TATAR TÜRKÇESİ ALFABE VE METİN ÖRNEKLERİ

Tormış ipteşågåznåñ xellerå niçåk?

Hayat arkadaşınızın (eşinizin) durumu nasıl?

Xuca Nasråtdin mezeklerånåñ yaña tomı kayçan bulaçak? Nasrettin Hoca fıkralarının yeni dizisi ne zaman olacak/gelecek?

Bu “Vatanım Tatarstan” gazetasınıñ bügångå sanımı, kiçegåmå?

Bu “Vatanım Tataristan” gazetesinin bugünkü sayısı mı, dünküsü mü?

Başkurt, Kazak, Nogay, Kumuk, Uygur, Karakalpak, Balkar ve Kırım Tatarları’nın dilleridir.

“Runik” yazısı, kısmen de Uygur yazısıyla yazılmıştır. 

TÖRKİ TåLLER Tatar tålånåñ iñ yakın kardeşlerå-başkort, kazax, nugay, komık, uygur, karakalpak, balkar hem kırım Tatarları tållerå. Alardan soñ kardeşlågå yagınnan töråk, üzbek, kırgız, azerbaycan, töråkmen, tuva, xakas, altay tållerå kile. Çuvaş ve yakut tållerå tatar tålåne yıragrak kardeşler sanala. Barlık törki tåller de borıngı gomumtörki tålge barıp totaşa. “Gomumtörki” dibåz, çönki bu çorda ul ayırım tållerge bülånåp karalmıy. Törki telde yazılgan iñ borıngı yazma istelåkler “run” yazuvı, ölåşçe uygur yazuvı bålen yazılgannar. Run yazuvı bårånçå mertebe Orxon yılgası buyında tabılgan Kültegin hem Bilge-kaganga kuyılgan kabår taşlarındagı yazular nigåzånde ukıla. Ul yazulardan añlaşılgança, V gasırlarda uk indå Törkilernåñ zur hem köçlå devletlerå bulgan, aralaşu tele bulıp törki tål sanalgan. Uygur yazuvı IX gasır başında Uygur kaganlıgında kullanılgan. Ul başka töbeklerdegå törkilerge de yaxşı bilgålå bulgan. Gomumtörki tål X gasırga kader kullanılışta yörgen... 

TÜRK DİLLERİ Tatar dilinin en yakın kardeşleri; Başkurt, Kazak, Nogay, Kumuk, Uygur, Karakalpak, Balkar ve Kırım Tatarları’nın dilleridir. Onlardan sonra kardeşliği yönünden Türk, Özbek, Kırgız, Azerbaycan, Türkmen, Tuva, Hakas, Altay dilleri gelir. Çuvaş ve Yakut dilleri Tatar diline daha uzak kardeşler olarak kabul edilmektedir. Bütün Türk dilleri de eski genel Türk diliyle birleşmektedir. “Genel Türk” diyoruz, çünkü bu devirde o, ayrı dillere bölünüp değerlendirilmiyor. Türk diliyle yazılan en eski yazma hatıralar “Runik” yazısı, kısmen de Uygur yazısıyla yazılmıştır. Runik yazı ilk kez Orhun nehri boyunda bulunan Kültigin ve Bilge Kağan adına konulan kabir taşlarındaki yazıların esasına dayanır. O yazılardan anlaşıldığı kadarıyla, V. asırlarda Türklerin büyük ve güçlü devletlerinin olduğu, anlaşma dili olarak da Türkçenin sayıldığıdır. Uygur yazısı IX. asır başında Uygur Kağanlığı’nda kullanılmıştır. Bu yazı, diğer bölgelerdeki Türkler tarafından da iyi bir şekilde bilinmiştir. Genel Türk dili X. asıra kadar kullanılmıştır...

CIRLARIM

Cırlarım, såz şıtıp yöregåmde

İl kırında çeçek atıgız!

Küpmå bulsa såzde köç hem yalkı

Şulkaderlå cirde xakkıgız!

TÜRKÜLERİM

Türkülerim, siz yeşerip yüreğimde İ

limin çevresinde çiçek açınız!

Ne kadar varsa sizde güç ve alev

O kadar vardır yerde hakkınız

Såzde minåm bötån toygılarım

Såzde minem kårsåz yeşleråm.

Såz ülsegåz, min de onıtılırmın,

Yeşesegåz, min de yeşermån.

Sizdedir benim bütün duygularım

Sizdedir benim kirsiz göz yaşlarım.

Siz ölseniz, ben de unutulurum,

Siz yaşasanız, ben de yaşarım.

Aldıy almas minå tüben lezzet,

Vak tormışnıñ çuar perdeså,

Şigråmdegå çınlık, ut hem söyü

Yeşevåmnåñ bötån megneså.

Ülgende de yörek tugrı kalır

Şigråmdegå izgå antına.

Bar cırımnı ilge bagışladım,

Gomåråmnå de birem xalkıma.

Öldüğümde de yürek sadık kalır

Şiirimdeki kutsal andına.

Bütün türkülerimi vatana bağışladım

Ömrümü de veriyorum halkıma.

Cır öyrettå minå xör yeşerge

Hem ülårge kıyu ir bulıp.

Gområm minåm muñlı bår cır idå,

Ülåmåm de yañrar cır bulıp.

Türküler öğretti bana hür yaşamayı

Ve ölmek için cesur erkek olup.

Ömrüm benim bunlu bir türkü idi,

Ölümüm de yankılanır türkü olup.

Bu kitapnıñ tışlıgı bik matur.

Bu kitabın cildi/kapağı çok güzel

Bu kitap küpmå tora?

Bu kitap ne kadar/kaç para?

Såzde tarixi romannar barmı?

Sizde tarihî romanlar var mı?

Tatarça kitaplar kay töşte?

Tatarca kitaplar hangi tarafta/nerede?

Såzde tarixi romannar barmı?

Sizde tarihî romanlar var mı?

Y y

C c

Yu, yü

Şç şç