ÇALIŞMA EKONOMİSİ II - Deneme Sınavı - 3

FM modeli, firmaların ve fabrikaların özellikleri açısında aşağıdaki genel sonuçları elde etmiştir:

a. Sendikalı-sendikasız işçilerin ücret farklılıkları, firmanın sektördeki tek tek fabrikalar için değil, daha çok tüm sektör için pazarlık etme kapasitesine bağlıdır.

b. Ücret farklılıkları, firmanın/fabrikanın/işyerinin ölçeğine bağlı olarak azalır.

c. Ücret farklılıklarıyla firmanın ürün piyasasındaki gücü arasındaki birincil ilişkiyi gösteren ampirik bir kanıt yoktur zira piyasa gücünü ölçmek çok zordur.

FM modeli, sendikaların ücret etkisi üzerine şu yorumlarda bulunur:

a. Sendikaların ücret üzerinde etkili olduğuna ilişkin genel yargı doğrudur.

b. Ücret farklılıklarının boyutu işçiler, piyasalar ve zaman açısından değişiklik arz eder.

c. İşçiler açısından sendikalı-sendikasız ücret farkı en iyi şekilde “ses”den kaynaklanan standart sendika ücret politikasıyla anlaşılabilir.

d. Piyasalar açısından sendikalı-sendikasız ücret farkı sendikanın tekel gücü ile işverenin ürün piyasasındaki gücüne bağlıdır.

e. 1970’lerdeki sendikalı işçinin ücreti önemli oranda yüksekti ancak 1980’lerde bu fark normale döndü.

f. Sendikalara bağlı olarak ortaya çıkan toplumsal kayıp küçüktür.

Bekleme işsizliği etkisi, sendikasız işçilerin gelecekte sendikalı olarak bir iş bulmak amacıyla işlerini bırakmaları ya da önceden sendikalı olup, işsiz kalanlar, sendikasız sektörde çalışmaktansa bir süre işsiz kalıp, sendikalı sektörde iş bulmak için bekleyebilir.

İşçiler bir sendikaya üye iseler ya da tüm ödeme koşulları toplu sözleşmelerle belirleniyorsa işçiler ücret farkı elde etmektedir. Bu ücret farkı toplu pazarlığın nasıl örgütlendiğine bağlıdır, bu koşullar şöyle sıralanabilir:

1. Endüstrideki sendikalaşma yoğunluğu ve/veya endüstride bir sendikayı tanıyan firmaların yüzdesi,

2. Pazarlığın gerçekleştiği düzey: Firma, endüstri ya da ulusal ekonomi,

3. Çoklu sendikalaşma: Aynı işyerinde birden fazla sendikanın varlığı,

4. Kapalı işyerleri: İşçinin sadece sendikaya üye olduğu zaman işe girebilmesi.

Ortodoks teori, sendikaların yol açtığı ücret artışı sonucu istihdamın azalacağını vurgular.

Toplumsal üretimin üç nedenden ötürü azaldığına inanılır: Birincisi, sendikanın yol açtığı ücret artışları, firmaların istihdamı azaltıp, işgücü başına daha çok sermaye kullanmasına yol açar ve toplumsal olarak etkin olmayan (çünkü tam rekabetçi dengeden uzaklaşılmıştır) bir kaynak dağılımına yol açar. İkinci olarak, toplu sözleşme maddeleri, belirli sermaye/işgücü oranının kullanılmasına yol açarak, şirket kaynaklarının yanlış dağılımına yol açar. Örneğin, hava yolları şirketlerinde ya da demir yolları şirketlerinde örgütlü olan sendikalar, toplu sözleşmelerde minimum çalışan sayısını belirleyen maddeler koyarlar. Böylelikle, örneğin en az 3 pilot veya en az 2 kondüktör şeklinde personel ihtiyacının belirlenmesi, firmaların işgücü yerine sermayeyi ikame etmesine engel olur. Üçüncü olarak da toplu sözleşmelerdeki şartlar, üretimi veri sermaye/işgücü miktarından elde edilebilecek üretim düzeyinin altına düşürür. Çünkü işgücü maliyetlerindeki artışın, şirket kârlarını ve yatırım heveslerini azalttığı varsayılır. Ayrıca, grevler nedeniyle yönetimin sendikanın taleplerine kabule zorlanması, gayrisafi hasılada da önemli kayıplara yol açtığı vurgulanır.

Emek piyasalarının en önemli düzenleyici iktisadi birimlerinden biri kamu sektörüdür.

KİH’lerin en önemli faaliyetlerinden biri istihdam ofisleri yardımıyla iş arayanları ve işverenleri buluşturmasıdır.

