ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ - Deneme Sınavı - 15

Grev oylamasına itiraz edilebilir. Bu durumda itirazlar oylama gününden başlayarak üç işgünü içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemeye yapılır. İtiraz mahkemece üç işgünü içersinde kesin olarak karara bağlanır, temyiz edilemez

Kanuna göre, iş sözleşmeleri askıda kalan işçilere grev ve lokavt dönemi için herhangi bir ücret ve sosyal yardım ödenmeyeceği gibi, bu süre kı- dem tazminatı hesabında da dikkate alınmaz. Toplu iş sözleşmelerine ve iş sözleşmelerine bunların aksine hüküm konulamaz

Taraflar arasındaki toplu menfaat uyuşmazlı- ğının barışçı yollarla çözümü sağlanamamışsa ve uyuşmazlığa konu olan iş ve işyeri grev ve lokavt yasakları kapsamı dışındaysa, uyuşmazlığa taraf olan işçi sendikası, uyuşmazlığın çözümü için grev kararı almakta serbesttir

Türkiye’de sanayileşme ve dolayısıyla işçileşme sürecinin geç başlaması ve ekonomik kaygılarla toplu sözleşme özgürlüğünün yasaklanması toplu pazarlık sisteminin diğer Avrupa ülkelerine göre daha geç kurumsallaşmasına neden olmuştur.

Doğru cevap E seçeneğidir.

1961 Anayasası kabul edilene kadar Türkiye’de Batılı anlamda bir toplu sözleşme sisteminin varlığından söz edebilmek mümkün değildir. Çünkü grev hakkının tanınmadığı bir sistem içerisinde, gerçek anlamda bir toplu pazarlık sisteminin varlığından söz edebilmek mümkün değildir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Toplu pazarlık kavramı ilk defa İngiliz işçi hareketinin ünlü tarihçileri arasında sayılan Sidney ve Beatrice Webb tarafından kullanılmıştır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

1982 Anayasasının 53. maddesinin başlığı “Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme Hakkı” dır. Bu maddeye göre “İşçiler ve işverenler karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler” (md. 53/I). “Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler” (md. 53/III). 

Doğru cevap D seçeneğidir.

6356 sayılı Kanun üç düzeyde toplu iş sözleşmelerinin yapılabileceğini düzenlemiştir: İşyeri toplu iş sözleşmesi, işletme toplu iş sözleşmesi ve grup toplu iş sözleşmesi.

Doğru cevap I, III ve V numaralı maddeleri içeren C seçeneğidir.

Yürürlük süresi bitmeden yeni bir toplu iş sözleşmesinin yapılmasına izin verilmesine rağmen yeni sözleşmenin yürürlüğe girmesinin önceki sözleşmenin sona ermesi şartına bağlanmış olması (md. 35/4) da çok düzeyi toplu pazarlığı engellemektedir. Eş anlatımla, yapılan Anayasa değişikliğine rağmen, 6356 sayılı Kanunda yer alan hükümler nedeniyle çok düzeyli toplu pazarlık dolaylı olarak halen yasaktır.

Avrupa’da birden fazla ülkeyi kapsayan çeşitli toplu iş sözleşmeleri imzalanabilmektedir.

Görüldüğü üzere yalnızca I numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap II, III ve IV numaralı maddeleri içeren D seçeneğidir.

İşletme toplu iş sözleşmesi, bir gerçek veya tüzel kişiye ya da bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolundaki birden çok işyerini kapsayan sözleşmedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Dolayısıyla grup toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda farklı işverenlere ait farklı işyerlerini ve işletmeleri kapsamaktadır. Bu nedenle grup toplu iş sözleşmelerini çok işverenli toplu iş sözleşmeleri olarak nitelendirmek mümkündür. Grup toplu iş sözleşmesinin en önemli özelliklerinden bir diğeri de her iki tarafın da sendika olmasıdır. Bir başka deyişle, işçi tarafının bir işçi sendikası, işveren tarafının da mutlaka bir işveren sendikası tarafından temsil edilmesi gerekmektedir.

