ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 18

Genel kurulun olağan olarak en geç dört yılda bir toplanması gerektiği kanun ile belirlendiği gibi, olağanüstü genel kurulun, yönetim veya denetleme kurulunun gerekli görmesi durumunda ya da genel kurul üye veya delegelerinin beşte birinin yazılı talebi üzerine toplanması gerektiği hususu da kanunda düzenlenmiştir.

Sendikalar herhangi bir bağışta bulunmamak kaydıyla üyelerinin kooperatifler kurmasına yardım edebilir ve nakit mevcutlarının %10’ununu aşmamak kaydıyla bu kooperatiflere kredi verebilirler.

1961 Anayasası’nda sendikalara ve üst kuruluşlara siyaset yasağı getirilmemiş olmak ile birlikte, bu yasak 1982 Anayasası ile hayata geçirilmiştir. Günümüzde de bu yasak, “kuruluşlar siyasi partilerin ad, amblem,rumuz veya işaretlerini kullanamaz” biçiminde kanunda yansımasını bulmuştur (md.26/7). Bunun dışında işçi ve işveren
kuruluşlarının, siyasi partilerden bağış ve yardım almaları da mümkün değildir.

Özelikle 1919 yılında kurulmuş olan ve 1932 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyetinin Milletler Cemiyetine üye olması ile birlikte doğrudan
üyesi olduğu ILO’nun, sendika özgürlüğü ile ilgili olarak kabul etmiş olduğu sözleşme ve tavsiye kararları ayrı bir öneme sahiptir.

İşçi sendikası, en az yedi işçinin bir araya gelmesi ile kurulabilmektedir.

Birlik, daha çok belirli bir bölgede veya ilde farklı işkollarındaki sendikaların bir araya gelmesiyle kuruluşu gerçekleştirilen bir üst örgüt modelidir.

Kanuni grev kararı altı iş günü içinde uyuşmazlığın tarafı işçi sendikasınca alınabilir. Doğru cevap E'dir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, uygulanacak grev kararına o işyerinde çalışan sendikalı sendikasız bütün işçilerin katılma hakkı vardır.Doğru cevap B'dir.

Kanunun 62. maddesinde aşağıda belirtilen işler ve yerlerde grev yapılamayacağı öngörülmüştür:
1. Can ve mal kurtarma işlerinde,
2. Cenaze işlerinde ve mezarlıklarda,
3. Şehir şebeke suyu, elektrik, doğal gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta
veya doğal gazdan başlayan petrokimya işlerinde,
4. Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde,
5. Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye ve
şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde,
6. Hastanelerde.

Doğru cevap E'dir.

Grev ertelemesine, 22.11.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan KHK/678 Sayılı OHAL kararıyla yeni bir düzenleme getirilmiştir. Düzenlemeye göre, Cumhurbaşkanı başlamış olan kanuni bir grev ve lokavtı 60 gün süreyle erteleyebilecektir.Doğru cevap C'dir.

Ücret işçinin iş ifasının karşılığı olarak işverenin iş sözleşmesinden doğan asıl edim yükümüdür.

Ücret, işçinin iş ifasının karşılığı olarak işverenin, iş sözleşmesinden doğan asıl edim yükümüdür. Ücret iş sözleşmesinin kurucu unsurudur. Ücretin olmadığı bir iş sözleşmesinin varlığı söz konusu olamaz. Ücret, işçinin ve ailesinin tek geçim kaynağıdır. Dolayısıyla iktisadi ve sosyal boyutu olan ücret, iş sözleşmesinin asli unsuru olarak bireysel çalışma ilişkilerinin en temel konularından birisini oluşturmaktadır. İş ediminin karşılığı olarak işçi açısından bir hak, işveren için ise karşı edim olarak borç niteliğini taşımaktadır. ücret nakdi bir ödemedir. Türk parası ile ödenmelidir. Ücret bir iş karşılığıdır. Ücret, işveren, işveren vekili veya üçüncü kişiler tarafından ödenir. Ücret kural olarak dönemsel ödenmelidir.

