ÇALIŞMA EKONOMİSİ II

Ortodoks İktisat Teorisi, kamu sektörünün marjinal verimlilik ve kâr maksimi­zasyonu ilkelerine göre çalışmadığını varsayar. Bu modelde, kamu hizmetinin düzeyinin ve maliyetinin, seçmenlerin oy kullanarak taleplerini yansıttıkları de­mokratik mekanizmalarla belirlendiği varsayılır. Kamu otoritesi ya da siyasi ka­rar alıcılar tek karar alıcı birimdir. Kamu hizmeti talebi olarak, seçmenler kamu hizmeti miktarını ve bu hizmetlerin vergi vb. yollarla bedelini ödeyeceğini bilirler ve sonrasında özel sektörün mal ve hizmetlerini satın alabilmek için ellerinde ne kadar para kalacağı ile ilgilidirler. Ayrıca üretilen kamu hizmetleri düzeyinin, is­tihdam edilen kamu çalışanlar sayısı ile orantılı olduğu varsayılır.

Bu durumda, kamu otoritesi, seçmenlerin talepleri doğrultusunda ne kadar kamu hizmeti üreteceğine karar verir. Bu karar sürecindeki kısıtları, kamu bütçesi ile bu hizmetlerin topluma yükleyeceği maliyettir (vergiler). Diğer şeyler eşitken kamu hizmetlerinin maliyetlerindeki bir artışın, talep edilen kamu hizmeti mikta­rını azaltacağı öngörülür. Böylece, kamu çalışanlarının maaşlarındaki artış, dev­letin daha az kamu istihdamı tercih edeceği anlamına gelir. Kamu sektöründe kâr maksimizasyonu hedef olmadığı varsayılsa bile, bu modelde kamu çalışanlarına olan emek talep eğrisi negatif eğimlidir.

Gelişmekte olan ve geçiş süreci yaşayan ülkelerde KİH genel olarak Çalışma Bakanlığının bir bölümü ya da kolu olarak işlev görürken gelişmiş ülkelerdeki, bu arada özellikle Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, Hollan­da ve İspanya gibi AB ülkelerindeki KİH özerk idari kurumlara dönüştürülmüş­tür. KİH’in özelleştirilmiş bir hizmet olduğu tek yer Avustralya’dır.

Asgari ücret, çalışana geçimlik düzeyde belirli bir satın alma gücünü garanti eden minimum ücret düzeyidir.

Asgari ücret, çalışana geçimlik düzeyde belirli bir satın alma gücünü garanti eden minimum ücret düzeyidir. Aynı zamanda, çalışanlara toplumsal bakımdan uygun bir yaşam düzeyi sağlarken işverenleri daha düşük ücret ödemekten men eden, zorunlu niteliğe sahip bir ücret olarak tanımlanmaktadır. Asgari ücret, genel ücret politikasının temel noktası ve tarafların iradesi dışında seyreden bir mekanizma olarak görülebilir. Bu anlamıyla asgari ücretin iki temel özelliğinden bahsedilir:

Asgari ücret uygulamasının, ILO’nun uluslararası düzeyde geçerli sözleşmelerine yansıyan sosyal devlet, adalet ve eşitlik ilkeleriyle ilişkili tarihsel bir dayanağı vardır. Genel olarak işverenler asgari ücretin yükseltilmesine karşı çıkarlar, zira hem ücret maliyetleri yükselir hem de ortalama ücretlerin yukarı doğru çekilmesi nedeniyle sektörler arası ücret farklılıklarını etkiler.

Asgari ücretin belirlenmesinde, sendikaların önerilerine temel teşkil eden ölçütler sosyal nitelikli olurken, işveren kesiminin önerileri ise daha çok ekonomik içerikli ölçütlere dayandırılmaktadır. Sosyal nitelikteki ölçütler içerisinde ihtiyaç ölçütü, hayat pahalılığı ile karşılaştırılabilir ücret ve gelirler ölçütleri yer almaktadır. Öte yandan çağdaş asgari ücret tanımlarına baktığımızda, çalışanın ailesi ile birlikte yaşadığı toplumda belirli bir yaşam düzeyini korumasının amaçlandığı görülmektedir. Ortodoks iktisat teorisi, asgari ücretin emek piyasalarında kaynakların etkin olmayan dağılımına yol açacağını ileri sürer.

