ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

İK, sadece bedenen veyahut bedenen ve fikren çalışanları kapsamına almış, sadece fikren çalışanları kapsam dışında bırakmıştı. Bu belirleme ile kapsam dışında kalan bir kesim de basın çalışanlarıydı. 1952 tarihinde kabul edilen Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki İlişkilerin Tanzimi Hakkında Kanun ile bu faaliyet kolunda çalışanlar, koruyucu mevzuat içerisine alındılar. Öte yandan, deniz işlerinde çalışanlar da İK kapsamı dışında bırakılmışlardı. 1954 tarihinde kabul edilen Deniz İş Kanunu ile bu faaliyet kolunda çalışanlar da koruyucu mevzuat içerisine alındılar. Doğru yanıt C'dir.

1954 tarihinde çıkarılan Öğle Dinlenmesi Kanunu’nun çıkarılış tarihi üzerinde, 2 Mayıs 1954 tarihinde yapılacak genel seçimler etkili olmuştur. Yasanın düzenlemelerine göre, “Nüfusu onbin ve daha fazla olan şehir ve kasabalardaki fabrika, imalâthane, mağaza, dükkân, yazıhane, büro ve bunların benzerleriyle bilûmum ticari ve sınai müesseselerde çalıştırılan işçilere ve diğer müstahdemlere bir saatten aşağı olmamak üzere öğle dinlenmesi verilmesi mecburiyeti” getiriliyordu. Doğru yanıt E'dir.

Sanatkarlar

1945

Otoriter

5018 sayılı Sendikalar Kanunu'nun Çıkarılması

98 sayılı Teşkilatlanma ve Kollektif Müzakare Hakkı Prensiplerinin Uygulanmasına Mütaallik Sözleşme

70 saat

Oniki ay

İş Kazaları ile Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Hakkında Kanun

Örf ve adetler

Onaltı

1945’ten günümüze çalışma ilişkilerinde, 1945-1970’lerin sonunu birinci dönem, 1980 sonrasını ise ikinci dönem olarak ele almak konu üzerinde çalışan sosyal bilimcilerin ortak yaklaşımıdır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Dönemselleştirmeyi yapan farklı yazarlar, dönemlerin sosyoekonomik yapısını temel alarak 1945 sonrası birinci dönemi “Fordist”, 1980 sonrasını ise “post-Fordist” olarak da tanımlarlar.

Endüstriyalizm, üretim sürecinde doğanın makine kullanılarak dönüştürülmesi ise; küreselleşme döneminin postendüstriyalist toplumu, makinenin yerini bilginin, sanayinin yerini hizmetlerin aldığı toplum olarak tanımlanmıştır. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Endüstri ilişkileri sınıflaması kapitalizmin çeşitlerini temel alarak yapılan gruplandırmalara dayanır. Albert’in (1991) “Ren modeli” ve “neoAmerikan modeli” olarak yaptığı ikili gruplama; Coates’ın (1998) “müzakereci korporatist nitelikli ülkeler”, “piyasa modeli” ve “kalkınmacı ülkeler” olarak yaptığı üçlü gruplama; Elger ve Edwards’ın (1999) “korporatist rejimler”, “devletçi rejimler” ve “neo-liberal rejimler” olarak yaptığı gruplama; uluslararası işbölümünü temel alarak yapılan “merkez, çevre, yarı çevre ülkeleri” gruplaması, bu gruplamalara örnektir. Crouch (1993) ise endüstri ilişkilerini, taraflar arasındaki ilişkinin zayıf ve çatışmacı olduğu “çatışmacı sistem”, işçi ve işveren temsilcileri arasındaki toplu pazarlıklara dayanan “çoğulcu pazarlık sistemi”, işçi, işveren ve devlet arasındaki pazarlıklarla ulaşılan bir sosyal anlaşmaya dayanan “korporatist model” ve taraflar arasında uzlaşmadan çok hegemonik ilişkilere dayanan “otoriter korporatizm” olarak grupluyor. Üretim ile emeğin ve sermayenin yeniden üretimi arasındaki ilişkileri temel alan Buroway (1985) ise emek süreçlerinin denetimini, “piyasa despotizmi”, “hegomonik rejimler” ve “hegemonik despotizm” olarak sınıflandırmaktadır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Karşılaştırmalı çalışmalar, endüstri ilişkileri alanında iki farklı yaklaşıma yol açmıştır. İlk kez Dunlop (1958) tarafından geliştirilen “benzeşme” yaklaşımına göre, sanayileşme süreci içerisinde ulusal endüstri ilişkileri sistemleri birbirlerine yaklaşacaklardır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Fordizmin Fransa'daki biçimine “devlet Fordizmi” adı verilmektedir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Keynesçilik gerek ABD’de gerekse Avrupa’da dönemin ekonomik politikalarına damgasını vurmuştur. Öyle ki ABD Başkanı Richard Nixon, 1971 yılında “Hepimiz Keynesçiyiz” demekteydi. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Fordizmin birinci aşaması, 1914-1929 yılları arasındaki Amerikan modeli Fordizmdir. Doğru yanıt D şıkkıdır.