ÇALIŞMA EKONOMİSİ I - Deneme Sınavı - 14

Herhangi bir meslekte iş gücünün çalışma kararını o mesleğin ücret oranları dışında etkileyen 5 faktör bulunmaktadır: işçi sayısının artması, işlerin ücret dışı yönleri, ücret dışı gelir, bireylerin boş zamanı tercih etmeleri, diğer ücret oranları.

İktisatın temel konularından olan Nedret (kıtlık) Kanunu’na göre miktarı azalan şey değerlenecektir.

Neoklasik çalışma/boş zaman teorisinde zaman kullanımının iki tipi olduğu savunulur. Bunlar “çalışma” ve “boş zaman”dır

Farksızlık Eğrisi

Üzerindeki her noktada farklı gelir ve boş zaman kombinasyonları ile aynı fayda düzeyini gösteren eğridir.

Bütçe Kısıtı

Ücret oranı ve ücret dışı gelir veri iken bireyin elde edebileceği bütün gelir ve çalışma süresi kombinasyonlarını gösteren eğridir.

Ücret oranının değişmesi, bütçe kısıtının ve
denge çalışma kararının değişmesine neden olur.
Örneğin, ücret oranının yükselmesi bireyin çalışma
kararını etkileyen ve ters yönde çalışan iki etki meydana
getirir.
Bunlardan gelir etkisine göre, ücretin yükselmesi
kişinin gelirinin yükselmesi anlamına gelir.
Boş zaman gelir arttığında talebi artan normal bir
mal olduğundan, bu durumda birey daha fazla boş
zaman satın alarak çalıştığı süreyi azaltır.

Gelir Etkisi
Ücret sabitken gelir değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir.

İkâme Etkisi
Gelir sabitken ücret değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir.

Hangi boş zaman ve gelir kombinasyonunu seçeceğimiz (satın alacağımız) piyasada çalışarak elde edeceğimiz gelir
ile bağlantılıdır. İnsanlar çok isteseler bile gelirlerini
aşan miktarlarda mal ve hizmet talep edemeyeceklerine
göre, talep edebileceğimiz boş zaman/ çalışma süresi miktarları da sınırlı olacaktır.Bunu bütçe kısıtı ile gösterebiliriz.

Çalışanlar Siz İşverenlerden Ne İsterler?
Çalışanları mutlu etmek başarılı bir işi yürütmenin
temel unsurudur. İşçilere “iyi ve rekabetçi
bir ücret ödemek” her ne kadar önemli olsa
da onları mutlu etmek için tek yol değildir. “İyi
ücret” aslında sadece bir başlangıçtır. Çalışanlar
sizden (işverenler) şunları isterler:

1. Esneklik

2. İstihdam Güvenliği

3. Takdir Edilmek 

4. Adil Davranış

5. Hoş Bir Ortam

Geriye Kıvrımlı Bireysel Emek Arz Eğrisi
Düşük ücret düzeylerinde ikâme etkisi sebebiyle pozitif, yüksek ücret düzeylerinde
ise gelir etkisi sebebiyle negatif eğimli arz eğrisidir.

Piyasa Emek Arz Eğrisi
Emek piyasasında çeşitli ücret düzeyleri ile çalışma süreleri arasındaki ilişkiyi gösteren eğridir.

İşçi Sayısının Artması
Emek arzının temel belirleyicilerinden birisi de işçi sayısıdır. Bir emek piyasasında işçi sayısının artması iki unsura bağlıdır. Bunlardan birincisi doğum oranının ölüm oranından fazla olmasıdır.
Zaman içinde tıp teknolojisinde; ulaştırma, su ve arıtma sistemlerinde sağlanan gelişmeler ölüm oranlarını azaltmış, nüfusun artmasını sağlamıştır.
Ancak “çalışabilir nüfus”un 15-64 yaş arası olduğu düşünülürse, nüfusun bu şekilde artmasının kısa dönemde emek arzını etkilemeyeceği söylenebilir.

Emek piyasalarında işçi sayısını bundan daha çabuk değiştiren ikinci unsur “emek göçü ”dür.

