ÇALIŞMA EKONOMİSİ II

Yatay hareketlilik ise coğrafi mobilite olarak tanımlanan durumdur. Doğru cevap B'dir.

Refah toplumunun göç üzerindeki etkileri, toplumsal dışlanma ve dezavantajlı gruplar gibi konuları göç ile ilgili inceleme alanının kapsamına alan sosyal bilim

çalışma ekonomisidir. Doğru cevap A'dır.

3 aydan fazla ve 1 yıldan az süreyle yaşadığı ülkeden başka bir ülkeye giden kişiler ise kısa dönemli göçmen sayılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

İkametgah ve göç edenlerin 18 yaş üstü olması iç göç hesaplamalarında kullanılan iki ölçüttür. 15 yaş üstü olmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Çoğu zaman kişiler göçten bekledikleri kazançları elde edemezler.Doğru cevap A'dır.

Yerli işçilerin çalışmayı istemediği ağır koşullarda çalışacak emek gücü sağlanması göçün göç alan bölgeler açısından sonuçlarındandır. Doğru cevap D'dir.

Vasıfsız işçinin göçü ile yüksek vasıflı işgücü arasında büyük farklılıklar bulunmaktadır.Doğru cevap B'dir.

Her göç hareketinin kendinden sonraki göç hareketlerini kümülatif biçimde etkilediğini savunan görüşe göre göçü etkileyen sekiz faktör söz konusudur. Bunlar; • Gelir dağılımı, • Toprak bölüşümü, • Çalışmanın toplumsal anlamı, • Üretim yapısı, • Tarımın örgütlenme biçimi, • Göç ilişkiler ağının yaygınlık ölçüsü, • Kültür, • Beşeri sermaye dağılımı. Doğru cevap C'dir.

Yapısal enflasyon: Ücretler arz ve talebin yanı sıra işin karşılığı statü ve itibarı da yansıtmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kümülatif Nedensellik Teorisine göre her göç, onu izleyen göç etme kararının verileceği toplumsal çevreyi değiştirmektedir. Bir iş kolunda çok sayıda göçmen işçinin çalıştırılması, o işin “göçmen işi” olarak nitelendirilmesine neden olur. Teoriye göre “göçmen” etiketi kazanmış bir iş kolunun itibarı da düşük olur ve yerli işçiler bu iş kolunda çalışmayı istemezler. Dolayısıyla bu işler için bir emek arzı eksikliği ortaya çıkar ve zorunlu olarak yeniden göçmen emeğine başvurmak gerekir

Göç Sistemleri Teorisinde; belli ülkeler arasında mal, sermaye ve emek hareketlerinin yoğunluğu ile karakterize olmuş bir sistemin varlığından söz edilmektedir. Sistem içinde yer alan ülkelerin coğrafi bakımdan da yakın olması şart değildir, mesafelerin varlığı ülkelerin aynı sistem içinde yer almasını etkilemektedir (Castels ve Miller, 2003:26’dan aktaran Gökbayrak 2006: 40). Teori göç olgusuna uluslararası ilişkiler çerçevesinde, ekonomik ve politik temelli olarak yaklaşan kuramsal bir çerçevedir.Doğru cevap B'dir.

Nüfus ve nüfusun özellikleri, gelişen bir ekonomide sosyal ve ekonomik sektörler arasındaki dağılımını etkilemektedir. Bu dağılım da ekonominin büyüme hızını, istihdam düzeyini, sektörel üretim artışını, ihracat ve ithalatı etkilemektedir (DPT, 2001: 3). Nüfus artış hızı, işgücü artış hızını belirleyen temel değişkendir. Nüfus artışında meydana gelen değişmeler işgücü artış hızını 15 yıllık bir gecikme ile etkilemektedir. İşgücüne katılma oranı sabit iken ve dış göçlerin etkisi ihmal edilirken, nüfus artış hızının 15 yıl sonra işgücü artış hızına eşit olması beklenmektedir. Nüfus artış hızı işgücü artış hızını doğrudan doğruya belirlemektedir. İstihdam artış hızı ise gelir artış hızı ve teknolojik gelişme hızına bağlanmaktadır (DPT, 2001: 5). Az gelişmiş ülkelerin demografik özelliklerinin en belirgin olanı nüfus artışının sürekli ve fazla olmasıdır. Doğum oranı, ölüm oranı ve dış göç oranları nüfusun büyüklüğünü ve artış hızını belirlemektedir. Gelişmiş ülkelerdeki çalışabilir nüfusun yetersizliği, işçi ücretlerinin yükselmesine neden olmakta, ücretlerdeki bu artışın uluslararası rekabet nedeniyle fiyatlara yansıtılamaması firma kârlarının düşmesine neden olmaktadır. Bu nedenle işgücü açığı yabancı işçilerce kapatılmaya çalışılmıştır.Doğru cevap C'dir.