Dünya Sağlık Örgütü

Yönetişimci iktidar tarzında, kamu yönetimi 6 ilkede toplanmaktadır: Etkin kamu hizmeti, şeffaflık, hızlı ve adil yargılama, katılımcı yönetim ve yerelleşme.

Yeni Kamu Yönetimi, girdi ve süreçlerden çıktı ve sonuçlara dönük bir kaymayı ifade etmektedir. Bu yaklaşımda, kamu idaresi artık kamusal mal ve hizmetlerin “doğal ve zorunlu” sağlayıcı değildir. Eski kamu monopolleri ya kapatılmış, ya özelleştirilmiş ya da kamu-özel ortaklığı diye anılan ortak yönetim şekliyle yeniden yapılandırılmıştır.

2008 krizinden sonra, mali istikrarı sağlamak üzere hükûmetler kamu harcamalarını ortalama %5 oranında artırmışlardır.

İşçi sendikalarını, tekel gücüne sahip ve iktisadi etkinliği bozan “bela” olarak
algılayan Ortodoks yaklaşıma göre, sendikaların ve toplu pazarlık sisteminin zararlı olduğunu gösteren sayısız araştırma ve kanıt mevcuttur.

Neo-liberal yaklaşımda, kamu sektörünün ekonomideki rolü, aktif olarak “yapmak” dan çok “mümkün kılmak”tır. Bu durumda, uluslararası kuruluşlar, ulusal hükûmetler ve yerel yönetimler, mülkiyet haklarını, kâr transferlerini garanti etmek ve işgücü piyasalarındaki katılıkları gidermek gibi global piyasaların etkinliğini maksimize edecek düzenleyici çerçeveyi sağlamakla yükümlüdürler.

Toplumsal üretimin üç nedenden ötürü azaldığına inanılır: Birincisi, sendikanın yol açtığı ücret artışları, firmaların istihdamı azaltıp, iş gücü başına daha çok sermaye kullanmasına yol açar ve toplumsal olarak etkin olmayan (çünkü tam rekabetçi dengeden uzaklaşılmıştır) bir kaynak dağılımına yol açar. İkinci olarak, toplu sözleşme maddeleri, belirli sermaye/iş gücü oranının kullanılmasına yol açarak, şirket kaynaklarının yanlış dağılımına yol açar. Örneğin, hava yolları şirketlerinde ya da demir yolları şirketlerinde örgütlü olan sendikalar, toplu sözleşmelerde minimum çalışan sayısını belirleyen maddeler koyarlar. Böylelikle, örneğin en az 3 pilot veya en az 2 kondüktör şeklinde personel ihtiyacının belirlenmesi, firmaların iş gücü yerine sermayeyi ikame etmesine engel olur. Üçüncü olarak da toplu sözleşmelerdeki şartlar, üretimi veri sermaye/iş gücü miktarından elde edilebilecek üretim düzeyinin altına düşürür. Çünkü iş gücü maliyetlerindeki artışın, şirket kârlarını ve yatırım heveslerini azalttığı varsayılır. Ayrıca, grevler nedeniyle yönetimin sendikanın taleplerine kabule zorlanması, gayrisafi hasılada da önemli kayıplara yol açtığı vurgulanır.

İkinci düzenleme mekanizması ise Hirschman’ın “ses” olarak adlandırdığı politik mekanizmadır. “Ses”, gerçek ve arzulanan koşulları birbirine daha fazla yakınlaştırmak için dolaysız iletişim kullanma anlamına gelir. Sorunlar hakkında konuşmak; politik arenada oy kullanma, tartışma, pazarlık etme gibi demokratik süreçleri çağrıştırır.

Sendika çalışma koşulları verimliliğini azaltır maddesi, ekonomik etkinlik üzerinde sendikaların etkisi konusuna dahildir.

Sendikalar, bütün işçilerin tercihleri hakkında bilgi toplar. Firmanın daha iyi çalışan ve daha iyi personel politikası seçmesini sağlar, seçeneği sendikaların ekonomik etkinlik üzerindeki etkilerinden birisidir.

Sendika kuralları, terfi, işten çıkarma ve işe geri almada değişken yöntemlerin ölçeğini sınırlar, seçeneği sendikaların gelir dağılımı üzerindeki etkilerinden birisidir.

Modern teori olarak nitelendirilebilecek Kolektif Ses/Kurumsal Tepki Yaklaşımı, R. Freeman ve J. Medoff tarafından tekel yaklaşımına alternatif olarak geliştirilmiştir.