ÇALIŞMA EKONOMİSİ II

Amerikalı iktisatçı Art­hur Okun tarafından ileri sürülen işsizlik ve üretim kaybı arasındaki bu ilişki, “Okun Yasası” olarak bilinmektedir. Buna göre, işsizlik oranındaki her %1’lik artış GSMH’nın yaklaşık olarak %2.5 oranında düşmesine yol açmaktadır.

Türkiye İstatistik Kurumu da (TUİK) işsizi şu şekilde tanımlamaktadır: “referans dönemi içinde istihdam hâlinde olmayan (kâr karşılığı, yevmiyeli, ücretli ya da ücretsiz olarak hiç bir işte çalışmamış ve böyle bir iş ile bağlantısı da olmayan) kişilerden iş aramak için son üç ay içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan tüm kişiler işsiz nüfusa dahildirler”.

Ekonomi tam istihdam düzeyinde olsa bile, emek piyasasında kaçınılmaz ola­rak belli bir oranda işsizlik olacaktır. “Doğal işsizlik” olarak adlandırılan bu işsiz­lik, emek piyasasında emek arz ve talep fazlasının olmadığı durumda, yani piyasa dengede iken var olan işsizlik oranıdır. Bir başka tanıma göre, enflasyon oranında bir artış yaratmadan sürdürülebilen en düşük işsizlik oranına doğal işsizlik denir.

İşsizliği tamamen gönüllü bir sorun olarak gören Neoklasik Teori’ye göre, tam re­kabet varsayımı altında işgücü piyasasında arz ve talebin karşı karşıya gelmesiyle denge ücret düzeyi belirlenecektir.

Rezervasyon ücreti: Kişinin piyasada çalışmaya razı olacağı en düşük ücrettir. 140 c

Bu teorinin en önemli farkı eksik rekabet koşullarını vurgula­ması ve gönülsüz işsizlik sorununa dikkat çekmesidir. Keynesçi iktisatçılar işsizliğin giderilmesi için hükûmetlerin kamu harcamalarını ve yatırımları arttırarak, mali ve parasal araçlarını kullanmak sure­tiyle ekonomiye müdahale etmeleri gerektiğini savunmaktadırlar.

Geçici işsizlik: İşçilerin kısa süreli yer ve iş değiştirmelerinden kaynaklanan işsizliktir.

Açık işsizliği nedenlerine göre; geçici, yapısal, kon­jonktürel ve mevsimlik işsizlik olmak üzere 4 başlık altında ele almak mümkündür.

İşsiz gruplara, HİA verileri ışığında, çeşitli özellikleri itibarıyla baktığımızda şu noktalar dikkati çekmektedir:

A.W. Philips, enflasyonla ya da parasal ücretlerdeki artış oranı ile işsizlik ara­sındaki ilişkiyi incelemiş ve bu ilişkiyi, kendi adıyla anılan eğri ile ortaya koy­muştur. Enflasyon-işsizlik ilişkisini ortaya koyabilmek için Keynesyen iktisatçılar tarafından kullanılan temel bir kavram niteliğinde olan Philips eğrisi, iktisat poli­tikası kararları alanlara, enflasyonla işsizlik arasında farklı tercihler sunmaktadır. Buna göre, daha yüksek veya daha düşük bir enflasyon cinsinden bir maliyete katlanarak, daha düşük veya daha yüksek bir işsizlik oranı elde edebilmek için talebi destekleyici veya kısıcı önlemler alınabilir.

Okun yasasına göre  işsizlik oranındaki yüzde 1'lik artış GSMH’nın yaklaşık olarak %2.5 oranında düşmesine yol açmaktadır

Toplam iş gücü içerisinde işsiz olanların yüzdesi işsizlik oranını gösterir.

Ekonomi tam istihdam düzeyinde olsa bile, emek piyasasında kaçınılmaz olarak belli bir oranda işsizlik olacaktır. “Doğal işsizlik” olarak adlandırılan bu işsizlik, emek piyasasında emek arz ve talep fazlasının olmadığı durumda, yani piyasa dengede iken var olan işsizlik oranıdır.

Keynes’in Genel Teorisi ile istihdam teorisine getirdiği en önemli yenilik, Neoklasiklerden farklı olarak, eksik rekabet koşullarını vurgulaması ve gönülsüz işsizlik sorununa dikkat çekmesidir

Rezervasyon ücreti: Kişinin piyasada çalışmaya razı olacağı en düşük ücrettir.

Yapısal işsizlik, bir piyasada talep edilen ve arz edilen beceriler arasında bir uyumsuzluk olması durumunda ortaya çıkan bir işsizlik türüdür.

Yapısal işsizliğin nedenleri; mesleki ve coğrafi dengesizlikler, teknolojik gelişmeler, okul eğitiminin
yetersiz oluşu ya da kamu politikaları olabilir.

Konjonktürel işsizlik: Ekonomik faaliyetlerdeki dönemsel dalgalanmaların yarattığı bir işsizlik türüdür.

İşsiz gruplara, HİA verileri ışığında, çeşitli özellikleri itibarıyla baktığımızda şu noktalar dikkati çekmektedir:
• İşsizlik genel olarak kentsel alanlarda, kırsal bölgelere göre daha yüksektir.
• Kentlerdeki işsizlikten daha çok kadın işgücü etkilenirken, kırsal alanlarda
işsizliğin daha çok erkek işgücünü etkilediği görülmektedir.
• Genç nüfus olarak kabul edilen 15-24 yaş grubundaki işgücü, işsizlikten en
çok etkilenen yaş grubu olarak karşımıza çıkmaktadır.
• İşsizlerin büyük çoğunluğu ilkokul düzeyinde eğitime sahip kişilerdir. Ancak
son yıllarda eğitimli gençler arasında işsizliğin hızla arttığı gözlenmektedir.
• İşsizlerin dikkate değer bir kısmı, 1 yıl ve daha uzun süreli işsizlerden (uzun
dönemli) oluşmaktadır.
• İşsizlerin önemli bir bölümünü “ilk kez iş arayanlar” oluşturmaktadır

İngiltere’de 1861-1957 döneminde işsizlik ile parasal ücretlerdeki değişmeler arasındaki ilişkiyi araştıran Philips, bu iki değişken arasında ters yönlü bir ilişkinin bulunduğu, işsizlik oranı %5.5 olunca enflasyon oranının sıfır olduğu sonucuna ulaşmıştır.