ÇALIŞMA EKONOMİSİ I - Deneme Sınavı - 13

Telafi edici ücret farklılığı (TEÜF) uygulamasının çeşitli nedenleri vardır. Ölüm ve yaralanma riski bu nedenlerin başında gelir. Doğru cevap A'dır.

KEPT’in bir versiyonu olan ‘İkili Emek Piyasaları’ görüşünde emek piyasalarının yapıları açısından farklı özellik taşıyan sektörlerden oluştuğu kabul edilir. Bunlar 'Birincil' ve 'İkincil' sektörlerdir. doğru cevap D'dir.

Ücret farklılıkları sadece işlerin heterojenliğinden kaynaklanmaz. Tam rekabet piyasasının varsayımlarının tersine gerçek hayatta işgücü de homojen değil birbirinden farklı özelliktedir. İşgücünün iki açıdan farklılığı ücret farklılıklarının ortaya çıkmasına neden olur. Bunlardan birincisi bireysel tercihlerin farklı olması, ikincisi ise beşeri sermaye farklılığıdır.

Emek piyasalarında bireyler arası tercih farklılıkları ücret farklılıklarının nedenlerinden biridir. Bu farklılıklar iki şekilde ortaya çıkabilir. Birincisi işlerin ücret dışı yönlerine ilişkin tercihlerin farklılığı, ikincisi ise zaman tercihlerindeki farklılıklardır. Doğru cevap C'dir.

İşgücü işlerin ücret dışı yönlerine bakış açılarının yanısıra ‘zaman tercihi’ bakımından da birbirinden farklı özellikte olabilir. Zaman tercihi bakımından insanlar bugüne odaklı (present oriented) ve geleceğe odaklı (future oriented) olmak üzere ikiye ayrılırlar. Doğru cevap D'dir.

Emek göçünün doğrudan, dolaylı ve psikolojik olmak üzere üç tür maliyeti vardır. Doğrudan maliyetler taşınma nedeniyle bireyin parasal olarak yaptığı yaptığı harcamalardır.

TEÜF uygulamasında iki temel belirleyici söz konusudur. Bunlar ‘emek arzının büyüklüğü’ve ‘işlerin zararlı yönleri hakkında bilgi sahibi olmak’ tır. Doğru cevap D'dir.

İşçilerin beceri gereklerinin farklı olması, Etkin ücret ödemelerinden kaynaklanan farklılıklar, sendika üyeliği ve firma ölçeği emek piyasalarında gözlenen ücret farklılıklarını açıklayan nedenlerden biriyken; işi öğrenmenin maliyeti bunların dışında kalmaktadır. Doğru cevap C'dir.

İşlerin heterojenliğinin ücret farklılığı yarattığı durumlardan biri de katmanlı emek piyasalarının varlığıdır. Katmanlı emek piyasaları teorisi; emek piyasalarının homojen bir yapıda olmayıp iyi özellikli işlerin toplandığı birincil sektör ve kötü özellikli işlerin toplandığı ikincil sektörün söz konusu olduğunu, sektörler arası geçirgenliğin çok zayıf olduğunu ileri süren teoridir. birincil sektörde kurumsal kurallara bağlı, sendikalaşma yüksek ve ödül sistemi gelişmiştir. bu nedenle de ücretler yüksektir. ikincil sektörde ise ortalama verimlilik ve ücretler düşüktür. KEPT'e göre ikincil sektörde çalışan işçiler birincil sektörde çalışmayı tercih etseler bile işverenin ayrımcı tutumları nedeniyle bunu gerçekleştiremezler. 

Diğer seçenekler ise işgücünün heterojenliğine veya emek piyasası aksaklıklarına örnek oluşturmaktadır.

Sorunun seçeneklerinden her biri TEÜF uygulamasına neden olabilecek başlıklardır. Ahmet Bey'in

- yıl boyu çalışabiliyor olması gelirinin düzenli olduğuna,

- yüksek miktarda karbonmonoksite maruz kalması riskli bir işte çalıştığına yani ölüm ve yaralanma riskine,

- montaj bandında çalışması işin hızı üzerinde kontrol sahibi olmadığına

- özel sağlık sigortası ve lojman imkanları ise yan ödemelere

işaret etmektedir. Ancak parçada Ahmet Bey'in işinin prestijli olup olmadığına, isim yapmış bir firmada çalışıp çalışmadığına ya da statüye ilişkin bir açıklama yapılmamıştır.