Todaro ve Borjas tarafından geliştirilen neo-klasik ekonominin mikro modelinde rasyonel olduğu kabul edilen bireyler, fayda-maliyet hesapları sonucunda göçten parasal olarak net kazanç elde edeceklerini düşündüklerinde göç etmeye karar vermektedirler. Doğru cevap E'dir.

Yaş faktörü göçe karar vermede temel faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer şeyler eşitken bir kişinin yaşı ne kadar büyükse, göç etme kararı vermesi de o oranda zor olmaktadır. Göç bir beşeri sermaye yatırımı olarak ele alındığında ileri yaşlarda göç eden bir kişinin göç nedeniyle katlandığı maliyetleri karşılaması mümkün olamamaktadır. Emekliliğine 2-3 yıl kalan bir kişi ile çalışma yaşamının ilk yıllarında olan bir kişi karşılaştırıldığında, genç olan kişinin göç maliyetlerine katlanma konusunda daha istekli olacağı açıktır. Doğru cevap A'dir.

Göçmen ağları göçü kolaylaştıran kurumsal mekanizmalardır. Ağ teorisinin orta düzey olarak ele alınmasının nedeni mikro ve makro yapılar arasında bağ kurmasıdır. Göçmenler ve yeni göçmenler ile göçmen adayları arasındaki arkadaşlık, akrabalık vb. bağlar göçün maliyetlerini ve riskleri azaltmaktadır. Göç kendi kendini sürdüren bir süreçtir. İstihdama erişim vb. pek çok konuda yeni gelenlere avantajlar sağlayan bağlar ağ teorisinin temelini oluşturmaktadır. Ağlar göç kanallarının kurumsallaşmasını ve süreklilik kazanmasını sağlamaktadır. Bazı enformel ağlar göçmenin yolculuk, kalacak yer ve iş bulma sürecine yardımcı olmaktadır. Göçmenlere yardımcı olan bu ağların yanı sıra göçmenler bazen işgücü sağlayan firmalar aracılığıyla yola çıkarken bazen de yasadışı yollarla göç sürecini yaşamaktadırlar. Bu durumda yeni oluşan karmaşık bir yapı ortaya çıkmaktadır. Göçmenlere hem yardım eden hem de zaman zaman istismar eden bir “Göç Endüstrisi” ortaya çıkmaktadır. Göç ağlarına ilişkin bir örnek vermek gerekirse; Belçika’da yaşayan Türklerin önemli bir kısmı akraba ve hemşehrilerdir. Bu duruma yol açan neden ise aynı bölgeden Belçika’ya giden göçmenlerin Belçika’da yine belli bölgelerde yoğunlaşmış olmalarıdır. Örneğin Brüksel ve Gent’te yaşayanların büyük çoğunluğu, Emirdağ ilçesinden göç edenlerden oluşmaktadır (Yaman, 2014). Doğru cevap B'dir.

Göç, merkezdeki kapitalist ağların kapitalist olmayan toplumları etkisi altına alması, ucuz emeğin sermaye için harekete geçmesiyle başlamaktadır. Bu eoriye göre; • Kapitalist piyasa sisteminin merkezden çevre ülkelere doğru gelişmesi uluslararası göç hareketini başlatmaktadır. • Uluslararası göç özellikle geçmişte sömürgecilik yapmış ülkelerle onların sömürgeleri arasında oluşmaktadır. • Sermaye sahipleri yatırım yaptıkları bölge ve ülkelerde ulaşım ve iletişim sistemleri kurarken, hem mal, hem ürün hem de sermayenin akışkanlığını hızlandırmakta aynı zamanda göç hareketlerini kolaylaştırmaktadırlar. • Devletlerin kısıtlayıcı düzenlemeleri yok denecek düzeydeki denetlemeleri uluslararası göçü frenlememektedir. • Kapitalist ekonomilerin sınır ötesi yatırımları korumak adına yaptıkları siyasi ve askeri müdahaleler başarısızlıkla sonuçlandığında “geri dönüş göçüne” yönlenen sığınmacılar oluşmaktadır. Uluslararası işgücü akımları mal ve sermaye akımlarının tersi yönünde gerçekleşmektedir. Doğru cevap A'dır.

