ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 15

Türkiye çalışma ilişkileri tarihine daha uzun bir dönemden ve daha sonra
sağlanan gelişmeler perspektifinden yaklaşıldığında, olumluluklar da gözlenmektedir. Bu dönem içerisinde bireysel iş ilişkileri alanında önemli gelişmeler sağlanmıştır ve 1961 Anayasasında yer alan ekonomik ve sosyal hakların bir bölümüne ilişkin gelişmeler, bir anlamda DP döneminde sağlanan bu birikim üzerinde yükselmiştir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Türkiye’de 2. Dünya Savaşı sonrası dönemde iktisat politikalarında önemli değişimler yaşandı. Özel girişime ağırlık verilmesi, dış iktisadi ilişkilere açık politikalar izlenmesi, tarım ve madencilik kesimleriyle inşaat ve altyapı yatırımlarına öncelik verilmesi bu değişikliklerin başlıcalarıdır. Bu doğrultuda doğru cevap C seçeneğidir.

İK kapsamına giren işçi sayısındaki artış, 1947 yılından 1960’a kadar %185, 1965’e kadar ise %274’tür. Bu gelişmenin temel nedeni, sanayileşme sürecinde ücretlilerin sayılarının artmasıdır. Bunun yanında, gelişme sürecinde işletme ölçeklerindeki büyüme de, kapsama giren iş yeri ve işçi sayısını artırmış olmalıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Verilen seçenekler arasında çok partili dönem itibariyle kadın iş gücünün statü dağılımı ile ilgili doğru olan bilgi tablonun tarım kesimindeki statü dağılımı tarafından belirlenmesidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Çalışma Bakanlığı’nın kurulmasına yol açan süreç, batı ülkelerinde gözlenen gelişim çizgisinden çok da farklı değildir. Çalışma Bakanlığı, 7 Haziran 1945’te kuruldu ve Bakan olarak Dr. Sadi Irmak atandı. Bakanlık ilk zamanlarında bina, para, kadro vb. açılardan sıkıntı çekmiş, zaman içerisinde bu eksikliklerini tamamlayarak çalışmalarını sürdürmüştür. Doğru cevap A seçeneğidir.

1938 tarihli Cemiyetler Kanununda yer alan “sınıf esasına veya adına dayanan” cemiyet kurma yasağının 1946’da kaldırılmasıyla, Türkiye’de sendika yasağı rejiminden sendika özgürlüğü rejimine geçilmiş oldu. Doğru cevap E seçeneğidir.

Emekli Sandığının kurulmasıyla, memurların sosyal güvenlikleri tek çatı altında
bütüncül bir çözüme ulaştırılmış oldu. Doğru cevap C seçeneğidir.

Dönem içerisindeki kurumsal düzenlemelerin ücretler üzerinde etkisi açısından
bakıldığında, sınırlı uygulaması olan asgari ücretlerin etkisizliğine ve genel sözleşme uygulamalarının sınırlılığına karşın, iş ihtilaflarının giderek fazlalaştığı ve ücret artışları üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İK, haftalık çalışma sürelerini 48 saat olarak belirlemiş ve bunun istisnalarını da koymuştu. Ancak, fiili açıdan bakıldığında, uygulamayla ilgili sorunların başında çalışma sürelerinin geldiği görülmektedir. Bunda, Milli Korunma Kanunu’nun
ciddi rolü olmuştur. Kanun uyarınca çıkartılan kararnamelerle, çalışma hayatına ilişkin diğer düzenlemeler yanında, İK’nun çalışma süresine ilişkin hükmüne önemli istisnalar getirilmişti. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sigortalı sayısı dönem içerisinde mutlak rakamlarla artmakta ve faal nüfus içerisindeki oranı da küçük artışlar göstermekle birlikte, sigortalıların toplam ücretlilere oranı azalmaktadır. Bu durum, dönem içerisinde toplam ücretli sayısının sigortalı işçi sayısından daha büyük bir hızla artmasından kaynaklanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Keynes çağı

Taylorizm

Neo-korporatizm

sosyal esneklik

çağrı üzerine çalışma

çevre Fordizmi

Yalın üretime denk düşen yalın yönetime “stressiz yönetim” de denmektedir.

Küreselleşme döneminin önemli bir özelliği emek ve sermaye arasındaki
sosyal uzlaşmadır.

Alman sistemi

kapital teknolojisi