ÇALIŞMA EKONOMİSİ I

Firmalar, çeşitli kategorilerde emek ve sermaye istihdam edebildikleri için, herhangi bir kategori için talep diğerlerindeki fiyat değişimlerinden etkilenebilir. Örneğin, marangoz ücretleri yükseldiğinde daha çok insan, taş evlere yönelebilir ve bu da duvar ustalarına olan talebi arttırabilir. Marangozların ücretlerindeki bir artış genel olarak inşaat sektörünü olumsuz yönde etkileyebilir ve dolayısıyla da tesisatçılara olan talebi düşürebilir. Sonuçta, sermaye fiyatındaki değişmeler bu üç işteki emek talebini arttırabilir ya da azaltabilir. Bu durum "Emek Talebinin Çapraz Ücret Esnekliği" olarak adlandırılır.

Çapraz esneklik değerleri pozitif ya da negatif işaret taşıyabilir. Bu durum faktörler arasındaki ilişkinin türüne bağlıdır. Çapraz esneklik değeri pozitif ise bunlar ikâme faktörlerdir. Yani, girdilerden birinin fiyatındaki artış diğerinin talebini arttırır. Diğer taraftan, emek talebinin çapraz ücret esnekliği negatif işaret taşıyorsa faktörler arasındaki ilişki tamamlayıcıdır. Yani, bir girdinin fiyatındaki artış diğerinin talebini azaltır.

Emek talep esnekliğini belirleyen unsurlar Alfred Marshall ve John R. Hicks tarafından MarshallHicks Türetilmiş Talep Kanunları adı altında ele alınmaktadır.

Ücret oranı ile istihdam düzeyi ters yönde ilişkili olduğu için emek talebinin ücret esnekliğinin işareti negatif olmaktadır.

Emek talep esnekliği ile firmanın toplam ücret ödemesi birbiriyle yakından ilişkili kavramlardır. Bir firmanın toplam ücret ödemesinde meydana gelen değişmelere bakarak emek talebinin ücret esnekliğini belirlemek mümkündür. Toplam ücret ödemesi, firmanın işçilerine yaptığı ücret ödemelerinin toplamıdır ve ücret oranı ile emek miktarı çarpılarak bulunur (W x L).

Bir malın fiyatı değiştiğinde talep miktarı görece daha büyükse esnek  talep söz konusudur

Emek talep miktarı ücret oranındaki değişim kadar değişir

Emek talep esnekliği sonsuz ise emek talep eğrisi belli bir ücret düzeyinde yatay eksene paraleldir

Bu durumda emek talep eğrisi Belli bir ücret düzeyinde yatay eksene paraleldir

Emek talep eğrisinin orta noktasının esneklik değeri bire eşittir

Toplam ücret ödemesi ücret ile emek miktarının çarpılması ile (W X L) hesaplanır

Formül emek talebinin çapraz ücret esnekliğine aittir.

Sigara ve petrol ürünleri talebi esnek olmayan mallardır. Yani fiyatları artsa da tüketici talebi o nispette azalmaz. Öte yandan beyaz eşya ve otomobil talebi esnek mallardır. Yani bu malların fiyatı artınca talep daha büyük oranda azalır. Marshall- Hicks Türetilmiş Talep Kanunlarına göre bir malın talebi esnekse o malın üretiminde kullanılan işgücüne olan talep de aynı şekilde esnek olmak durumundadır. Bunun tersi de geçerlidir.

Pilotların ücreti önemli ölçüde arttığı halde istihdam miktarınde küçük bir azalma meydana gelmiştir. Dolayısıyla pilot talebi inelastiktir.

Tarım ürünleri, Deri ve Tekstil sektörlerinde emeğin toplam maliyet içindeki payları oldukça yüksektir. Marshall-Hicks Türetilmiş Talep Kanunlarına göre bu sektörlerde emek talebinin esnek olması beklenir. Yani bu sektörlerde emeğin ücretine yapılacak artışlar toplam maliyetleri önemli ölçüde arttıracağından istihdam kayıpları oransal olarak daha fazla olacaktır.