Etkin Ücret Teorisi, işçiyi denetlemenin ve performansını ölçmenin zor olduğu, işçinin hatalı üretim yapmasının maliyetli olduğu, işin belirli bir süre spesifik işyerinde eğitim gerektirdiği durumlarda işverenlerin istekli olarak piyasa denge ücretinin üstünde ücret (etkin ücret ödemesi) verdiklerini söylemektedir. Etkin ücret ödemeleri işleri birbirinden farklı (heterojen) hale getirerek emek piyasalarında ücret farklılıklarına neden olabilmektedir.

Yanlış olan cevapları eleyerek soruyu cevaplayabiliriz. Ayrımcılığın en önemli sonucu eşit üretkenliğe sahip kişi ve gruplar arasında ücret farklılığı yaratmasıdır. Ayrımcılık uygulamada istihdam, meslek ve ücret ayrımı olmak üzere üç şekilde görülür. Mesleki ayrım sonucunda ayrıma tabi tutulan grupların belli mesleklere girmeleri engellenerek istenmeyen mesleklerde yoğunlaşmaları sağlanır. Emek piyasalarında ayrımcılığı işveren, müşteriler ve diğer çalışma arkadaşları yapabilir. Emek piyasasının en çok mağdur edilen dezavantajlı grupları ise kadınlar, göçmenler, azınlıklardır.

İşgücünün heterojen olmasından kaynaklanan ücret farklılıklarını bireysel tercihlerin farklılığı ve beşeri sermaye olarak iki başlıkta toplayabiliriz. Beşeri sermayenin farklılığı ile rekabet edebilen ve rekabet edemeyen gruplar oluşmaktadır. Rekabet edebilen gruplar istihdama ulaşma bakımından işverenlerin birini diğerine tercih edebileceği, birbirini ikâme edebilen meslek gruplarından oluşur.Öte yandan gerek sahip oldukları beşeri sermaye türü ve stoku, gerekse işin gerektirdiği özellikler bakımından istihdamda birbiri ile rekabet edemeyen gruplar da vardır. Örneğin bir benzin pompacısı ile avukatın veya büro elemanı ile akademisyenin durumları böyledir. Bunların istihdam şartları ve ücret düzeyleri birbirinden bağımsızdır.

Gelecek odaklı kişiler bugünkü tüketimlerinden fedakarlık yaparak, ileride daha yüksek getiriler elde etmeyi tercih ederler. Örneğin eğitimlerine daha fazla yatırım yaparlar ya da BES gibi sistemlere dahil olurlar.

Ücret farklılıklarına neden olan emek piyasası aksaklıklarını, bilgi eksikliği ve emek hareketliliğini kısıtlayan unsurlar olarak sayabiliriz. Bazı işlerin telafi edici ücret farklılıklarını gerektirmesi ve İşlerin beceri gereklerinin farklı olması işlerin heterojenliğine, İşçilerin beşeri sermayelerinin farklı olması ve İşçilerin bireysel tercihlerinin farklı olması ise işgücünün heterojenliğine örnek verilebilir.

İş aramanın dolaylı (fırsat) maliyeti iş arama esnasında piyasada çalışamamak nedeniyle kaybedilen gelirdir. Bu maliyet işsizler için daha düşükken çalıştığı halde daha iyi iş arayanlarda daha yüksektir.

Emek göçünün doğrudan, dolaylı ve psikolojik olmak üzere üç tür maliyeti vardır.

Küçük firmalarda büyük firmalara oranla işçi sayısı daha az iken  ücretler daha düşüktür. Bu nedenle II. ifade yanlıştır.Sendika üyeliğinin ücret avantajı sağlaması genelde sendikalı işyerlerinde çalışma kuralları ve temposunun daha sıkı olması ile ilgilidir. Bu nedenle III. ifade yanlıştır.

İşçinin talebi Telafi Edici Ücret Farklılığı (TEÜF) uygulamasının nedenlerinden biri değildir. Doğru cevap C seçeneğidir.

İşleri birbirinden farklı kılan unsurlardan biri de beceri gereklerinin farklı olmasıdır. Klasik iktisatçılardan Adam Smith’in ‘işi öğrenmenin maliyeti’ olarak
tanımladığı bu duruma göre yapılabilmesi için daha fazla eğitim gerektiren işler daha yüksek ücret getirisi sağlarlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Katmanlı Emek Piyasaları Teorisi emek piyasalarının homojen bir yapıda olmayıp iyi özellikli işlerin toplandığı birincil sektör ve kötü özellikli işlerin toplandığı ikincil sektörün söz konusu olduğunu; sektörler arası geçişkenliğin çok zayıf olduğunu ileri süren teoridir. Doğru cevap B seçeneğidir.