ÇALIŞMA EKONOMİSİ II

Neoklasik Yaklaşıma göre sendikalar rekabetçi koşullarda olsalarelde edemeyecekleri kazançları ele geçirdiklerinde topluma tekel maliyeti olarak adlandırılan bir maliyet yüklerler

Soruda belirtilen seçeneklerden 'Sendikaların işyerinde kamusal mallar sağlaması verimliliği arttırır' ve 'Sendikalar işçi tatminsizliğini azaltıp işçi devrini düşürür' seçenekleri Freeman ve Medoff'un Yaklaşımını yansıtmaktadır

Neoklasik yaklaşımın 'sendikaların geliri rekabetçi koşullarda meydana gelecek düzeyin üstünde arttırmaları' nı ifade eden tanım 'Rant arayan davranış' tır.

Freeman ve Medoff Modeline göre Sendikasız bir işletmede, firma açısından sinyal ve teşvik olacak unsurlar marjinal işçiye(çevre işçi) bağlıdır. Firma, temel olarak, genç ve niteliksiz olan marjinal işçiye göre tepki gösterir ve daha kıdemli, daha nitelikli ve
daha az mobil olan işçileri genellikle ihmal eder.

Freeman ve Medoff sendikaların iki yüzü olduğunu ileri sürer: Tekelci yüz (ücretleri artıran tekelci güçlerle donanmış) ve kolektif ses/kurumsal tepki yüzü (işletme içinde örgütlenmiş işçilerin temsil gücü ile belirlenen).

Freeman ve Medoff Modeline göre Sendikaların ücret üzerinde etkili olduğuna ilişkin genel yargı doğrudur

Sendikaların bazı mesleklere girişin lisans yoluyla kısıtlanmasına yönelik faaliyetleri işgücü arzını sınırlamaya yönelik faaliyetlerdir

Talep Etkisi, artık daha yüksek maliyetli ürünlerin üretildiği sendikalı
sektörden (sendikaların yüksek ücret taleplerini ürün fiyatlarının yükselttiği
varsayımı altında), göreli daha az maliyetli ürünlerin üretildiği sendikasız sektöre
doğru talebin kayması ile oluşur. Talep etkisi sendikasız sektörde ücretler üzerinde yukarıya doğru bir etki yaratacaktır.

Özellikle ulusötesi ürün piyasalarının varlığı, yeniden yapılanan şirketler ve finansal serbestleşme, endüstriyel ilişkiler sisteminin parçası olan sendikaları ve
toplu pazarlık sistemlerini, ülke/bölge farklılıklarıyla birlikte dönüştürmüştür. Toplu pazarlık, ulusal ve sektörel/bölgesel düzeyden uzaklaşarak, işletme düzeyine evrilmektedir: Toplu sözleşme pratiklerinin artık daha fazla ademimerkeziyetçi olduğundan söz edilebilir; toplu pazarlık sürecinde işverenin belirleyiciliği artmakta ve takım çalışması, toplu sözleşmelerde kapsam dışı bırakılan çalışanlar, çalışanların şirket yönetimine katılımı, performansa dayalı ücretlendirme, işyeri eğitimi ve esnek-iş güvencesi gibi yeni işyeri düzenlemeleriyle kolektif değil, bireysel karar verme ve bireysel düzenlemeler ön plana çıkmaktadır.

Sendikaların ekonomik etkileri ile ilgili iki temel yaklaşımdan söz edilebilir: Birincisi, sendikaları tekel gücüne sahip, iktisadi etkinlik açısından “zararlı” iktisadi aktörler olarak ele alan Neo-klasik- liberal- yaklaşım (Pencavel, Rees, Hicks); diğeri ise Freeman ve Medoff tarafından geliştirilen ve sendikaların tekel gücünden çok, farklı çıkarlara sahip işçilerin kolektif örgütü olduğunu söyleyen -sosyal demokratKolektif Ses, Kurumsal Tepki (FM) yaklaşımı.

Sendikaların ekonomik etkileri ile ilgili iki temel yaklaşımdan söz edilebilir: Birincisi, sendikaları tekel gücüne sahip, iktisadi etkinlik açısından “zararlı” iktisadi aktörler olarak ele alan Neo-klasik- liberal- yaklaşım (Pencavel, Rees, Hicks); diğeri ise Freeman ve Medoff tarafından geliştirilen ve sendikaların tekel gücünden çok, farklı çıkarlara sahip işçilerin kolektif örgütü olduğunu söyleyen -sosyal demokratKolektif Ses, Kurumsal Tepki (FM) yaklaşımı.

Neo-klasik teoriye göre, çalışanların/işgücü arz edenlerin faydalarını azamileştirmesi (maksimize etmesi) iki unsura bağlı olarak gerçekleşir.
• Boş zamanlarının kendileri için getirdiği faydayı arttırmak,
• Mal ve hizmetleri alabilmek için elde edilen geliri arttırmak
Üreticilerin ya da işverenlerin faydası ise,
• Kârlarını azami hâle getirecek ölçüde işgücü talep etmek olarak tanımlanır.