Emek talep esnekliği iktisatçıların, işverenlerin, sendikaların ve politika yapıcı ve uygulayıcılarının göz önünde bulundurması gereken önemli bir göstergedir. Örneğin, hükümet açısından, asgari ücrette yapılacak bir artışın istihdamda ne kadar bir daralma yaratacağı emek talep esnekliği bilindiğinde ortaya çıkabilir. Sendikalar açısından ise ücret  talep düzeylerinin istihdamda yaratacağı etkiyi bilmek son derece önemlidir.

Ed= 0 Ücret oranındaki bir artış emek talebini hiç etkilemiyorsa emek talep esnekliği 0 olacaktır. Bu durumda emek talep eğrisi tam inelastiktir. 2. Ed<1 Ücret oranındaki artış ya da düşüşler emek talep miktarında oransal olarak daha düşük değişimlere yol açıyorsa esnek olmayan talep söz konusudur. 3. Ed=1 Ücret oranındaki değişim emek talebindeki değişime eşitse bu durumda birim talep esnekliğinden söz edilebilir. Şekil 4.1 Çeşitli Emek Talep Esneklikleri Ücret Oranı (W) Ed = 0 Ed = Ed = 1 Emek Miktarı (L) Ücret Oranı (W) 1 2 Z Y X W 1 W 0 Ed>1 Ed<1 L0 L1 L2 Emek Miktarı (L) Talep edilen emek miktarındaki % (yüzde) değişim Ücret oranındaki % (yüzde) değişim Ed= 58 Emek Talep Esnekliği 4. Ed>1 Ücret oranındaki değişim emek talep miktarında oransal olarak daha büyük değişimlere yol açıyorsa bu tür talebe esnek talep denir. 5. Ed= ∞ Firma cari ücret düzeyinde bütün işçileri istihdam etmeye istekli fakat bu ücretin üzerinde hiçbir işçi istihdam etmeyecekse tam esnek talep söz konusudur.

Doğrusal bir emek talep eğrisinin özelliği, eğri boyunca her noktada ücretlerdeki
bir birim değişmenin istihdamda da bir birim olarak aynı miktarda değişmeye neden olmasıdır. Şekilde ücretlerde her (T)10 birimlik azalma istihdamı da 10 birim arttırmaktadır. Bununla birlikte eğri boyunca birim olarak aynı değişmelerin olması değişmelerin oransal olarak aynı olduğunu göstermez. Eğrinin alt kısımları esnek olmayan talep özelliği taşımaktadır. Doğrusal bir talep eğrisinin eğimi her noktada aynı iken, aynı miktar ücret değişimine karşılık eğrinin ortası birim esnek, üst kısmı elastik alt kısmı ise inelastiktir. Bunun nedeni eğimin mutlak değer, esnekliğin ise oransal (yüzde) değişimlere göre hesaplanmasıdır.

Emek talep esnekliği ile firmanın toplam ücret ödemesi birbiriyle yakından ilişkili kavramlardır. Bir firmanın toplam ücret ödemesinde meydana gelen değişmelere bakarak emek talebinin ücret esnekliğini belirlemek mümkündür. Toplam ücret ödemesi, firmanın işçilerine yaptığı ücret ödemelerinin toplamıdır ve ücret oranı
ile emek miktarı çarpılarak bulunur (W x L). Şekilsel olarak toplam ücret ödemesi talep eğrisi üzerinde seçilen herhangi bir noktanın altında kalan alandır

Emek talep esnekliğini belirleyen unsurlar Alfred Marshall ve John R. Hicks tarafından MarshallHicks Türetilmiş Talep Kanunları adı altında özetlenmiştir. Buna göre, diğer şeyler sabitken;
• Üretilen malın fiyat esnekliği ne derece yüksekse,
• Emek maliyetinin toplam maliyet içindeki payı ne derece büyükse,
• Üretimde emeği diğer faktörlerle ikame edebilmek ne derece kolaysa,
• Diğer üretim faktörlerinin arz esnekliği ne kadar büyükse emek talebi o ölçüde esnek olacaktır.