ÇALIŞMA EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 8

Gelir sabitken ücret değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etki ikame etkisi olarak adlandırılır.

Düşük ücret düzeylerinde ikame etkisi sebebiyle pozitif, yüksek ücret düzeylerinde ise gelir etkisi sebebiyle negatif eğimli eğri geriye kıvrımlı bireysel emek arz eğrisidir.

Emek piyasasında çeşitli ücret düzeyleri ile çalışma süreleri arasındaki ilişki piyasa arz emek eğrisi ile gösterilmektedir.

Ücret oranı ve ücret dışı gelir veri iken bireyin elde edebileceği bütün gelir ve çalışma süresi kombinasyonlarını gösteren eğri bütçe kısıtıdır.

Bütçe kısıtı emek arzını etkileyen unsurlar arasında yer almaz. Diğer seçeneklerde sunulan unsurlar ise emek arzını artıran veya düşüren unsurlar arasındadır.

Çalışmak ile ekonomik bir karşılık elde etmek amacıyla zamanı emek piyasalarında mal ve hizmet üretmek için kullanmak kast edilmektedir.

Zamanın çalışmak dışında kalan alternatif kullanım alanları ise “boş zaman” başlığı altında toplanmıştır. Bu başlık altında toplanan faaliyetler, yemek yemekten uyumaya, TV seyretmekten ev işlerini yapmaya kadar farklı özellikler taşıyabilmektedir.

Neoklasik analiz haftalık 168 saat (24 saat X 7 gün) sürenin 68 saatlik kısmını yemek yemek ve dinlenmek gibi fizyolojik ihtiyaçlar için kullanılabileceğini varsayar.

Bütçe Kısıtı; Ücret oranı ve ücret dışı gelir veri iken bireyin elde edebileceği bütün gelir ve çalışma süresi kombinasyonlarını gösteren eğridir.

İkame etkisi: Gelir sabitken ücret değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir.

Emek piyasasında çeşitli ücret düzeyleri ile çalışma süreleri arasındaki ilişkiyi gösteren eğriye: Piyasa emek arz eğrisi denir.

Emek Arz’ının temel belirleyicilerinden birisi de işçi sayısıdır. Bir emek piyasasında işçi sayısının artması iki unsura bağlıdır. Bunlardan birincisi doğum oranının ölüm oranından fazla olmasıdır. Zaman içinde tıp teknolojisinde; ulaştırma, su ve arıtma sistemlerinde sağlanan gelişmeler ölüm oranlarını azaltmış, nüfusun artmasını sağlamıştır. Ancak “çalışabilir nüfus ”un 15-64 yaş arası olduğu düşünülürse nüfusun bu şekilde artmasının kısa dönemde emek arzını etkilemeyeceği söylenebilir. Emek piyasalarında işçi sayısını bundan daha çabuk değiştiren ikinci unsur “emek göçü”dür.

İlk olarak, ücretler ölçülebilir nitelikte iken mesleğin diğer özellikleri böyle değildir. İkinci olarak her ne kadar bazı kimseler için emek arz kararında ücret dışı unsurlar etkili olabilse de pek çok kişi bu kararı ücret oranlarına bakarak vermektedir. Son olarak ücret oranı bir mesleğin daha esnek özelliklerindendir. Bir mesleğin zorluğu/kolaylığı, çalışma koşulları, kökleri derinde olan ve yavaş değişen özellikleridir.

Bütçe kısıtı, iktisat teorisi dersinde gösterilen özelliklere sahiptir. Kısıtın negatif eğilimli olması boş zaman miktarı arttıkça gelirin azalacağını ifade eder.

“Çalışabilir nüfus”un 15-64 yaş arası olduğu düşünülürse nüfusun bu şekilde artmasının kısa dönemde emek arzını etkilemeyeceği söylenebilir. Emek piyasalarında işçi sayısını bundan daha çabuk değiştiren ikinci unsur “emek göçü” dür.

Kişinin piyasada kazanacağı ücret oranı veri iken mümkün olabilen bü­tün farklı gelir ve çalışma süresi kombinasyonlarını gösteren doğru, bütçe kısıtı kavramıyla ifade edilir.

Boş zaman, gelir arttığında talebi artan normal bir mal olduğu için, bu durumda birey daha fazla boş zaman satın alarak çalıştığı süreyi azaltır.

Ücret oranı yükseldiğinde zamanı boş olarak geçirmenin maliyetinin de yükselerek bireyi daha fazla çalışmaya yönelten durum ikame etkisidir.

Piyasanın genelinde ikame etkisinin daha bas­kın olması durumunda piyasa emek arz eğrisinin pozitif eğimli olması beklenir.

Çalışma koşulları, işçi sayısı, çalışanın alacağı ücret, boş zamanın olumlu/olumsuz değer taşıması emek arzının belirleyicileridir. Bütçe kısıtı bu anlamda bir emek arzı belirleyicisi değildir.