İşveren işçiye ödeyeceği ücreti sözleşmede kararlaştırmamışsa asgari ücretten az olmamak üzere emsal ücreti ödemekle yükümlüdür

Ücret işçi açısından tek geçim kaynağı iken işveren açısından bir maliyet unsurudur

Yazılı ya da sözlü akdedilmiş bir iş sözleşmesinin devamı esnasında, iş sözleşmesinden doğan borçların zamanında yerine getirilmemesi ya da eksik yerine getirilmesi, iş sözleşmesinin sona erdirilmesinde tarafların karşılıklı olarak uyması gereken sorumluluklara uymaması, fesihle ilgili şartların yerine getirilmemesi, akdin feshinde ödenmesi gereken tazminatların ödenmemesi gibi haller bireysel iş uyuşmazlığı halleri olarak kabul edilir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

6356 sayılı Kanun hak uyuşmazlıklarının çözümünde grev yolunu tümüyle kapatmıştır. Bu tür uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemeleri yetkili kılınmıştır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Menfaat uyuşmazlığı yeni bir toplu iş sözleşmesi yapılması sırasında tarafların uygulanmakta olan çalışma şartlarını değiştirmeye yönelik talepleri üzerine çıkan uyuşmazlıklardır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Karma sistemde taraflar, toplu iş uyuşmazlığını çözümlerken iş mücadelesi yollarına (grev ve lokavta) başvurmada esas itibariyle serbesttirler. Bununla birlikte, taraflar grev ve lokavtın olumsuz etkilerini gidermek amacıyla kanunlarda getirilen sınırlamalara uymak zorundadırlar. Ayrıca bu sistemde taraflar barışçı yolları denemeye çağrılmakta, ancak kanundaki bu yollara başvurulmasına karşın uyuşmazlığın giderilmemesi halinde grev ve lokavta gidebilmektedirler. Ancak öngörülen barışçı çözüm yollarına başvurmak zorunlu olmakla birlikte, buralarda alınan kararlar tavsiye niteliğindedir ve uymak mecburiyeti yoktur.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Olağan arabuluculuk toplu menfaat uyuşmazlıklarında toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan birinin gelmemesi, toplantıya geldiği halde görüşmeye başlamaması ya da toplu görüşme başladıktan sonra taraflardan birinin toplantıya devam etmemesi veya toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantı tarihinden itibaren altmış günlük toplu görüşme süresi içerisinde tarafların anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit etmeleri yahut toplu görüşme süresinin anlaşma olmaksızın sona ermesi hallerinde, tarafların grev ve lokavta ya da zorunlu tahkim yoluna gitmelerinden önce uyuşmazlığın çözümlenmesi için başvurmak zorunda oldukları barışçı bir yoldur.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Ülkemizde zorunlu hakem süreci STİK’nun 51. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, grev ve lokavtın yasak olduğu işyerlerinde ve işlerdeki uyuşmazlıklarda taraflardan birisi resmi arabulucunun hazırladığı uyuşmazlık tutanağının görevli makam tarafından kendilerine tebliğinden itibaren 6 işgünü içinde kanuni hakem müessesi olarak Yüksek Hakem Kuruluna başvurabilir. Bu süre içinde Yüksek Hakem Kuruluna başvurmazsa yetki belgesi hükümsüz olur.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Arabulucunun görev süresi kanunen onbeş gündür; taraflar anlaşırlarsa bu süreyi altı gün daha uzatabilirler.

Doğru cevap B seçeneğidir.

- Greve toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması nedeniyle yani menfaat uyuşmazlığı halinde gidilmiş olmalıdır. 6356 sayılı Kanun hak uyuşmazlıklarının çözümünde grev yolunu tümüyle kapatmıştır. Bu tür uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemeleri yetkili kılınmıştır. 

- Greve, işçilerin ekonomik ve sosyal durumlarıyla çalışma koşullarını korumak ve düzeltmek amacıyla gidilmiş olmalıdır. 

-  Bir lokavtın kanuni lokavt olabilmesi için Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında menfaat uyuşmazlığı çıkmalı ve işçi sendikası grev kararı almış olmalıdır. 

- Lokavtın iki unsuru vardır. Birincisi, işçilerin faaliyetin tamamen durmasına sebep olacak tarzda topluca işten uzaklaştırılmaları, ikincisi ise lokavtın işveren veya işveren vekilinin ya da işveren kuruluşunun kararı ile gerçekleşmesidir. 

Görüldüğü üzere I ve IV numaralı maddelerde verilen bilgiler yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap II ve III numaralı maddeleri içeren C seçeneğidir.