ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ

Çalışma ilişkileri ve ekonomi arasında beş temel fark vardır.  Ekonomi ile çalışma ilişkileri arasındaki ilk farklılık her ikisinin “vazgeçilmez” olarak kabul ettikleri
aktörler ve kurumların farklı olmasıdır.  Klasik iktisat olayları iki ana aktör ekseninde analiz eder. Bu aktörler “üreticiler” ve “tüketiciler” dir. Her iki
aktörün de temel amaçları çıkarlarını “en üst düzeye çıkarmak” tır. Buna göre
tüketiciler faydalarını, üreticiler ise kârlarını olabilen en üst düzeye çıkarmak amacındadırlar. İşçi örgütleri ve emek piyasasındaki kamu kuruluşları çalışma ilişkileri sisteminin ana aktörleridir. Çalışma ilişkileri disiplini için tüketicilerin kararlarının, ürün piyasasını etkilemesi veya bütçe ile ilgili sebepler dışında, doğrudan bir önemi yoktur. İkincisi, iki disiplin arasında aktörlerin faaliyetlerini düzenleyen yasal çerçeve bakımından da farklılıklar vardır. Üçüncü olarak, çalışma ilişkilerinde işyerinin kuralları ekonomik modellerin kurallarından daha karmaşıktır. Örneğin; işçi-işveren uyuşmazlık süreçleri, arabuluculuk, geçici ve sürekli işten çıkarmalar, terfiler, disiplin ve güvenlik kuralları vb. Dördüncü fark ise işçiler ile işverenler arasındaki müzakereler ve uzlaşı sağlanması çalışma ilişkilerinin temel faaliyetleri olarak kabul edilirken, bunlar ekonomi teorisinin merkezinde kabul edilen faaliyetler değildir. Son olarak da organizasyonların liderleri ile üyeleri ve seçmenler arasındaki ilişkiler ve etkileşimler ekonomi teorisinin ilgisini fazla çekmezken, bu konular çalışma ilişkileri için oldukça önemlidir. Bu nedenle verilen tüm maddeler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Aktif nüfus 15 ve daha yukarı yaşta bulunan, herhangi bir kurumun bakım, denetim ve gözetimi altında bulunmayan ve sivil kimselerin oluşturduğu gruptur. Türkiye İstatistik Kurumu aktif nüfus için üst yaş sınırı belirlemiştir. Bazı ülkelerde  aktif nüfusu için 59, 64, 74 gibi üst sınırların çizilebilmektedir. Üst sınır belirlenirken emeklilik, yaşlılık ve ülkenin çalışma alışkanlıkları gibi unsurlar rol oynayabilmektedir.Aktif nüfus iş gücü olanlar ve olmayanlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Fakat çalışma çağı için belirlenen alt ve üst sınır aralıkları ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Bu durum her ülke için aynı değildir. Türkiye'de aktif nüfus kavramının içine kurumsal olmayan sivil nüfusun 15 ve yukarısı dahil edilmektedir. 2000 yılından önce de 12 olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

İşsizler de iş aradıkları sürece işgücünün içinde değerlendirilirler çünkü bu grupta olanların her an iş bulup istihdam edilenler grubuna geçmeleri olasıdır. İşsizler kendileri çalışmadıkları halde istihdam edilenlerin çalışma koşulları ve ücretleri üzerinde dolaylı olarak etkide bulunurlar. Türkiye İstatistik Kurumuna göre bir kişinin işsiz sayılabilmesi için kişinin işi olmamalı, kişi aktif olarak iş aramalıdır. İşsizin istatistiğin yapıldığı son üç ay içinde iş arama kanallarından en az birini kullanarak iş aramış olması gerekir. Ve son olarak en az 15 gün içinde işbaşı yapabilecek durumda olmalıdır. Ayrıca iş bulmuş, kendi işini kurmuş ancak
işe başlamak için eksikliklerini tamamlamayı bekleyenlerden 15 gün içinde işbaşı yapabilecek durumda olanları da işsiz saymaktadır. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Eğitim belli zamanda belli yerlerde bulunmayı gerektirdiğinden 15 ve üzeri yaş gruplarında yer alan öğrenciler emek piyasasında olmadıklarından işgücünün dışında kabul edilir. En büyük kitle öğrencilerdir. Ev kadınları ise bazen sosyolojik bazen eğitimsel sebeplerle aktif yaş sınırı içinde yer almasına rağmen çalışmayıp iş aramadıklarından işgücünde olmayanlar kategorisinde sayılır. Çalışamayacak derecede olan hastalar ve özürlüler de işgücünde yer almayanlardandır. Bunların yanı sıra ailelerinden yüksek miktarda kar, faiz veya rant geliri elde ettikleri için çalışmamayı ve iş aramamayı tercih edenler de işgücü dışında kabul edilirler. İş arayan işsizler ekonominin daralma dönemlerinde iş bulmanın güçlüğü karşısında bir süre iş aramamayı tercih edebilirler. Bu işçilere gücenmiş (cesareti kırılmış) işçiler denilir. Gücenmiş işçiler de işgücü dışında sayılırlar. En büyük oran öğrenciler olduğundan doğru cevap B'dir.

İmalat sanayinde bedensel çabalar sonucunda mal ve hizmet üretildiği durumda çalışanlara mavi yakalılar denilir ve onlara yapılan ödemeler ücret olarak isimlendirilir.  İdari işlerde ve büro işlerinde çalışanlar ve fikir işçileri beyaz yakalılardır. Onlara yapılan ödemelere maaş denir. Beyaz yakalılar mavi yakalılara nazaran genelde eğitim düzeyi daha yüksek olan ve çalışmalarını masa başında gerçekleştiren kişilerdir. Bu nedenle çalışmaları saat başından değerlendirilenler ve imalat sanayi işçileri, maden işçileri, tamir, bakım ve onarım alanlarında çalışanlar, inşaat ve bayındırlık sektörlerinde sürekli olarak çalışanlar mavi yakalılardır. II ve III beyaz yakalıların özellikleridir. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Ücretli ve maaşlı çalışanlar işveren ile aralarında mevcut olan yazılı veya sözlü çalışma sözleşmesine göre; işletmenin satış veya karından tamamen bağımsız olarak belirlenen bir temel ücret karşılığında çalışanlardır ve çalışma ilişkileri günübirlik değil sürekli ve düzenlidir.  Ücretsiz aile işçileri hane halkı fertlerinden biri veya bir kaçı tarafından yürütülen bir ekonomik faaliyete yardım etmek amacıyla ücret almaksızın işgücü olarak katkıda bulunan hane halkı fertleridir. Bu kişiler çalışıp karşılığında bir şey almasalar da çalışıyor kabul edilirler. Kendi hesabına çalışanlar ise işi etkileyecek kararları tek başlarına alırlar. Türkiye’de ücretli çalışmadan sonra en yaygın çalışma şekli budur. Yevmiyeli çalışanlar ise bir başkasının işinde ayni (mal) ya da nakdi (para) bir gelir elde etmek amacıyla günlük ücret üzerinden çalışanlardır. Düzenli ve sürekli bir işverene bağlı olmadıklarından çoğunlukla mevsimlik ya da geçici olarak iş denk geldikçe çalışır. Yevmiyeli işler devamlılık arz etmeyen günübirlik işler olduğundan, yevmiyeli işçilerin sendikaların çatısı altında örgütlenmeleri hemen hiç mümkün olmamaktadır. Bu nedenle doğru cevap C’dir.