ÇALIŞMA EKONOMİSİ I

Üzerindeki her noktada farklı gelir ve boş zaman kombinasyonları ile aynı fayda düzeyini gösteren eğri, farksızlık eğrisidir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Farksızlık eğrileri; 

Ancak orijinden bakıldığında içbükey değil dışbükeydirler. Dolayısıyla soruda verilen II numaralı madde yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, III ve IV. maddeleri içeren E seçeneğidir.

Kişinin saat başı ücreti 4 liradan 8 liraya yükselirse, zamanının tümünü çalışılarak kullandığında elde edeceği gelir de 400 liradan 800 liraya yükselecektir. Bu durumda bütçe kısıtı dikleşecektir. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Ücret oranı yükseldiğinde zamanı boş olarak geçirmenin maliyeti de yükselecek, bu durum bireyi daha fazla çalışmaya yöneltecektir. Bu etkiye de ikame etkisi adı verilir. İkame etkisi; gelir sabitken ücret değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir. Bu nedenle doğru cevap B seçeneği, ikame etkisidir.

Piyasanın genelinde ikâme etkisinin daha baskın olması, piyasa emek arz eğrisinin pozitif eğimli olmasını sağlamaktadır. Herhangi bir ücret düzeyinde piyasa genelinde daha çok insan ikâme etkisi altında olduğundan, piyasa emek arz eğrisi pozitif eğimli olmaktadır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Emek arz eğrisi çizilirken dikey eksende, neden çalışma koşulları yerine ücret oranının seçildiğinin üç nedeni vardır. İlk olarak, ücretler ölçülebilir nitelikte iken, mesleğin diğer özellikleri böyle değildir. İkinci olarak her ne kadar bazı kimseler için emek arz kararında ücret dışı unsurlar etkili olabilse de pek çok kişi bu kararı ücret oranlarına bakarak vermektedir. Son olarak, ücret oranı bir mesleğin daha esnek özelliklerindendir. Bir mesleğin zorluğu/kolaylığı, çalışma koşulları, kökleri derinde olan ve yavaş değişen özellikleridir. Öte yandan ücret oranı aydan aya değişebilir. Bu nedenle, herhangi bir işin/mesleğin emek arz eğrisi elde edilirken diğer özellikler sabit kabul edilerek ücret oranı değiştiğinde çalışma kararının bundan nasıl etkileneceği incelenir. Görüldüğü üzere soruda verilen üç madde de doğrudur. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Bütçe kısıtı; ücret oranı ve ücret dışı gelir veri iken bireyin elde edebileceği bütün gelir ve çalışma süresi kombinasyonlarını gösteren eğridir. Bütçe kısıtının negatif eğilimli olması boş zaman miktarı arttıkça gelirin azalacağını ifade eder. Bütçe kısıtının eğiminin ücret oranına eşit olması bir diğer özelliğidir. Ayrıca ücretlerde ve ücret dışı gelirdeki değişmeleri bütçe kısıtı ile göstermek mümkündür.  Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Bireysel emek arz eğrisi geriye kıvrımlıdır. Bir başka deyişle düşük ücret düzeylerinde ikâme etkisi sebebiyle pozitif, yüksek ücret düzeylerinde ise gelir etkisi sebebiyle negatif eğimli bir arz eğrisidir. Bu eğriye geriye kıvrımlı bireysel emek arz eğrisi adı verilmektedir. Bu bakımdan tamamen negatif eğimli ya da tamamen pozitif eğimli bir eğri değildir. Belirli bir ücret düzeyine kadar ikâme etkisi baskın olduğu için ücret arttığında çalışma süresi de artacaktır. Bu ücret düzeyinden sonra ise, gelir etkisi daha kuvvetli kabul edildiğinden, ücret artışları çalışma sürelerinin azalmasına neden olacaktır. Bu nedenle soruda verilen I numaralı madde yanlış iken II ve III numaralı maddeler doğru olduğundan doğru cevap E seçeneğidir.

