ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ II - Deneme Sınavı - 3

Doğru yanıt B'dir.

Doğru yanıt E'dir.

Doğru yanıt C'dir.

Doğru yanıt B'dir.

Doğru yanıt A'dır. "Кызымдын мүнөзү шaйыр". Karşılığı "Kızımın yüzü neşelidir".

Doğru yanıt E'dir.

Doğru yanıt D'dir.

Hazırlık döneminin en önemli kişileri Abay Kunanbayulı, Çokan Velihanov ve İbray
(İbrahim) Altınsarin’dir. Sovyet Dönemi'nin önemli edipleri arasında Saken Seyfullin, Muhtar Avezov, Sabit Mukanov, Abidin Mustafin, Abid Musrepov, Tahavi Ahtanov, Tahir Cerakov, Abdullah Tacıbayev, Ali Urmanov, Olcas Süleyman, Kalkaman Abdulkadirov gibi isimler önde gelir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Kazak Türkçesinde dokuz ünlü bulunur: “a, e, ä, ı, i, o, ö, u, ü”. Türkiye Türkçesindeki sekiz ünlüden farklı olarak bir de açık e (ä) ünlüsü vardır. Bu ses Türkiye Türkçesindeki e’den daha açık ve geniştir; a’ya yaklaşan bir ses değeri vardır. ä sesi çoğu zaman ilk hecede yer alır ve vurgulu olarak söylenir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.

Prof. Dr. V. I. Veselowski’ye göre Kazak kelimesi, “kaza benzeyen insan, yani kuş gibi serbest” alamına gelir.

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

Kazak kelimesinin etimolojisi hakkında en yaygın ve ittifak edilen görüş, kelimenin “kaz-” fiilinden türediğidir. “Kaz-” fiili, “serseri dolaşmak, evsiz yurtsuz gezmek” anlamına gelmektedir. Kelime bu anlamıyla Çağatay sözlüklerinde ve Kumuk lehçesinde mevcuttur.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.

Kazak Türkçesi, Kıpçak lehçelerinden en çok Karakalpak ve Nogay lehçeleriyle benzerlik göstermektedir.

Bu bilgi dahilinde doğru cevap E şıkkıdır.

Kazak Türkçesi, Kazak boyunun hayat şartları içerisinde, serbest bir gelişme imkânı bulmuştur. Dini kültür merkezlerine uzak olması sebebiyle, din eğitimi küçük bir zümrenin dışına çıkmamıştır. Bu yüzden diğer Türk lehçelerine göre, Kazak Türkçesinde Arapça ve Farsçanın etkisi oldukça azdır. Arapça ve Farsçadan Kazak Türkçesine geçmiş olan kelimeler, ancak kulak vasıtasıyla girmiş olduğundan, bunlar Kazak Türkçesinin ses kaidelerine tamamen uymuş bulunmaktadırlar. Kazak Türkçesinin söz varlığı öncelikle Türkçe asıllı kelimelerden oluşur. Türkçe kelimelerin dışında, eski dönemlerden alınan Soğdca, Toharca, Moğolca alıntı kelimeler yer alır. Ayrıca İslamiyetin kabulü ile Arapça ve  Farsçadan, Rus hakimiyetinin yayılması ile de Rusçadan alıntılar yapılmıştır. Arapça ve Farsçadan çok az etkilenen Kazak Türkçesi, özellikle son yüzyılda Rusçadan etkilenmiş ve önemli sayıda kelime almış, kavram ve gramer çevirisi yapmıştır.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Kazak Türkçesi; kuzeydoğu kolu, güney kolu ve batı kolu olmak üzere üç kola ayrılmaktadır. Bunlardan kuzeydoğu kolu çağdaş yazı dilinin temelini oluşturur.

Çağdaş Kazak Edebiyatı, XIX. yüzyılda başlar. Çağdaş edebiyat kendi arasında: 1. Hazırlık Dönemi (XIX. yüzyıl) 2. Hürriyet Dönemi (1905-1920 arası) 3. Sovyet Dönemi (1920’den sonraki devir) olarak üç bölümden oluşmaktadır. Bağımsızlıktan sonraki (1991) edebiyat da ayrı bir dönem olarak değerlendirilebilir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

Destanların da Kazak halk edebiyatı içerisinde önemli bir yeri vardır. Neşredilenler arasında Koblandı, Alpamış, Kanber Batır, Toktamış, Edige, Çora Batır ve Köroğlu destanları ünlüdür.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.

Hazırlık döneminin diğer önemli adı olan Çokan Velihanov, Cengiz Han’ın soyundandır. Manas Destanı’nı yazıya geçirmenin dışında, Kazak Türklerinin çağdaş dünya ile yüz yüze gelmesi için ortaya koyduğu çabalarla tanınır. Ayrıca, ilk Kazak ressamıdır.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.

kökserek

Uzaktaki kardeşime

П п