ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 7

Toplam üretim değerinin %70.3’ü dokuma sanayiine aittir.

1829

Amele

1895

1910

1868 yılında tamamlanmıştır.

1926

Tatil-i Eşgal Kanunu

1867 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi, Havza’daki en temel sorunlardan biri olan işgücünün sürekliliğini sağlama açısından düzenlemeler yaparken, daha önceki dönemlerde büyük ölçüde kuralsız olarak yürütülen “zorunlu çalıştırma”yı düzenleyen hükümler getiriyordu.

Padişah onayından geçmediği için bir teamülname olarak uygulanan 1867 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi, Ereğli Havzası’nda kömür üretiminde işçileri koruyucu bazı önlemlerle desteklediği bir “zorunlu çalıştırma” düzeni kurarken, 1861 ve 1869 tarihli Maadin Nizamnameleri zorunlu çalıştırmayı yasaklayan hükümler içermekteydi.

İmparatorluğun uzun yaşamında, tarım alanına ilişkin değişimler belirli bir niteliksel olgunluk kazanıncaya kadar, “miri arazi” tabir edilen tarımsal arazilerin mülkiyeti ilke olarak devlete ait olmuştur. Değişik iç ve dış nedenlerin etkisiyle oluşan değişim sürecinde, önce miri nitelikte olan topraklar üzerinde fiili bir özel mülkiyet oluştu, 1858 tarihli ve toprakta özel mülkiyeti benimseyen Arazi Kanunu ile bu fiili durum yasalaştırıldı.

1913 yılında, atelyelerde yapılan halı imalâtı daha ağırlıklı olmakla birlikte, toplam üretimin küçümsenmeyecek bir miktarı, %42’si, evlerde yürütülüyordu. “Kapitalist ev sanayii” olarak tanımlanabilecek bu sistemde, “Kullandıkları aletleri ve hammaddeleri “halı imalâtçıları”ndan sağlayan, ürünleri üzerinde mülkiyet hakkı iddia etmeksizin parça başı ücret karşılığı halı dokuyan, kendi evlerinde çalışan ve hemen hemen tamamı kadın ve genç kızlardan oluşan kapitalist ev sanayii işçileri” bulunmaktadır.

İmparatorluk’ta, devletin ilk sınai tesisi, harp silahları imal maksadıyla II. Bayezid devrinde (1505?) vücuda getirilen Tophane’dir. Devletin bu rolü, özellikle Tanzimat’a kadar, büyük ölçüde, modernleştirilmeye çalışılan orduya ait araç-gereç ihtiyacını karşılama amacına yönelik kuruluşların işletilmesi biçiminde olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu ve devlete ait bu sınai kuruluşların, rasyonel bir biçimde işletilebilmeleri mümkün olmamış, bu kuruluşların büyük bölümü, bir kaç yıllık bir süre içinde iflas etmişlerdir. Bu oluşumun “kısmen devletin idaresizliği, kısmen de kapitülasyonların milli sanayii himayeye imkân bırakmaması” gibi nedenleri bulunmaktadır. Günümüzde 1913 yılında, silah fabrikaları ve deniz tezgâhlarıyla birlikte bütün devlet sınai müesseselerinde 5.000 kadar işçi çalışmaktadır.

1927

İş Kanunu'nun olumsuz etkileri.

Havacılık

1930

Borçlar Kanunu

29 Ekim

1932