ÇALIŞMA EKONOMİSİ I

Beşeri sermaye yatırımının iki temel boyutu olduğu kabul edilir: zorunlu eğitim ve işyerinde eğitim.

Temel varsayımlar şu şekilde sıralanabilir:
1. İşçiler ve işverenler rasyoneldir ve tam rekabetçi işgücü piyasası etkin çalışır. İşçiler, kendi kişisel donanımlarını (örneğin, eğitim düzeyi ve iş tecrübesi), kısıtlarını (örneğin, bakıma muhtaç küçük çocuk) ve tercihlerini (örneğin düzgün çalışma ortamı) dikkate alarak en yüksek ücretli işleri ararlar. İşverenler ise işgücü verimliliğini artırarak ve üretim maliyetlerini mümkün olduğunca aşağıya çekerek
kârını maksimize etmeye çalışır; ancak etkin çalışan piyasa ve rekabetten dolayı, işveren işçiye marjinal ürününe (MP) eşit ücret öder.
2. Ücret beşeri sermayenin bir fonksiyonudur: W=r. H (r=beşeri sermeye yatırımının getirisi, H= beşeri sermaye stoku)
3. Beşeri sermaye yatırımı fiziksel sermaye yatırımına benzer, yani makine ve teçhizata yapılan yatırım gibidir. Birey, eğitim, işyerinde eğitim ya da tıbbi bakım yoluyla beşeri sermaye yatırımı yapabilir; bireyin üretimi bir ölçüde sahip olduğu beşeri sermaye donanımını getirisine bağlıdır. Yani, beşeri sermaye, ilave yatırımın ilave üretim artışına yol açtığı bir üretim aracıdır. Beşeri sermayenin ikâmesi mümkündür ancak, toprak, sabit sermaye ya da emek gibi transfer edilemez.

4. Beşeri sermaye yatırımı, verimlilik ve ücret/ kazanç düzeyi arasında, doğru orantılı ve kuvvetli bir ilişki vardır.

Eğitim ile kalkınma arasında olumlu bir ilişki olduğunu düşünen yazarların görüşleri üzerinden eğitimin kalkınmaya “katkı”larını;

1. Ekonomik, toplumsal, kültürel, politik yapı ve ilişkilerde değişmeye uyum sağlayacak bireysel ve örgütsel davranışların kazandırılması, toplumun kalkınmanın gerektirdiği değişime hazırlanması,
2. Ekonomik yapıda öngörülen değişme ve gelişmenin gerektirdiği insan gücünün, istenilen yer, zaman ve nitelikte hazırlanması,
3. Üretim ve istihdam artışını sağlayacak, ekonomik büyümeye yön verecek sermaye sınıfının girişimci, lider ve elit niteliklerinin geliştirilmesi,
4. Gelir dağılımında denge, gelişmişlik farklarının, cinsiyetler arasındaki eşitsizliklerin azaltılması, sınıflar arasındaki çatışmanın önlenmesi gibi politik hedefleri gözeten bir anlayışın, sınıfsal hareketlilik, sosyal adalet ve fırsat eşitliği söylem ve pratiğiyle bireylere benimsetilmesi şeklinde özetlemek mümkündür.

Genel amaçlı eğitim, tanımı gereği, eğitimi sağlayan firmadan bir başka firmaya kolaylıkla transfer edilebilir; rekabetçi bir piyasada işverenin bu tip bir yatırımın getirisini elde etmesine olanak yoktur; bu nedenle eğitimi alan işçiye diğer firmalarda ödenen ücret ödenecektir. Sadece eğitimin verildiği işyerinde değil, tüm işkolunda/sektörde geçerli olan bu eğitim, örneğin temel bilgisayar
kullanımı, muhasebe teknikleri ya da elektrikçi, marangozluk gibi el becerisine dayalı mesleklere yönelik temel eğitimi kapsar. Eğer genel amaçlı işyeri eğitimi söz konusu ise işçi tüm maliyeti üstlenmek zorundadır çünkü bu yatırımın tüm getirisini o elde edecektir. Dolayısıyla, bu tip yatırım için de birey aynen zorunlu eğitimde olduğu gibi maliyet ve gelir hesaplaması yaparak bu tip yatırıma karar vermek durumundadır.