Tercihler, bir malın diğer mal ve hizmetlere göre arzu edilebilirliği hakkında kişilerin psikolojik hisleri ve sezgileridir. Tercihler doğuştan sübjektiftir (kişisel) ve kişinin etnik yapısı, sosyoekonomik sınıfı,
mesleği ve kişiliği ile ilgili faktörler tarafından potansiyel olarak etkilenir.

Üzerindeki her noktada farklı gelir ve boş zaman kombinasyonları ile aynı fayda düzeyini gösteren eğri, farksızlık eğrisidir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Kişinin saat başı ücreti 4 liradan 8 liraya yükselirse, zamanının tümünü çalışılarak kullandığında elde edeceği gelir de 400 liradan 800 liraya yükselecektir. Bu durumda bütçe kısıtı dikleşecektir. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Ücret oranı yükseldiğinde zamanı boş olarak geçirmenin maliyeti de yükselecek, bu durum bireyi daha fazla çalışmaya yöneltecektir. Bu etkiye de ikame etkisi adı verilir. İkame etkisi; gelir sabitken ücret değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir. Bu nedenle doğru cevap B seçeneği, ikame etkisidir.

Piyasanın genelinde ikâme etkisinin daha baskın olması, piyasa emek arz eğrisinin pozitif eğimli olmasını sağlamaktadır. Herhangi bir ücret düzeyinde piyasa genelinde daha çok insan ikâme etkisi altında olduğundan, piyasa emek arz eğrisi pozitif eğimli olmaktadır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Emek arz eğrisi çizilirken dikey eksende, neden çalışma koşulları yerine ücret oranının seçildiğinin üç nedeni vardır. İlk olarak, ücretler ölçülebilir nitelikte iken, mesleğin diğer özellikleri böyle değildir. İkinci olarak her ne kadar bazı kimseler için emek arz kararında ücret dışı unsurlar etkili olabilse de pek çok kişi bu kararı ücret oranlarına bakarak vermektedir. Son olarak, ücret oranı bir mesleğin daha esnek özelliklerindendir. Bir mesleğin zorluğu/kolaylığı, çalışma koşulları, kökleri derinde olan ve yavaş değişen özellikleridir. Öte yandan ücret oranı aydan aya değişebilir. Bu nedenle, herhangi bir işin/mesleğin emek arz eğrisi elde edilirken diğer özellikler sabit kabul edilerek ücret oranı değiştiğinde çalışma kararının bundan nasıl etkileneceği incelenir. Görüldüğü üzere soruda verilen üç madde de doğrudur. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Bütçe kısıtı; ücret oranı ve ücret dışı gelir veri iken bireyin elde edebileceği bütün gelir ve çalışma süresi kombinasyonlarını gösteren eğridir. Bütçe kısıtının negatif eğilimli olması boş zaman miktarı arttıkça gelirin azalacağını ifade eder. Bütçe kısıtının eğiminin ücret oranına eşit olması bir diğer özelliğidir. Ayrıca ücretlerde ve ücret dışı gelirdeki değişmeleri bütçe kısıtı ile göstermek mümkündür.  Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Bireysel emek arz eğrisi geriye kıvrımlıdır. Bir başka deyişle düşük ücret düzeylerinde ikâme etkisi sebebiyle pozitif, yüksek ücret düzeylerinde ise gelir etkisi sebebiyle negatif eğimli bir arz eğrisidir. Bu eğriye geriye kıvrımlı bireysel emek arz eğrisi adı verilmektedir. Bu bakımdan tamamen negatif eğimli ya da tamamen pozitif eğimli bir eğri değildir. Belirli bir ücret düzeyine kadar ikâme etkisi baskın olduğu için ücret arttığında çalışma süresi de artacaktır. Bu ücret düzeyinden sonra ise, gelir etkisi daha kuvvetli kabul edildiğinden, ücret artışları çalışma sürelerinin azalmasına neden olacaktır. Bu nedenle soruda verilen I numaralı madde yanlış iken II ve III numaralı maddeler doğru olduğundan doğru cevap E seçeneğidir.

Gelir etkisine göre, ücretin yükselmesi kişinin gelirinin yükselmesi anlamına gelir. Boş zaman gelir arttığında talebi artan normal bir mal olduğundan, bu durumda birey daha fazla boş zaman satın alarak çalıştığı süreyi azaltır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.