1966 yılında Everett Lee tarafından “A Theory of Migration” isimli çalışma ile formüle edilmiştir. İtici güçler ve çekici güçler yaklaşımı, kaynak bölgede iticiliğe ve göç edilecek alanlarda çekiciliğe neden olan faktörler üzerine kuruludur. Bu yaklaşım E. G. Ravenstein’in (1885, 1889) “Göç Kanunları” adlı çalışmasına dayanır. Göç kanunlarına göre bireyler ekonomik fırsatların az olduğu yerlerden, çok olduğu yerlere doğru göç ederler. Bu yaklaşıma önemli katkılarda bulunan S.A. Stouffer, iki bölge arasındaki bir yerde bulunan istihdam fırsatlarını ifade eden “aradaki fırsatlar” kavramı ortaya koymuş ve E. S. Lee Ravenstein’in önermelerini güncelleyerek göçü etkileyen unsurları “itici ve çekici faktörler” olarak ikiye ayırmıştır. Kırsal alanda sanayileşme ile birlikte yaşanan gelişmeler, hızlı nüfus artışı, istihdam olanaklarının kısıtlı olması, gelir darlığı ve güvensiz oratmlar gibi unsurlar itici faktörleri oluştururken; istihdam ve gelir olanakları, kentsel yaşamın getirdiği refah ortamı ve eğitim gibi unsurlar da çekici faktörleri oluşturmaktadır (Çelik, 2016: 150). Teoriye göre hem gidilmesi düşünülen hem de yaşanılan yerde, itici ve çekici faktörler bulunmaktadır. İtici ve çekici faktörler; • Yaşanılan yer ile ilgili faktörler, • Gidilmesi düşünülen yer ile ilgili faktörler, • İş ile ilgili engeller, • Bireysel faktörler. Doğru cevap E'dir.

Yaş faktörü göçe karar vermede temel faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer şeyler eşitken bir kişinin yaşı ne kadar büyükse, göç etme kararı vermesi de o oranda zor olmaktadır. Göç bir beşeri sermaye yatırımı olarak ele alındığında ileri yaşlarda göç eden bir kişinin göç nedeniyle katlandığı maliyetleri karşılaması mümkün olamamaktadır. Emekliliğine 2-3 yıl kalan bir kişi ile çalışma yaşamının ilk yıllarında olan bir kişi karşılaştırıldığında, genç olan kişinin göç maliyetlerine katlanma konusunda daha istekli olacağı açıktır. Göçün maliyetlerinin karşılanmasının yanı sıra yaşlı kişiler çalıştıkları işte daha yüksek iş deneyimine sahip olmaları yaşa bağlı diğer bir durumdur. İş deneyimi ile somutlanan bu spesifik beşeri sermayenin başka bir firmaya transferi kolay olmamaktadır. Belli bir kıdem düzeyinden sonra alınan ücretler bu spesifik eğitim ve deneyimin bir karşılığıdır. Bu nedenle çalışma yaşamında belli bir yaşa ve deneyim düzeyine ulaşmış kişilerin göç kararı vermeleri kolay olmamaktadır. Yaş, göç maliyetlerini arttıran bir unsurdur. Aynı zamanda psikolojik maliyetler olarak tanımlanan tanıdık çevreden ayrılma, eş dost ve arkadaşları geride bırakarak yeni bir hayata başlama yaşlı kişiler açısından gençlere nazaran daha zordur (Biçerli, 2016: 289).Doğru cevap B'dir.

Eğitim düzeyi düşük ve belli bir mesleği yapabilme konusunda eğitimi olmayan kişilerin göçü vasıfsız emek göçü olarak adlandırılmaktadır. Düşük vasıf düzeyindeki emek göçünün yanı sıra yüksek düzeyde eğitime ve buna bağlı niteliklere sahip işgücünün daha iyi yaşam ve çalışma koşulları sunan ülkelere gitmesi durumu söz konusu olmaktadır. Bu durum ise beyin göçü olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

I. Ucuz işgücü arzı

II. Yüksek ücretler

III. Hızlı nüfus artışı

Soruda ekonomik bakımdan çekici faktörler sorulmuştur. seçenekleri arasından doğru olan "Yalnız II" olmalıdır. Ucuz işgücü talebi çekicidir, burada I'de ucuz işgücü arzı yer almakta olduğundan doğru değildir. III'te yer alan faktör ise itici faktörlerdendir.

Göçün, savaşlar, dinsel, kültürel, ekonomik, siyasi, ailevi faktörler gibi çoğunlukla ekonomik bakımdan itici ve çekici faktörleri bulunmaktadır. Yüksek ücretler, ucuz işgücü talebi, mesleki çalışma için istikrar, demokratik hak ve hürriyetlerde ilerilik, yabancı eşle evlilik gibi faktörler çekici faktörler olarak sayılmaktadır. Düşük ücret, hızlı nüfus artışı, işsizlik, beklentiler, siyasal haklara yapılan baskılar, iş ve aile ortamındaki bozukluklar da itici faktörler olarak sıralanmaktadır. Bireyler itici ve çekici faktörler arasındaki nispi farka göre göçe karar vermektedirler. İtici ve çekici faktörler arasında karar verirken iradi mi gayri iradi yönün mü yön ağır bastığı diğer bir ifadeyle göçün zorunlu bir göç mü yoksa gönüllü bir göç mü olduğu ayrımı önem kazanmaktadır.