 eklenmiştir. Bu yeni düzenleme ile daha önce 4857 sayılı İş Kanununun hafta tatilini düzenleyen 46. maddesinde kapsamında zikredilmekle beraber işçiye ücretsiz verilen izin şeklinde bir düzenlemeyken, getirilen yeni düzenleme ile ücretli hale getirilmiştir. Kanunun getirdiği yeni durum şu şekildedir; “İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.

Ücret Türk parası ile ödenmelidir: İş Kanunu md. 32/f.2’e göre kural olarak işçinin ücretinin Türk parası ile ödenmesi esastır.

Verime Göre (Akort) Ücret: Verime göre ücret sistemi; ücretin belirli bir zaman dilimi içinde üretilen mal veya hizmetin miktarına göre hesaplanması esasına dayanır.

Komisyon (Aracılık- provizyon) Ücreti: Komisyon ücreti işçinin yaptığı veya aracılık ettiği işlemin değeri üzerinden yüzde miktarı ile verilen bir ücret ekidir. İşçi satılan mal veya yapılan işin değeri üzerinden ücret aldığından dolayı, bu ücret şekli akort ücrete benzer.

“Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar aracılığı ile ödenmesine dair yönetmelik”(RG. 27058) de yapılan yasal düzenlemenin kapsamı bildirilmiştir. Bu düzenlemeye göre işverenlerin işyerinde ve işletmelerinde Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısı 10’dan fazla ise ücret ödemelerini banka aracılığıyla yapmak zorundadır.

İş Kanunu’na göre normal haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir.

Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir.

35-39 metre derinlik, 3,6-4 kg/cm kare basınçta çalışan, su altında basınçlı hava işinde çalışmayı gerektiren işlerde iniş, çıkış ve geçiş dahil günlük çalışma süresi en çok 4 saattir. Kurşun izab  fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri en çok dört saattir. Belirtelim ki bu
işlerde çalıştırılan işçiler günlük en çok iş sürelerinden sonra diğer herhangi bir işte çalıştırılamazlar.

Fazla çalışma halinde her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli (%50) yükseltilmesi suretiyle ödenilir.

Telafi çalışması, işçinin bazı nedenlerle çalışmaması halinde, kaybedilen çalışma süresinin belirli bir zaman dilimi içinde normal çalışma süresi üstünde çalışarak ve fazla çalışma ücreti ödenmesine gerek kalmaksızın yapılan çalışmadır.

Günlük kısa çalışma ödeneği sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde altmışıdır (%60).

İş Kanunu’nun ücrete ilişkin diğer hükümleri ile birlikte değerlendirdiğimizde, pozitif iş hukuku açısından ücretin beş unsur içerdiğini görmekteyiz. Bunlar

Bu bilgilere göre Doğru Cevap E seçeneği olur.

Temel ücrete (çıplak ücret); işçiye sağlanan ikramiye, prim, sosyal yardımlar ve diğer ek ücret ödemeleri gibi parayla ölçülmesi mümkün menfaatler dahil değildir. Temel ücrete bu yan ödemelerin ilave edilmesi ile ortaya çıkan ücrete ise “giydirilmiş ücret” denilmektedir. Buna göre Doğru Cevap C seçeneği olur.