Kurumcular, eğitim ile kazanç arasındaki pozitif ilişkiyi açıklayan, eğitimin “sinyal” fonksiyonunu analiz ederler. Bu görüşe göre, işverenler, işçinin verimliliği ile ilgili eksik enformasyona sahiptir; bu yüzden işe almadan önce, adaylar arasında bir eleme yaparlar.

Feminist teori, toplumsal cinsiyet, patriyarka ya da erkek egemen ideoloji/sistem, yeniden üretim, hiyerarşik ikilikler (özel alan/kamusal alan gibi) ve cinsiyete dayalı iş bölümü gibi kavramlarla topluma ve hayata bakarlar. Görünmeyen kadın emeğinin özgünlüğünü vurgulayarak kadınların özel alandaki ev içi üretim ve bakım işlerini üstlenmeleriyle, kamusal alanda, işyerlerindeki ikincil konumları arasındaki ilişkinin sürekliliğine dikkat çekerler.

Eğitimin toplumsal işlevinin, “eleme” işlevinden daha önemli olduğunu kabul ederler.
Eğitim, kapitalist sermaye birikim sürecini kesintiye uğratmayacak bir özel yatırım alanı ve aynı zamanda sistemin hegemonik, ideolojik meşruiyetini sağlayacak şekilde, tarihsel olarak yeniden
yapılandırılan bir süreç olarak ele alınır

Beşeri Sermaye Teorisi (BST) her ne kadar eğitim ekonomisi alanında baskın bir görüşü temsil etse de teorinin savunduğu eğitimin verimliliği ve dolayısıyla gelirleri arttırdığı temel görüşü çeşitli bilim adamları tarafından her zaman geçerli olarak kabul edilmemiş, BST’ne alternatif görüşler ileri sürülmüştür. Bunlar; Minimum Yapabilirlikler Yaklaşımı; Eleme Yaklaşımı; Kurumcu İktisat: Katmanlı İşgücü
Piyasaları (SLM); Feminist Teori ve Radikal-Marksist Eleştiriler'dir.

Birincil piyasa, formel iş bağlantısına sahip, güvenceli, sendikalı, tam zamanlı istihdam biçiminin hakim olduğu, “iyi” işlerle temsil edilir

A şıkkının aslında tam tersi doğrudur. Yani eğitim kararı öngörülebilir nitelikte iken sağlık talebi öngörülemez niteliktedir.

Eğitim genel olarak birikimli bir sürece karşılık gelir ve içine doğduğumuz cahillik düzeyinin geliştirilmesini hedefler

Eğitim ve sağlık evrensel insan hakkıdır. Diğer özellikler bu ikisi için de ortak özellikler değildir

Beşeri Sermaye Teorisi arz yönlü Neoklasik bir teoridir.

Diğer eğitimler o sektördeki bütün firmalarda geçerliliği olan genel nitelikli eğitimler iken C şıkkı firmaya özgü eğitimdir.

Bu eğitim türlerinden sadece  Zorunlu eğitim (ilk-orta) ve Sertifika programı Beşeri Sermaye Teorisi'ne göre resmi eğitim yatırımı sayılır.

Diğerleri üniversite eğitiminin doğrudan maliyetini oluştururken e şıkkı alternatif (fırsat) maliyetidir.

Amartya Sen'in ortaya koyduğu Minimum Yapabilirlikler Yaklaşımı Birleşmiş Milletler'in İnsani Kalkınma Endeksinin temel dayanağını oluşturmaktadır

Beşeri Sermaye Teorisinin aksine eğitimin aslında verimliliği etkilemediğini, işverenin eleman alırken eğitimi sinyal olarak kullandığını savunan görüş Eleme Yaklaşımıdır

Bu görüşü Feminist Yaklaşım ileri sürmektedir.

Ortodoks iktisat teorisine göre eğitim ve sağlık hizmetlerinin ortak özelliklerinden en önemlisi, her ikisinin de dışsallıklar yaratması ve yarı kamu
malı olmalarıdır. (Dışsallık: Bir piyasa başarısızlığı olarak, bir firma ya da bireyin faaliyetinin, karşılıksız olarak bir başka firma ya da kişiye sağladığı yarar
ya da zarara verilen addır. Kamu malı: tüketiminde rekabetin olmadığı ve tüketiminden başka insanların mahrum edilemediği- bedel ödenmemesine rağmen mallar olarak tanımlanır, örneğin ulusal güvenlik, şifresiz TV yayını vb.)