ÇALIŞMA EKONOMİSİ II

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından kabul edilen İstihdamın Desteklenmesi ve İşsizliğe Karşı Korunma Üzerine 168 Sayılı Sözleşme’nin 2. maddesi de aynen şöyledir: “Her üye ülke işsizliğe karşı koruma sistemini ve kendi istihdam politikasını koordine edecek uygun adımları atacaktır. Bu amaçla, kendi işsizliğe karşı koruma sisteminin, özellikle işsizlik yardımı sağlama yönteminin tam, üretken ve serbestçe seçilmiş istihdamın teşvikine katkıda bulunmasını sağlayacak sistemi araştıracak ve bu sistem işverenleri işçi aramadan ve işçileri de üretken istihdam bulma çabasından uzaklaştırmayacaktır.”

İşsizlik sorunuyla mücadelede izlenen emek piyasası politikaları geleneksel olarak, işsizlik sigortası, işsizlik yardımı gibi işsizlere gelir desteği sağlamaya yö­nelik politikalardaır ve “pasif politikalar" olarak adlandırılır. Bu politikalarda işsiz kalan bireyin işsiz kaldığı sürede yoksun kaldığı gelirin kendisine verilmesi yoluyla desteklenmesini içermektedir.

Eğitim iş yaratma, bilgilendirme ve işe yerleştirme gibi faaliyetlerle işsizliği doğrudan azaltmaya sağlamaya yönelik politikalar “aktif politikalar” olarak adlandırılmaktadır. Bu politikalar adındanda anlaşıldığı gibi işsiz kalan kişilerin iş yaşamına uyum sağlayabilmesi, sahip oldukları iş ve meslek ileiş bulamıyorlarsa yeni beceriler kazanmaları gibi bireyin işsizliğinin ortadankaldırılmasına yönelik politikalardır.

Pasif politikaların araçlarından olan isşzilik sigortası ve işsizlik yardımı araındaki temel fark "prim ödemiş olma" durumudur. İşsizlik yardı­mınında işsiz kalan kişinin pirim ödemiş olma zorunluluğu bulunmamaktadır. İşsizlik yardımının finansmanı tamamen kamu tarafından karşılanırken işsizlik sigortasında işçinin prim ödemiş olması gerekmektedir. Her ülkede bu prim ödenmelerinin nasıl olacağı; devlet, işveren ve işçi prim katkı payları ile yararlanma koşulları ayrıca düzenlenmektedir.

Özü itibariyle, geniş anlamda, işsizlik sigortası ve işsizlik yardımı "Sosyal Politika" kapsamındadır. Sosyal politikalar çalışma yaşamı içinde çalışanları korumaya yönelik politikalarla başlayan günümüzde toplumdaki tüm dezavantajlı grupların korunmasına yönelik olarak uygulanmaktadır.

2. Dünya Savaşı’ndan önce emek piyasalarıyla ilgili çok sayıda iş yaratma ve mesleki eğitim programları mevcut olmakla birlikte, bu politikalar aktif emek piyasası politikaları olarak anılmamaktaydı. 1948 yılında İsveçli iki iktisatçı Rehn ve Meidner, ilk kez aktif emek piyasası politikalarını tam istihdam amacını gerçekleştirirken enflasyonu kontrol altında tutan sosyal demokrat bir strateji olarak tanımlamışlardır.

Seçeneklerden sadece (a) şıkkı pasif istihdam politikaları arasında yer alır.

İşsizlik sorunuyla mücadelede en etkin ve bilinen yöntem kuşkusuz ekonomik
büyümenin sağlanmasıdır. Ekonomide üretim kapasitesi ve yatırımlar arttıkça istihdam
alanları da genişleyecek ve işsizlik sorunu azalacaktır. Ancak, ekonomik
büyüme emek piyasasının bu önemli sorununu çözmede tek başına yeterli olamaz.

İŞSİZLİK SİGORTASI, işsiz kalan bireyin ve ailesinin, işsizliğin ortaya çıkaracağı
olumsuzluklardan daha az etkilenmesini ve dolayısıyla toplumsal dengeyi korumayı
amaçlayan, sigortacılık tekniğine göre faaliyet gösteren bir sosyal sigorta
dalıdır.

Pasif politikaların araçlarından bir diğeri de işsizlik yardımıdır. İşsizlik yardımını
işsizlik sigortasından ayıran temel farklılık, işsiz kalan kişinin pirim ödemiş
olma zorunluluğunun olmamasıdır. Dolayısıyla işsizlik yardımının finansmanı
tamamen kamu tarafından karşılanır.

İşsizlik yardımı pasif emek piyasası politikasıdır

Bilgilendirme ve işe yerleştirme hizmetleri geçici işsizlikle mücadele edilirken kullanılan başlıca politikadır

İstihdam sübvansiyonları özellikle yapısal ve konjonktürel işsizlikle mücadelede
etkili olmaktadır. İstihdam sübvansiyonlarının amacı, ekonominin daralma ve gerileme
dönemlerinde, emek piyasasında iş bulma şansı çok zayıf olan işsiz gruplarının
(gençler, niteliksiz işçiler, özürlüler gibi) istihdam olanaklarının arttırılmasıdır.
Bu da bu grupları istihdam edecek işverenlerin ücret desteği veya vergi iindirimleri ile işgücü maliyetlerinin azaltılması suretiyle gerçekleştirilir

(e) seçeneği dışındaki seçenekler istihdam sübvansiyonu uygulamasının etkinliğini azaltıcı, kamuya maliyetini arttırıcı yöntemlerdir.

İthalat yerine yerli üretim politikasının egemen olduğu 1980’e dek uygulamaya
konan kalkınma planlarında, istihdam sorununun çözümü için, biri açık,
öbürü de üstü kapalı olmak üzere, iki ana değişkenin esas alındığı söylenebilir.
Bu değişkenler sırasıyla ekonominin büyüme hızı ve sanayileşmedir

Ülkemizde aktif emek piyasası programlarının yaygın olarak uygulanmasına
2009 yılından itibaren başlanılmıştır

Türkiye’de gerek aktif gerekse pasif emek piyasası politikalarını yürütmekle
yükümlü kamu kuruluşu Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) dur.

İşsizlik sorunuyla mücadelede izlenen emek piyasası politikaları geleneksel olarak, işsizlik sigortası, işsizlik yardımı gibi işsizlere gelir desteği sağlamaya yönelik “pasif politikalar” ile işsizliği eğitim, iş yaratma, bilgilendirme ve işe yerleştirme faaliyetleri gibi doğrudan önlemlerle azaltmaya yönelik “aktif politikalar” olarak ikiye ayrılmaktadır.

Pasif politikalar, işsiz bireylere iş bulmak ya da istihdam yaratmak ve işsizlik oranlarını azaltmak yerine; işsizliğin bireysel ve toplumsal açıdan yarattığı olumsuzlukları gidermeyi amaçlamaktadır.

Aktif politikalar ise işsiz bireyleri doğrudan işsizlikten kurtarmaya yönelik politikalardır.