Çerçeve sözleşme, yalnızca Ekonomik ve Sosyal Konsey’de yer alan işçi ve işveren konfederasyonlarına üye sendikalar tarafından imzalanabilmektedir.

Taraflar aralarında süresi bir yıldan kısa ve üç yıldan uzun olmamak koşuluyla, yukarıdaki konular bağlamında bir çerçeve sözleşmesi imzalanabilmektedir.

E seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması halinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

6356 sayılı Kanun uyarınca, toplu iş sözleşmeleri en az bir en fazla üç yıllık bir süre için imzalanabilmektedir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Günümüzde sendikalar, en önemli sivil toplum kuruluşlarından biri olarak faaliyet göstermekte olup, çağdaş devlet anlayışının örgütsel yapısı içerisinde çok önemli yerleri bulunmaktadır.

sendikal örgütler, sadece işçileri değil, bir çıkar grubu olarak işverenleri de, çalışma hayatının bir tarafı olarak örgütlemektedirler.

Bunun ile birlikte, sendikal yapılar ülkenden ülkeye değişmek ile birlikte, ülke içerisinde de çok farklı yapıların ortaya çıktığı görülmektedir. Bu bakımdan sendikalar kesinlikle homojen nitelikte örgütler değildirler.

Görüldüğü üzere III numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I ve II numaralı maddeleri içeren C seçeneğidir.

Türkiye’de yürürlükte olan mevzuat hükümleri uyarınca sendika “İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek işkolunda faaliyete bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar” (md. 2/ğ) olarak tanımlanmıştır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Federal Almanya’daki uygulamaya baktığımız zaman, yasa koyucu eliyle tanımlanmış bir sendika kavramı karşımıza çıkmadığı gibi, bir sendikalar kanunun varlığı dahi söz konusu değildir. Bu durumun salt Almanya’ya has istisnai bir uygulama olduğu yönünde bir yanılgıya kapılmamak gerekir. Nitekim Avusturya’da da yine benzer bir yapı söz konusudur. Buna karşın Fransa'da ülkemizdekine benzer bir Sendikalar Kanunu karşımıza çıkmaktadır.Türkiye'de yasa yoluyla sendika modeli tanımlanmış durumdadır.

Doğru cevap I ve IV numaralı maddeleri kapsayan C seçeneğidir.

Türkiye’de bir işçi sendikasının kurulması söz konusu ise, sadece işkolu esasına göre bir işkolunda ve Türkiye çapında faaliyette bulunmak amacıyla filen çalışan işçiler tarafından kurulması, işveren sendikasının kurulması söz konusu ise, o işkolundaki işverenler tarafından kurulması gerekmektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

İşçi sendikası, en az yedi işçinin bir araya gelmesi ile kurulabilmektedir. İşçi sendikası kurucusu olabilmek için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi zorunludur:

Yürürlükten kalkmış olan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nda, sendika kurucusu olabilmek için, Türk vatandaşı olma ve Türkçe okur-yazar olma şartı aranmaktaydı. Yeni kanun ile bu şart ortadan kaldırıldığından dolayı yabancılar da sendika kurucusu olabilmektedirler.

Görüldüğü üzere II ve V numaralı maddeler yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, II ve IV numaralı maddeleri kapsayan B seçeneğidir.

Bir sendikanın kuruluşu için yapılması gereken ilk işlem, sendikanın iç örgütünü ve çalışmasını düzenleyen sendika tüzüğünün hazırlanmasıdır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Konfederasyon, farklı işkollarındaki sendikaların bir araya gelmesiyle ulusal seviyede kurulan üst örgütlerdir. 

Federasyon, aynı meslekte veya aynı işkolunda kurulup faaliyet gösteren sendikaların, ulusal veya bölgesel düzeyde bir araya gelmeleriyle kurulan sendikal üst örgütlerdir. 

Birlik, daha çok belirli bir bölgede veya ilde farklı işkollarındaki sendikaların bir araya gelmesiyle kuruluşu gerçekleştirilen bir üst örgüt modelidir.

Doğru eşleştirme 1-L, 2-M, 3-K olmalıdır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.