FM modeline göre; kolektif hareketin zorunlu oluşunun ikinci nedeni, işçilerin gerçek tercihlerini ortaya koyması, işverenin işten atma tehdidi karşısında oldukça zordur.

FM modeli imalat sanayinde çalışan mavi yakalı işçilerin %10’unun örgütlenmesinin sendikalı ücretlerde %1.5 artışa yol açtığını; tam tersine sendikasız işçilerin örgütlenen işçilerin yüzdesinden etkilenmediklerini bulmuştu. FM modeli, firmaların ve fabrikaların özellikleri açısında aşağıdaki genel sonuçları elde etmiştir:
a. Sendikalı-sendikasız işçilerin ücret farklılıkları, firmanın sektördeki tek tek
fabrikalar için değil, daha çok tüm sektör için pazarlık etme kapasitesine
bağlıdır.
b. Ücret farklılıkları, firmanın/fabrikanın/işyerinin ölçeğine bağlı olarak azalır.
c. Ücret farklılıklarıyla firmanın ürün piyasasındaki gücü arasındaki birincil
ilişkiyi gösteren ampirik bir kanıt yoktur zira piyasa gücünü ölçmek çok
zordur

FM modeli, sendikaların ücret etkisi üzerine şu yorumlarda bulunur:
a. Sendikaların ücret üzerinde etkili olduğuna ilişkin genel yargı doğrudur.
b. Ücret farklılıklarının boyutu işçiler, piyasalar ve zaman açısından değişiklik
arz eder.
c. İşçiler açısından sendikalı-sendikasız ücret farkı en iyi şekilde “ses”den kaynaklanan standart sendika ücret politikasıyla anlaşılabilir.
d. Piyasalar açısından sendikalı-sendikasız ücret farkı sendikanın tekel gücü
ile işverenin ürün piyasasındaki gücüne bağlıdır.
e. 1970’lerdeki sendikalı işçinin ücreti önemli oranda yüksekti ancak 1980’lerde bu fark normale döndü.
f. Sendikalara bağlı olarak ortaya çıkan toplumsal kayıp küçüktür.

Sendikaların hem ücret düzeyini hem de istihdamı arttırmak için geliştirdikleri bir başka yöntem de işgücü talebini artıran faaliyetlerdir. Sendikalar
işgücü talebini artırmak için;

i) işgücü verimliliğini artırma,

ii) ürün talebini artırma,

iii) sendikalı işçi talebini uyarma ve

iv) diğer üretim faktörlerinin fiyatlarını etkileme yönünde çaba sarfederler. Bu çabaların etkisi,
sendikaların daha çok politik aktivite ve lobicilik faaliyetlerine -özellikle
ürün talebi ve sendikalı işçi talebinin yükselmesi için- ve sendikasız sektörü dolaylı-dolaysız etkileme gücüne bağlı olarak değişmektedir.

Sendikalar sadece sendikalı ücret düzeyini değil sendikasız ücret düzeyini de etkiler. Sendikasız ücret düzeyi üzerindeki etkileri, genellikle “yayılma”, “tehdit” ve “talep” etkileri olarak incelenir. Yayılma etkisi, sendikalı sektördeki ücret artışı sonucu, işgücü fazlasının sendikasız sektöre kaymasıyla sendikasız sektördeki denge ücret düzeyindeki azalma şeklinde ortaya çıkar. Eğer işgücü fazlası, sıfır maliyetle tamamen sendikasız sektöre kayarsa sendikaların yarattığı ücret artışı sonucu işsizlik olmayacaktır. Yine de bazı işçilerin mevcut işler için sıraya girmesini beklemek olasıdır.

Ortodoks teori, sendikaların yol açtığı ücret artışı sonucu istihdamın azalacağını vurgular. FM yaklaşımı ise ücret artışlarının verimlilik artışına yol açarak, istihdamdaki azalmayı gereksiz hâle getireceğini ifade eder.

Sendikalı çalışanların toplam ücretli çalışanlara oranı sendik ayoğunluğu olarak adlandırılmaktadır.

Sendikaların ekonomik etkileri ile ilgili iki temel yaklaşımdan söz edilebilir: Birincisi,
sendikaları tekel gücüne sahip, iktisadi etkinlik açısından “zararlı” iktisadi aktörler
olarak ele alan Neo-klasik- liberal- yaklaşım (Pencavel, Rees, Hicks); diğeri
ise Freeman ve Medoff tarafından geliştirilen ve sendikaların tekel gücünden çok,
farklı çıkarlara sahip işçilerin kolektif örgütü olduğunu söyleyen -sosyal demokrat-
Kolektif Ses, Kurumsal Tepki (FM) yaklaşımı.