Gelir etkisine göre, ücretin yükselmesi kişinin gelirinin yükselmesi anlamına gelir. Boş zaman gelir arttığında talebi artan normal bir mal olduğundan, bu durumda birey daha fazla boş zaman satın alarak çalıştığı süreyi azaltır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Bireyler, emek arzı ile ilgili kararlarını verirlerken sadece çalıştıkları işte aldıkları ücretlerle ilgilenmezler. Kendi niteliklerine uyan diğer işlerin ücret oranları da emek arz kararlarını etkiler. Bu nedenle, herhangi bir işin ücreti değişmemiş olsa da işçilerin alternatif olarak çalışabilecekleri işlerin ücretlerinde meydana gelen değişmeler, o işe yönelik emek arz kararlarını etkileyebilecektir. Sigortacılık ve muhasebecilik mesleklerinden sigortacıların ücretinde bir değişme yokken, muhasebeciliğin ücreti artarsa muhasebeci olmak daha cazip hale gelecek, bu işi seçenlerin sayısı artarken sigortacılığı seçenlerin azalacaktır. Dolayısıyla, diğer ücret oranları da emek arzını etkilemektedir.

Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Farksızlık Eğrisi: Üzerindeki her noktada farklı gelir ve boş zaman kombinasyonları ile aynı fayda düzeyini gösteren eğridir.

Bütçe Kısıtı

Ücret oranı ve ücret dışı gelir veri iken bireyin elde edebileceği bütün gelir ve çalışma süresi kombinasyonlarını gösteren eğridir.

Gelir Etkisi

Ücret sabitken gelir değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir.

Geriye Kıvrımlı Bireysel Emek Arz Eğrisi

Düşük ücret düzeylerinde ikâme etkisi sebebiyle pozitif, yüksek ücret düzeylerinde ise gelir etkisi sebebiyle negatif eğimli arz eğrisidir.

Piyasa Emek Arz Eğrisi

Emek piyasasında çeşitli ücret düzeyleri ile çalışma süreleri arasındaki ilişkiyi gösteren eğridir.

İkâme Etkisi

Gelir sabitken ücret değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir.

Piyasanın genelinde ikâme etkisinin daha baskın olması, piyasa emek arz eğrisinin şekilde görüldüğü gibi pozitif eğimli olmasını sağlamaktadır. Analizi kolaylaştırmak için piyasanın A, B ve C gibi üç kişiden oluştuğunu varsayalım. W1 ücretinde A ve B şahsı 40’ar saat çalışıyor ve C şahsı bu ücreti piyasaya girmek için yeterli bulmuyorsa (sıfır saat çalışma), bu ücret düzeyinde piyasadaki toplam çalışma süresi 80 saat olacaktır.

Bireylerin Boş Zamanı Tercih Etmeleri
İşlerin ücretlerinde bir değişme olmadığı hâlde, bireylerin boş zamanlarının çeşitli nedenlerle daha değerli/değersiz oluşu emek arzını etkileyecektir.

Bireylerin Boş Zamanı Tercih Etmeleri
İşlerin ücretlerinde bir değişme olmadığı hâlde, bireylerin boş zamanlarının çeşitli nedenlerle daha değerli/değersiz oluşu emek arzını etkileyecektir. Örneğin, genellikle okuyan gençlerin çalıştıkları işlerde
(Örneğin turizm bölgelerindeki çoğu hizmet sektörü işlerinde) okulların kapanması ile birlikte -ücrette bir değişme olmasa bile- emek arzı artacak, arz eğrisi sağa doğru kayacaktır. Aynı mesleklerde okulların başlaması ile birlikte bireyler bu defa boş zamanı tercih edeceklerinden emek arzı azalacak, emek arz eğrisi sola doğru kayacaktır.

İşlerin Ücret Dışı Yönleri
Bireyler, herhangi bir işte çalışıp çalışmamaya sadece o işin ücretine değil, aynı zamanda çalışma koşullarına da bakarak karar verirler. Buna göre çalışma koşullarının iyileştirildiği işlerde (örneğin yapılan düzenlemeler ile iş daha güvenli hale getirilmiş, çalışma ortamında ısı, aydınlatma, gürültü gibi hususlarda iyileştirmeler yapılmışsa) ücret değişmemiş bile olsa daha fazla kişi çalışmak isteyecektir. Benzeri bir örneği de kadın işgücü için verebiliriz. İşgücü piyasasında çalışan kadınların karşı karşıya kaldıkları en büyük sorun küçük çocuklarının bakımıdır. Kreşlerin yeterli sayı ve ucuzlukta olmaması kadın işgücünü ya tamamen işgücü piyasasının dışına itebilmekte veya çalışma saatlerini sınırlandırabilmektedir. Diğer şartlar eşitken firmaların çalışan kadın işçilerine kreş hizmeti sunması onların daha fazla mesai yapabilmelerini mümkün kılar.