Yeni Kamu Yönetimi (YKY) ile Açık Koordinasyon Metodu, iç içe geçen ve birbirlerini güçlendiren reformlar olarak kamu istihdamını ve dolayısıyla emek piyasalarını yeniden biçimlendirmektedir. Yeni Kamu Yönetimi savunucuları, işletme kavramının kamu yönetiminden daha geniş olduğunu iddia etmişlerdir. Onlara göre kamu yönetimi; süreçlere, yöntemlere ve kurallara uygun olarak işleri sevk ve idare etmektir. İşletme ise yalnızca talimatlara ve yönergelere göre iş yapmak yerine, hedefleri ve öncelikleri belirleme, bunların başarılmasına yönelik uygulama planları yapma, insan kaynaklarını geliştirme ve bu kaynakları etkin kullanma, performansı değerlendirme ve yapılan işlerden sorumluluk alma gibi fonksiyonları bünyesinde toplayan dinamik bir süreçtir.

Yeni Kamu Yönetimi, girdi ve süreçlerden çıktı ve sonuçlara dönük bir kaymayı ifade etmektedir. Bu yaklaşımda, kamu idaresi artık kamusal mal ve hizmetlerin “doğal ve zorunlu” sağlayıcı değildir

Kamu istihdamının özel sektör istihdamını dışlama etkisine crowding out etkisi denir.

Bugün KİH’in gelişmiş ve geçiş dönemindeki ülkelerde genel olarak yerli yerine oturmuş olmasına karşın, bu kurumun misyonu, stratejisi ve örgütlenmesi ülke­den ülkeye farklılık göstermektedir ve bu farklılıklar da büyük ölçüde ekonomik, toplumsal ve sanayi ilişkiler altyapısına ve hükûmetler tarafından izlenen istihdam stratejilerine dayanmaktadır. Ancak belli başlı faaliyetleri şu şekilde sıralanabilir:

Belirli mallar ve hizmetler, devlet tarafından üretilmezlerse başka türlü üretilemeyecek niteliktedirler. Bu mal ve hizmetlere tam kamusal mal ve hizmetler ismi verilmektedir. Tam kamusal mal ve hizmetlerde, bunların tüketiminden elde edilecek faydanın birimlere bölünemediği ve bu malların fiyatlandırılamadığı ve dolayısıyla bu nedenle pazarlanamadığı kabul edilir. Ulusal savunma ve adalet gibi hizmetler bu kategoriye sokulur.

Gelişmekte olan ve geçiş süreci yaşayan ülkelerde KİH genel olarak Çalışma Bakanlığının bir bölümü ya da kolu olarak işlev görürken gelişmiş ülkelerdeki, bu arada özellikle Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, Hollanda ve İspanya gibi AB ülkelerindeki KİH özerk idari kurumlara dönüştürülmüş­tür. KİH’in özelleştirilmiş bir hizmet olduğu tek yer Avustralya’dır.

Ulusal savunma sistemi tam kamusal mal niteliğindedir

Emek piyasası bilgilerinin saydamlığının azaltılmasını değil artırılmasını sağlar

Seçeneklerin hepsi KİH'in dahil olduğu hukuksal kategorilerdendir.

KİH işgücü göçünü desteklemez.

Çalışana geçimlik düzeyde belirli bir satın alma gücünü garanti eden
minimum ücret düzeyi asgari ücrettir.

işlerini “arz odaklı değil”, piyasanın yaptığı gibi “talep odaklı” yapan bir bürokrasiye sahip olmak gerekir.

Küreselleşme değil yerelleşme gereklidir

Kamu sektörü emek talebinin hesaplanma şekli nüfusun bir yüzdesi olarak kamu çalışanlarıdır.

Eğitim ve sağlık hizmetleri yarı kamusal hizmetlerdir.

İstihdam teşvikleri kamunun katılım payı içermeyen karşılıksız transfer harcamalarından biri değildir.